Kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirlig toshkent axborot texnologiyalar unversteti qarshi filiali

Operatsion 
tizimning 
himoya 
imkoniyatlaridan 
foydalanish 
Operatsion tizimlar tizim mustahkamligini ta’minlovchi ko‘p imkoniyatlarga ega. 
Sozlash 
mumkin 
bo‘lgan 
imkoniyatlarning 
ba’zilari 
quyidagilardir: 
1. Tarmoq tizimida ro‘yxatdan o‘tgan har bir foydalanuvchi tizimga mustahkam 
parolь 
bilan 
kirishni 
talab 
eting. 
2. Foydalanuvchilar tarmoqqa kirishi vaqtida autentifikatsiya va shifrlashning 
operatsion tizimlaringiz taklif eta oladigan eng mukammal shakllaridan foydalaning. 
3. Tarmoq ulanishlari uchun raqamli sertifikatsiyali himoyadan foydalaning. 
Raqamli sertifikatsiya tarmoq kompyuterlari o‘rtasida uzatish asl ekanligini 
tekshirish, ya’ni ulanayotgan qurilmalar haqiqatda o‘zligi ekanligiga ishonch hosil 
qilish 
uchun 
zarur. 
4. 
Jild 
va 
fayllar 
xavfsizligi 
uchun 
huquqlarni 
sozlab 
qo‘ying. 
5. Umumiy foydalanish huquqlari kabi umumiy foydalaniladigan resurs 
himoyasidan 
flydalaning. 
6. Foydalanuvchilar uchun “qiyin” parolь talabi va tarmoqqa ma’lum marta kira 
olmagandan keyin foydalanuvchi hisob yozuvini bloklash kabi xavfsizlik siyosatini 
o‘rnating. 
7. Simsiz tarmoq uchun tizimda mavjud eng yuqori himoya darajasini o‘rnating. 
8. Uzoqdan ulanishlar, ayniqsa simsiz tarmoqlar xavsizligi uchun Virtual xususiy 
tarmoq 
– 
VPNdan 
foydalaning. 
9. Muntazam ehtiyot uchun nusxalash kabi buzilishdan keyin tiklash 
texnologiyalaridan foydalaning. 
Mavjud 
tarmoqlar 
Hatto ko‘p narsani biladigan odamlar ham ba’zida uyga ishdan nozik ma’lumotni 
olib kelishi va operatsion tizimning himoya imkoniyatlaridan foydalana olmasligi 
mumkin. Bir misol – yuqori lavozimda ishlovchi havfsizlik xizmati ofitseri mahfiy 
fayllarni uyda ular bilan ishlash uchun olib kelgan, deylik. Bu fayllar etarlicha 
himoyalanmagan va ihtiyoriy odam, shuningdek, Internet orqali hujum 
uyushtiruvchi yoki chet el razvedka agentligining josusi tomonidan ochib ko‘rish 
mumkin. 
Boshqa bir misolda kompaniyaning server administratori o‘z uyidan uzoqdan 
ulanish usuli bilan serverga ba’zi texnik xizmatlar ko‘rsatish uchun kirgan. Afsuski, 
uning uy kompyuteri virus tekshiruvchi dasturdagi yangilanish xizmatining vaqti 
tugagan sababli virus bilan zararlangan edi. Natijada virus serverga o‘tib ketdi. 

---