Коллоидная химия

Dispers sistemalarning klassifikatsiyasi

• Dispers
• sistema

• Dag’al dispers sistema
• Zarrachalarning o’lchami > 100 nm

• Kolloid sistema
• Zarrachalarning o’lchami
• 1-10 nm

• Sun’iy eritmalar
• Zarrachalarining o’lchami
• < 1 nm

• zol

• Gel

• ion

• Molekulyar

• Emulsiya

• Suspenziya

• Aerozollar

• Molekulyar-ion

• Ostvald dispers sistemalarni agregat xolatiga qarab sinfga bo`lishni taklif etadi. Ushbu sinflash asosida 9 xil dispers sistema mavjud bo`lishi mumkin.

Dispers faza	Dispers muhit	Shartli ifodasi	Nomlanishi	Sistemalarning nomi va misollar
Qattiq	Qattiq	Q / Q	Qattiq zollar	Qattiq geterogen sistemalar: qotishmalar, aralashmalar, beton, qattiq kolloid eritmalar, kompozitsion materiallar
Suyuq	Qattiq	S / Q	Qattiq emul`siyalar	Kapillyar sistemalar: g`ovaksimon sistemalardagi suyuqlik, gellar, iviqlar, parafindagi suv

Gaz	Qattiq	G / Q	Qattiq ko`piklar	G`ovaksimon sistemalar: pemza, penoplastlar, mikrog`ovakli jismlar, adsorbentlar, gaz katalizatorlari
Qattiq	Suyuq	Q / S	Liozollar, suspenziyalar	Liofob kolloid eritmalar, suspenziyalar, pul`palar, kraskalar, pastalar,

Suyuq	Suyuq	S / S	Emul`siyalar	neft`, sut, margarin, kremlar, suvdagi yog`, neftdagi suv.
Gaz	Suyuq	G / S	Gaz emul`siyalari, ko`piklar	Gazli suv, flotatsion, yong`inga qarshi, sovunli ko`piklar, shifobahsh kislorodli kokteyil, piva ko`pigi.
Qattiq	Gaz	Q / G	aerozollar	chang, tutun, un, kofe va kakao changlari
Suyuq	Gaz	S / G	aerozollar	ishlab chiqarish bulutlari, tumanlar.
Gaz	Gaz	G / G	aerozollar	Er atmosferasi

Dispers muhit : gaz

• Dispers faza– gaz:
• Doimiy gomogen aralashma
• (havo, tabiiy gaz)

• Dispers faza– suyuqlik:
• Tuman, aerozollar.

• Dispers faza– qattiq modda
• hava changlari, chang bo’ronlari.

Dispers muhit: suyuqlik

• Dispers faza – gaz:
• Ichimliklar, ko’piklar

• Dispers faza– suyuqlik:
• Emulsiyalar: neft, krem, sut, orgonizmning ichki muhiti, hujayralarning suyuq tarkibi

• Dispers faza– qattiq modda:
• Zollar, gellar, pastalar.
• Qurilish eritmalari.

Dispers muhit : qattiq modda

• Dispers faza– gaz:
• tuproq, tekstil to’qimalari, g’isht, keramika, g’ovak shokolad, kukunlar.

• Dispers faza– suyuqlik:
• Nam tuproq, tibbiyot va kosmetik moddalar.

• Dispers faza– qattiq modda
• Горные породы, цветные стекла, некоторые сплавы.

• Asosiy adabiyotlar
• Clemens K.Weiss, J.L. Toca-Herrera Colloid Chemistry University of Applied Sciences Bingen Germany 2018-year 234 page.
• А.Муталов, Ш.П.Нуруллаев, Н.Ш.Рахматова, М.Г.Бекмуратова. Аналитическая, физическая и коллоидная химия. Учебник.- Т.: Yoshlar nashriyo uyi, -2020, c – 319.
• 3. T. Xoldarova, J. Haydar. Fizikaviy va kolloid kimyodan masalalar.
• O’quv qo’llanma. -T.: Tafakkur bo’stoni. 2015, 315-bet.
• 4. A.S.Sidikov, M.N.Mavlonova. Kolloid kimyo. Darslik. - T.: Fan va texnologiyalar, 2019. – 446 bet.
• 5. H.S.Talipova, J.S.Qayumov, O.S.Boboqulova, N.Sh.Zulyarova. Analitik, fizikaviy va kolloid kimyo (kolloid kimyo qismi) fanidan laboratoriya va amaliy mashg„ulotlar. O„quv qo„llanma. TKTI. 2019. 216 bet.
• 6. K.S. Axmedov. Kolloid kimyo. Darslik. - T.: O‘zbekiston, 1992. – 262 bet.