Kompyuter lingvistikasi fanining maqsadi, predmeti, obyekti va vazifalari

Kompyuter lingvistikasining avtomatik tahrir yo’nalishi. Avtomatik tahrir yo’nalishining vujudga kelishi va uning dunyo tilshunosligidagi rivoji. Avtomatik tahrir dasturlarini yaratish tamoyillari. Avtomatik tahrir uchun ma’lumotlar bazasini yaratish.

Kompyuter analizi va rus (ingliz) tilidagi gaplarni o’zbek tiliga tarjima qilish algoritmi. Rus (ingliz) tilidagi gaplarni o’zbek tiliga tarjima qilish dasturining algoritmi. Rus (ingliz) tilidagi gaplarni o’zbek tiliga tarjima qilish dasturining ishlash tamoyili.

O’zbek tilining axborot- kompyuter uslubini yaratish. Tilning axborot- kompyuter uslubi nazariyasi. O’zbek tilining axborot- kompyuter uslubini yaratish mezonlari. Axborot- kompyuter uslubida sinonimlar, frazeologizmlar va polisemantik so’zlarning mavqeyi.

O’zbek tilida fe’lning tuslanishini analiz va sintez qilish dasturi. Tillarda fe’lning tuslanishini analiz va sintez qilish dasturi haqida tushuncha. Fe’lning tuslanishini analiz va sintez qilish dasturi. Fe’lning tuslanishini analiz qilish dasturlari. Fe’lning tuslanishini sintez qilish dasturlari.

“Kompyuter lingvistikasi” fanining rivojlanish istiqbollari. Lingvistik kompyuter dasturlarini takomillashtirish yo’llari. Kompyuter tilshunosligining zamonaviy yo’nalishlari.

 Kompyuter lingvistikasi kelajak fani bo’lib, uning yutuqlari mamlakatimizda amaliy va nazariy tilshunoslikning uzviyligini ta’minlash, nazariy tadqiqotlar natijalarini jamiyat manfaatlari yo’lida qo’llash uchun katta imkoniyatlarni ochib beradi. Darhaqiqat, respublikamiz prezidenti I.A.Karimov ta’kidlaganlaridek, “fanning vazifasi kelajagimizning shakl-shamoyilini yaratib berish, ertangi kunimizning yo’nalishlarini, tabiiy qonuniyatlarini, uning qanlay bo’lishini ko’rsatib berishdan iborat… Odamlarga mustaqillikning afzalligini, mustaqil bo’lmagan millatning kelajagi yo’qligini, bu tabiiy bir qonuniyat ekanligini isbotlab, tushuntirib berish kerak. Fan jamiyat taraqqiyotini olg’a siljituvchi kuch, vosita bo’lmog’i lozim”3.
Mamlakatimizda kompyuter lingvistikasi (KL) va matematik lingvistika (ML) muammolari bilan shug’ullanuvchi maxsus kafedra va laboratoriya 2001-yilda O’zbekiston Milliy universiteti (O’zMU)da tashkil etilgan edi, keyinchalik bu kafedra “Umumiy va kompyuter tilshunosligi” degan nomga ega bo’ldi. Hozirgi kunda bu kafedra quyidagi muammolar bo’yicha dasturlar yaratish hamda talabalarga “Kompyuter lingvistikasi” fanidan mashg’ulotlar olib borish bilan shug’ullanmoqda:
a) matematik mantiq va ML muammolarini o’rganish;
b) KL masalalarini o’rganish;
d) kompyuterda bir tildan ikkinchi bir tilga tarjima qilish uchun lingvistik ta’min asoslarini yaratish va boshqalar.
Natijadakeyingiyillardao’zbektiligrammatikasiningkompyutermodeliniyaratishasoslariishlabchiqildi, o’zbektilidagiinternetsahifalariniyaratishningasoslaribelgilandi, o’zbekkompyuteradabiyotshunosligi (KA) vaKLasoslarima’lumdarajadao’rganildi; inglizcha-o’zbekchayokio’zbekcha-inglizcha, ruscha-o’zbekchayokio’zbekcha-ruschatarjimondasturlariishlabchiqilmoqda; o’zbektilidagimatnlarnitahrirqilishdasturlarining 1-versiyalariyaratilmoqda;