Kofermentlar. Vitaminlar

KOFERMENTLAR.

KOFERMENTLAR.

VITAMINLAR

Kofermentlar (lotincha koenzimlar)-baʼzi fermentlar tarkibiga kiradigan, oqsil xossasiga ega boʻlmagan quyi molekulyar organik moddalar.

Kofermentlar (lotincha koenzimlar)-baʼzi fermentlar tarkibiga kiradigan, oqsil xossasiga ega boʻlmagan quyi molekulyar organik moddalar.

Ular fermentning faol markazida joylashib, katalizda ishtirok etadigan termostabil birikmalar.

Ko'pgina fermentlar faol bo'lishi uchun kofermentga ega bo'lishi kerak.

Kofermentlar apofermentlar bilan birikib, katalitik faol komplekslar hosil qiladi.

Koenzimlarning funktsiyalari:

Substratning katalitik o'zgarishida ishtirok etadi;

Turli guruh va birikmalarning tashuvchisi hisoblanadi;

Fermentning oqsili strukturasini barqarorlashtirishtiradi.

Kimyoviy tarkibiga koʻra kofermenrtlar:

• alifatik,
• aromatik;
• geterotsiklik;
• turli organik moddalarga xos bo’ladi.

Koʻpchilik kofermentlar vitaminlar (B,B2,B6,PP va boshqalar) va nukleotidlarning hosilalaridir.

Koʻpchilik kofermentlar vitaminlar (B,B2,B6,PP va boshqalar) va nukleotidlarning hosilalaridir.

Kofermentlar hayvon va oʻsimlik organizmlari hujayralarida, mikroorganizmlarda bor.

Nikotin amid adenin dinukleotid (NAD), nikotin amid adenin dinukleotid fosfat (NADF), tiaminpirofosfat (TPF), flavina-denindinukleotid (FAD), koenzim A (KoA), lipoid kislota, adenozintrifosfat kislota (ATF) va boshqa tabiatda eng koʻp tarqalgan kofermentlardir.

koferment preparatlari (ATF, TPF, FAD)dan tibbiyotda foydalaniladi

Ayrim tur kofermentlar vakillari

• Nikatinamidli kofermentar, oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalarida keng ishtirok etuvchi kofermentlar. Bularning asosiy vakili NAD va NADF.
• Flavinli kofermentlar, flavinmononukleotid-FMN flavinadenindinukleotid-FAD hisoblanadi. Bular nafas olish zanjirida vodorod va elektron bilan ta`minlasydi.
• Lipoat kislota,- bular o'simliklar, hayvonlar va mikroorganizmlarda keng tarqalgan bo'lib, asosiy vazifasi ketokislotalarning oksidlanishli dekarboksillanish reaktsiyasini katalizlashdan iborat.
• Glutation, keng tarqalgan tabiiy peptidlardan hisoblanadi. Bunda tsisteinning sulfigidril (SH) gruppasi katalitik gruppa rolini o'taydi. U oksidlanish - qaytarilish reaktsiyalarini katalizlaydi.
• Koferment A. moddalar almashinuvida keng miqyosda ishtirok etadigan kofermentlardan hisoblanadi.
• Vitaminli kofermentlar, - ya'ni fermentlarga ba'zi bir vitaminlarning birikib, shu fermentning katalitik aktivligini oshishiga xizmat qiladi.

VITAMINLAR

Vitaminlar oz miqdorda oziq-ovqat orqali qabul qilinadigan, organizmning normal rivojlanishi, biokimyoviy va fiziologik jarayonlar uchun zarur bo'lgan,hamda almashtirib bo'lmaydigan ozuqaviy omillardir.

Vitaminlar:

• suvda eriydigan;

• yog'da eriydigan.

Suvda eriydigan vitaminlar:

Suvda eriydigan vitaminlar:

• B guruh vitaminlari;
• C vitamini;
• PP vitamini;

Yoģda eriydigan vitaminlar:

• A vitamini;
• K vitamini;
• D vitamini;
• E vitamini.

Vitaminlar almashinuvining buzilishi

Avitaminoz

Vitaminni qabul qilmaslik bilan bog'liq kasalliklar.

Masalan: avitaminoz C va P - iskorbit, avitaminoz D - raxit, avitaminoz PP - pellagra, avitaminoz B6 – dermatit.

Gipovitaminoz

organizmda vitaminning to'liq so'rilmasligi (yoki etarli darajada iste'mol qilinmasligi) bilan bog'liq kasallik.

Gipovitaminozning ekzogen va endogen sabablari mavjud.

Ekzogen sabablar:

• Oziq-ovqatlarda vitamin etishmasligi;
• Noto'g'ri, sifatsiz oziq-ovqat;

Endogen sabablar:

Endogen sabablar:

• Qo'shimcha miqdorda vitaminlarni qabul qilishni yoki ularni yo'q qilishni talab qiluvchi organizmning fiziologik yoki patologik holati (homiladorlik, laktatsiya, tirotoksikoz, operatsiyadan keyingi holat, qon ketish);
• Vitaminlarni o‘zlashtirmaslik (masalan, ichak, jigar, oshqozon osti bezi kasalliklari);
• Alkogolizm;
• Gijjalar invaziyasi (keng tasma - B12 vitamini gipovitaminozi);
• Vitamin almashinuvining konjenital buzilishlari
• Uzoq muddatli antibiotiklar bilan davolashdan keyingi holatlar;
• Antivitaminlarning ta'siri (dorilar - vitaminlarning tarkibiy analoglari)GipervitaminozGipervitaminoz - organizmda vitaminlarni ortiqcha iste'mol qilish bilan bog'liq kasalliklarGipervitaminozning sabablari:
• A yoki D vitaminiga boy oziq-ovqatlarni iste'mol qilish.

Gipervitaminoz

Gipervitaminoz - organizmda vitaminlarni ortiqcha iste'mol qilish bilan bog'liq kasalliklar.

Gipervitaminozning sabablari:

• A yoki D vitaminiga boy oziq-ovqatlarni iste'mol qilish

• Haddan tashqari baliq yog'i yoki vitamin qo'shimchalari.

Yog’da eruvchan vitaminlarning kofermentlik xususiyati aniqlanmagan.

E’tiboringiz uchun rahmat!

KÒM 19/1 kwchki gr talabasi

Xaitova Shaxnoza