Kompyuter injiniringi” fakulteti “Axborot xavfsizligi” kafedrasi «Feystel tarmog‘iga asoslangan simmetrik blokli shifrlash algoritmlari tadqiqi va tahlili»

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
URGANCH FILIALI

“Kompyuter injiniringi” fakulteti

“Axborot xavfsizligi” kafedrasi
« Feystel tarmog‘iga asoslangan simmetrik blokli shifrlash algoritmlari tadqiqi va tahlili»
mavzusida
INDIVIDUAL LOYIHASI 1
Raislar:
Salayev A __________
Turdiyev T _____ _____
Sobirov B __________
Ilmiy rahbar: Karimova Iqbol __________
Bajardi: Shomurotov Surajiddin__________

«___» ____________ 2022 y. Urganch 2022

Mundarija:
Kirish………………………………………………………………………………3
I.Bob. Blok shifrlash………………………………………………………………5
1.1. Blok shifrlash turlari…………………………………………………………...5
1.2. Takrorlangan blokli shifrlar……………………………………………………6
II.Bob. Feystel tarmog’i va uning tadbiqi……………………………………...13
2.1.Feystel shifrlari………………………………………………………………..13
2.2. Takomillashgan Feystel tarmog’i i-roundi…………………………………...23
Xulosa …………………………………………………………………………….28
Foydalanilgan adabiyotlar………………………………………………………...29


KIRISH
Ishni dolzarbligi. Men bajarayotgan individual loyiha ishimning mazmuni-mohiyati, afzalligi, kamchiligi haqida. Feystel tarmog‘iga asoslangan simmetrik blokli shifrlash algoritmlari nimaga kerak? Feystel shifrlash alohida shifr emas. Bu Lucifer shifrlash kabi ko'plab shifrlarga asoslangan tuzilishdir.Feystel shifrlash - bu shifrning joriy ichki holatini ikki qismga bo'ladigan va shifrlash yoki shifrni hal qilishning har bir bosqichida faqat bitta qismda ishlaydigan ko'p bosqichli shifrdir. Davralar o'rtasida ichki holatlarning chap va o'ng tomonlari tomonlarini almashtiradi.
Feystel tarmog'i ma'lumotlar blokida bir qator iterativ shifrlarni amalga oshiradi va odatda katta hajmdagi ma'lumotlarni shifrlaydigan blokli shifrlar uchun mo'ljallangan. Feystel tarmog'i ma'lumotlar blokini ikkita teng bo'lakka bo'lish va shifrlashni bir necha turda qo'llash orqali ishlaydi. Har bir tur asosiy funktsiya yoki kalitdan olingan almashtirish va kombinatsiyalarni amalga oshiradi. Raundlar soni Feystel tarmog'ini amalga oshiradigan har bir shifr uchun farq qiladi. Feystel shifrini shifrlash jarayoni oddiy matnni qayta ishlashning ko'p bosqichlarini o'z ichiga oladi. Har bir tur almashtirish bosqichini va keyin almashtirish bosqichini o'z ichiga oladi. Yangi texnologiyalar, elektron xizmatlar bizning kundalik hayotimizning ajralmas qismiga aylandi. Jamiyat kundan-kun axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga tobora ko'proq qaram bo'lib borayotganligini hisobga olib, ushbu texnologiyalarni himoya qilish va ulardan foydalanish milliy manfaatlar uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega va juda muhim mavzuga aylanmoqda. Bugungi kunda axborot jamiyatini rivojlantirishning zaruriy sharti bu kiberxavfsizlikdir, uni xavfsizlikning texnik va qonunchilikgacha bo'lgan deyarli cheksiz ro'yxati va ularni hal qilish yo'li bilan ta'minlash mumkin. Zamonaviy sharoitda, kiberxavfsizlik masalalari alohida kompyuter vositasida axborot xavfsizligi darajasidan har bir davlatning axborot va milliy xavfsizligining ajralmas qismi sifatida yagona kiberhavfsizlik tizimini yaratish darajasigacha boradi. Shu sababli, har bir tashkilot uchun kiberxavfsizlikni ta’minlash maqsadida mazkur soha bilan shug’ullanuvchi xodimlar jalb qilinmoqda va xodimlarni kiberxavfsizlikka oid bilimlar bilan doimiy tanishtirib boorish uchun qator seminar-treyning mashg’ulotlari tashkil etilmoqda.