Компьютердің құрамына кіретін негізгі құрылғылар

Тақырып: Дербес компьютердің негізгі құрылғылары.Табу сөздер мен эфемизмдер

Компьютердің құрамына кіретін негізгі құрылғылар

Компьютер – бұл бір ғана аспап емес, сыртқы және ішкі, негізгі және қосымша түрлі құрылғылардың жиынтығы (1.2-сурет).

IBM PC негізгі құрылғыларына жүйелік қорап, монитор, пернетақта, тінтуір жатады. Қосымша немесе шеткері құрылғыларды бірнеше топқа бөліп қарастыруға болады:

- ақпаратты енгізу құрылғылары (мәтіналғы (сканер), дигитайзер, сандық фотокамера, сызбалық планшет);

- ақпаратты шығару құрылғылары (басып шығарғыш (принтер), плоттер);
- енгізу және шығару қызметтерін бірге атқаратын құрылғылар (модем, дыбыстық бейімдеуіш, желілік бейімдеуіш). 

Жүйелік қорап компьютердің негізгі тораптарын қамтиды:

- жүйелік (аналық) тақша;

- процессор;

- оперативті жады;

- тұрғылықты диск;

- алмалы дискілермен жұмыс істеуге арналған диск жетегі;

- CD және DVD диск жетектері;

- бейнесызбалық бейімдеуіш;

- дыбыстауыш (дыбыстық бейімдеуіш);

- желілік тақша;

- енгізу-шығару порттары (ажыратқыштар);

- қоректендіру блогы. 

Аналық тақша – компьютердің барлық құрылғыларын бір-бірімен байланыстырып отырады. Оның жазық бетінде процессор, есте сақтайтын оперативті құрылғы (оперативті жады) орналасқан.

Процессор – ақпаратты өңдеп, копьютердің барлық қалған бөліктерін басқарады. Басқаша айтқанда, өте үлкен интегралды микросхема ретіндегі копьютердің «миы».

Жылдамәрекеттілік – процессордың ең маңызды сапасы. Қазіргі микросхемалар секундына миллиардталған оңай операцияларды орындайды. Процессор оперативті жадыдағы өңделген ақпаратты қабылдайды. Процессор оперативті жадымен үздіксіз байланыста болады.

Оперативті жады – микросхема жиынтығынан тұрады. Оперативтегі жадыдағы ұяшықтарда ақпарат электрлі қуат көзі кодталады. Бірақ компьютерді өшіргенде қуат көзі өшеді.

Жад сыйымдылығы – ең көп ақпаратты сақтайтын құрылғы. Сыйымдылық байтпен өлшенеді.

Ақпаратты енгізу және шығару. Қодталған ақпаратты шығарып, қайта кіргізу үшін әртүрлі техникалық құрылғылар болады.

Пернетақта – түймешелерді баса отырып, компьютерге мәтін жазылады. Басқа түймешелер компьютердің басқа жұмыстарын басқарады. Бағдаржолмен экранда бар әртүрлі шартбелгілерді ашып-жауып алуға болады.

Жаңа сөздерді жаттаңыз. жүйелік қорап – системный блок ақпаратты енгізу құрылғылары – устройства для ввода информации мәтіналғы – сканер сызбалық планшет – графический планшет ақпаратты шығару құрылғылары – устройства для извлечения информации дыбыстық бейімдеуіш – звуковой адаптер желілік бейімдеуіш – сетевой адаптер негізгі тораптары – основной узел жүйелік (аналық) тақша –системный (материнская) плата оперативті жады – оперативная память тұрғылықты диск – жесткий диск CD және DVD диск жетектері – CD және DVD дисковые проводники

бейнесызбалық бейімдеуіш – видеографический адаптер желілік тақша – сетевая плата енгізу-шығару порттары (ажыратқыштар) – ввод-вывод портов қоректендіру блогы – питательный блок қоржын –папка пернетақта – клавиатура жазғы –принтер бағдаржол – курсор шартбелгі- значок алмалы табақша- съемный диск біріктіруші – сумматор басылым – версия мәзір – меню ұяшық – ячейка қуат көзі – заряд қоректендіру блогы

1-тапсырма. Қазақша атауын жаттаңыз. Жаңа сөздермен сөйлем құраңыз.

Қоржын (папка) – компьютерлік қоржын мәліметтерді жинау мақсатында қызмет етеді.

Пернетақта (клавиатура) – мәліметтерді ЭЕМ-ге енгізуге арналған құрылғы, сонымен қатар командылық операциялардың орындалуын басқарады.

Тінтуір (мыш) – дисплей экранындағы сілтеме көрсеткіш қалпын өңдеуге арналған құрылғы.

Жазғы (принтер) – информацияны баспаға шығару құрылғысы.

Сүзгі (фильтр) – айқындалмаған мәліметтерді деректер базасына енгізбейтін бағдарлама; кестелермен жұмыс істеу барысында фильтр көмегімен критерий арқылы анықталған мәліметтер ғана бөлініп шығарылады.

Жад (память) – деректерді қабылдауға, сақтауға арналған ЭЕМ-нің функционалдық бөлігі.
2-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз.

Компьютер – это машина для оброботки информации, в том числе для вычеслений. Слово «компьютер» произошло от латинского слово, означающего «считаю». Другое название компьютера – электронно-вычеслительная машина (ЭВМ). Компьютеры играют огромную роль во всех областях жизни: от детских игр до полетов в космос. Есть много видов компьютеров. Самый известный – персональный компьютер.

3-тапсырма. Берілген сөз бен сөз тіркестерінің дұрыс жазылуына назар аударыңыз. Берілген сөз тіркестері бойынша сұхбат құрыңыз.

Пернетақта, жад, интернет жүйесі, өрмекші тор, өңдеу, қолайлы жағдай, дүниежүзілік, қолтетік, қоржын, жазғы, компьютерлік желі, ақпараттық технология жетістіктері, біртұтас ақпараттық кеңістік, желілер жиынтығы, пайдаланушылардың саны, ақпараттар сақталады, электрондық пошта, хабарды жедел жеткізеді, қызмет құны, гипермәтіндік сілтеме, бейнелік мәлімет.

Үйге:

Синоним сөздердің екі сыңарын табу, олармен сөйлем құрау.  

адам

байлық

әлем

жылдам

мықты