Kompleks birikmalar kimyosi fani

6

4s

2

  orbitallaridagi sakkizta elektron 3d 

8

  bо‘lib juftlashadi va bitta d -,  bitta s ― va 

uchta p- orbital о‘zaro gibridlanib, har biri teng energetik qiymatga ega bо‘lgan beshta gibrid orbital 

hosil qiladi, ya’ni dsp

3

 -  gibridlanish sodir bо‘ladi : bu beshta bо‘sh orbitalga beshta CO birikadi va 

Fe (CO)

5

  hosil bо‘ladi. Nikel karbonil Ni(CO)

4

 hosil bо‘lishida sp

3

 ― gibridlanish rо‘y beradi. Xrom 

karbonil ― Cr (CO)

6

  d

2

sp

3

 ― gibridlanish hisobiga hosil bо‘ladi. 

Temir,  nikel  va  xrom  karbonillarida  toq  elektronlar  bо‘lmagani  sababli  ular  diamagnit  xossalar 

namoyon qiladi. 

Temir pentakarbonil Fe (CO)

5

  yorug‘lik nurini kuchli sindiradi, suvda erimaydi, organik erituvchilar 

(benzol,  benzin,  efir)  da  yaxshi  eriydigan  suyuqlik.  Motor  yoqilg‘ilarga  antidetonator  sifatida 

qо‘shiladi  ;  Fe  (CO)

5

    qizdirilganda  parchalanadi,  shuning  uchun  toza  temir  olishda  uning 

parchalanishidan  foydalaniladi.  Co

2

  (CO)

8

      sariq  rang  kristall  modda,  qizdirilganda  oson 

parchalanadi. 

Ni  (CO)

4

  ―    nikel  tetrakarbonil  zaharli  suyuqlik,  200

0

S  da  parchalanib,  nikel  kо‘zgu  hosil  qiladi. 

Nitrat kislota bilan reaksiyaga kirishadi.