Kompyuter lingvistikasi (N. Abduraxmonova)

Kompyuter lingvistikasi (N.Abduraxmonova)
Test.
1.Kompyuter lingvistikasi fanining maqsadi nimalardan iborat? (7-bet) 2d
1)tabiiy til bilan bog’liq masalalarni kompyuter texnologiyalari va metodlari orqali o’rganish. 2)tegishli muammolar yuzasidan o’z tavsiyalarini yaratish. 3)metodlar ishlab chiqish. 4)mavzuni aniqlash va hujjatlarni tasniflash. 5)mashina tarjimasini amalga oshirish.
a) 1,2,3 b)2,4,5 c)1,2,4 d)3,4,5.
2.Kompyuter lingvistikasining boshlanish davri qachon va u nima bilan bog’liq? (8-bet) 2d
a)1974-yil dasturlash tili b)1960-yil avtomatik tahlil c)1949-yil mashina tarjimasi d)1952-yil tildan foydalanish.
3.Qachon Bell laboratoriyasining tadqiqotchilari tomonidan inson nutqidagi 10 ta raqamdan birini aniqlay oladigan statistik tizimi yaratildi? (9-bet) 3d
a)1952-yil b)1974-yil c)1960-yil 1956-yil
4.Kompyuter lingvistikasi ikki paradigma asosida rivojlantirildi, u nazariya qaysilar? (9-bet) 3d
a)ramziy va entropik b)algoritmik va dinamik c) ehtimollik va kontekstlik d)ramziy va ehtimollik.
5.Formal til asoschisi kim?(9-bet) 1d
a)Jurafskiy b)Chomskiy c)Mark Jonson d)Baskus.
6.Simvolik paradigma necha yo’nalishda tadqiq etilgan?(9-bet) 2d
a)ikki b)uch c)to’rt d)besh
7.Qachonga qadar formal mantiqiy tizim izchil rivojlantirilgan? (10-bet) 2d
a)1960-yillarning oxiri b)1950-yillarning oxiri c)1956-yillarning boshi d)1952-yillarning o’rtasi .
8.Bayesov tizimi kimlarning tadqiqotlari natijasida yaratildi? (10-bet) 3d
a)Merser va Jelinek b)Nivel va Simyon c)Bledov va Brov d)Melchuk va Motorin
9.Qaysi metod asosida tabiiy tilni qayta ishlash jarayonini tekshiruvchi dasturning psixologik modeli tuzildi?(10-bet) 3d
a)Diskurs b)Bayesov c)Transformatsion d)Shovqinli kanal .
10.Vinogradov modeli qaysi modellarning tahlil muammosini yechishga yordam berdi.?(11-bet) 2d
1)semantik model 2)psixologik model 3)lingvistik model 4)diskurs model.
a)1,3,4 b)2,3,4 c)1,4 d)1,2.
11. Nutqni tanishda ehtimollik modellarni qo’llash kim tomonidan olib borildi? (11-bet) 2d
a)Tomas Vetson b)Chomskiy c)Y.Markov d)Shennon.
12.Kompyuter lingvistikasining 1940-1950-yillar orasidagi rivojlanish bosqichida qanday tadqiqotlar olib borilgan? (8-bet) 3d
a)avtomatlashtirish hamda ehtimollik yoki informatsion-nazariy modellar asosida tadqiqotlar b)Chomskiy ta’limoti hamda sintaktik analiz (parsing) algoritmi va dinamik dasturlashga oid izlanishlar c)transformatsion metod asosida tabiiy tilni qayta ishlashning jiddiy tekshiruvchi psixologik metodlarning o’rganilishi d)a va b
13.Mantiqqa asoslangan va tabiiy tilni qayta ishlash paradigmalari nima deb nomlanadi?(11-bet) 3d
a)BROWN b)SHRDLU c)CALL d)LUNAR
14.Qaysi olimning tadqiqotlari chekli avtomat (fine-state automaton) va o’zgarmas ifodalarga (regular expression) oid?(9-bet) 3d
a)Shannon b)Klin c)Chomskiy d)Mitkov
15.Kolmerauer va uning hamkasblari tomonidan olib borilgan tadqiqotlari mazmuni nimadan iborat?(10-bet) 3d
a)Q-tizimli va tranformatsion grammatikada mantiqqa asoslangan paradigmalardan foydalanila boshlandi b)shovqinli kanal modeli va dekodlash tizimi rivojlantiriladi c)semantika va diskurs modelni yaxshi tushuna oladigan tahlil d)BROWN korpusi bo’yicha tadqiqotlar
16.Qachon tatar tili bo’yicha elektron o’qitish dasturlari amalda qo’llanilgan?(14-bet) 2d
a)1990-yil b)2000-yil c)2010-yil d)1980-yil
17.2007-yildan boshlab Qirg’izistonning bir nechta universitetlarida qaysi saytlarini qirg’iz tiliga tarjima qiluvchi dasturiy ta’minot yaratilgan?(15-bet) 2d
a)Facebook, Wikipedia b)Google,Twitter c)org.uz chrome d)a,b
18.E.D.Esanov tomonidan yaratilgan (2002) “ Тамга-КИТ” dasturi nechta komponentdan iborat? (15-bet) 2d
a)20 b)15 c)30 d)25
19.Kompyuter lingvistikasi fani O’zbekistonda dastlab fan sifatida kim tomonidan oliy ta’lim tizimiga kiritildi?(15-bet) 1d
a) Esanov b) A.Po’latov c) D.Karimova d) O.Zokirov
20.Kompyuter lingvistikasi fan sifatida qachondan boshlab shakllangan?(15-bet).1d
a)2000-yil b)2010-yil c)2020-yil d)1990-yil
21.Kompyuter lingvistikasi qaysi sohalar bilan aloqador?(18-bet) 1d
1)matematika 2)lingvistika 3)kompyuter texnologiyalari 4)kimyo 5)injeneriya 6)fizika 7)psixologiya
a)1,2,3,5,6,7 b)2,3,4,5,6 c)1,2,3,4,5,6 d)1,2,3,4,5
22.Lingvistik texnologiya qanday vazifalarni bajaradi?(19-bet)2d
a)Matn generatsiyasi, matn tahlili, nutqni tanish b)Qidiruvni tasniflash, dasturiy ta’minot, savol-javob tizimi c)Mashina tarjimasi, korpus tizimi, axborot qidiruvi d)sentiment analiz, orfografik tekshiruv
23.Kompyuter texnologiyalari yordamida til bilan shug’ullanish sohasini kim ikkiga ajratadi?(26-bet) 1d
a)Noam Chomskiy b)Sakthi Vel c)Bar Hille d)Mark Jonson
24.Kompyuter lingvistikasi (CL) nimalarni o’z ichiga oladi.(27-bet) 1d
a)tilni tushunish, tilga oid vazifalarni tayyorlash, tildan foydalanish b)tilga oid vazifalarni takrorlash, mashina tarjimasi, ma’lumotni tahlil qilish c)nutqni tanish, matnning avtomatik tahlili, sentiment analiz d)tildan foydalanish, hujjatlarni qisqartirish, mavzuni aniqlash
25.Sakthi Vel kompyuter lingvistikasining yo’nalishlarini tasniflashda 2 guruhga ajratadi, bular qaysilar?(27-bet) 1d
a)Til analizi, til generatsiyasi b)Amaliy, nazariy c)TTT, TTG d)Sintaktik, semantik
26.Sintaktik va semantik analiz uchun asos vazifasini o’taydigan analiz?(27-bet) 1d
a)gap analiz b)morfologik analiz c)diskurs analiz d)til analizi
27.Nazariy kompyuter lingvistikasi yo’nalishiga qaysilar kiradi?(28-bet) 2d
1)Til analizi 2)tabiiy til 3)gap analiz 4)til generatsiyasi 5)pragmatika 6)matn analiz 7)diskurs analiz 8)sun’iy til 9)sintaktik analiz 10)semantik analiz 11)nutq analiz
a)1,3,4,5,6,8,11 b)1,4,5,6,7,9,11 c)1,3,5,7,9,10 d)1,2,3,4,6,8
28.Lingvistlar uchun til bo’yicha tadqiqot qilishda o’rganish vositasi nima?(28- bet) 1d
a)Lingvistik resurslar b)annotatsiya c)lingvistik uskunalar d)tezaurus
29.Lingvistik resurslarni (ma’lumotlarni) analiz qilish va ularni boshqarish uchun bir nechta bosqichli tizim yaratiladi. Resurslar necha turda bo’ladi?(28-bet) 2d
a)5 b)3 c)2 d)4
30.Lingvistik resurslarga qaysilar kiradi?(28-bet)2d
a)Leksikon, korpuslar, tezaurus, lug’at b)Korpuslar, standart ifoda, chiqish metodi, sintaktik analizator c)Lug’at, grammatik vositalar, kirish metodi d)mashina tarjimasi, tezaurus, tarjimon dasturlar
31.Qaysi resurslar onlayn yoki avtonom shaklda bo’lishi mumkin?(28-bet) 1d
a)Qo’shma resurslar b)Qayta ishlangan resurslar c)korpus resurslari d)Lingvistik resurslar
32.Fonetik tahlil va annotatsiya bilan shug’ullanuvchi uskunalarga qaysilar kiradi?(29-bet) 2d
a)Notepad++, Sublime text, Checkmate, Xbench b)Elan, Praat c)MALLET, Omega d)Memoq, Beyond Compar, WordSeer, Juxta, AntConc
33.Umumiy til resurslari va texnologiyasi infrastrukturasini yaratishga mo’ljallangan CLARIN loyihasi qachon tashkil topgan?(30-bet)3d
a)2012-yil b)1983-yil c)2002-yil d)1992-yil
34.Qaysi ilova lokal kompyuterga biror dasturiy ta’minotni yuklamay yoki o’rnatmay turib ham internet yordamida foydalanish imkonini beradi?(30-bet) 3d
a)Brat b)WebLicht c)Gabmap web d) CLARIN
35.Hujjatlarga avtomatik tarzda qo’shimchalar qo’shish va strukturaviy annotatsiyalash vazifasini bajaruvchi vebga asoslangan uskuna qaysi?(30-bet) 2d
a)WebLicht b)Brat c)Modellashtirish d)Qidiruv tizimi
36.Trados dasturi qaysi texnologiyaga asoslangan?(33-bet) 3d
a)LUNAR tizimi b)Brat texnologiyasi c)Tarjima xotirasi texnologiyasi d)terminologik boshqaruv texnologiyasi
37.Kompyuter lingvistikasi termini fanga kim tomonidan kiritilgan?1d
a)David Hays b)Allan Krucher c)Ruslan Mitkov d)Daniel Jurafskiy
38.Matnlarni elektron shaklda yig’ishda qulay uskuna qaysi?(37-bet) 2d
a)BlackLab b)AntConc c)BootCat d)SketchEngine
39.N.Chomskiy qoidalarning ifodalanish turiga qarab formal grammatikani necha tipga ajratgan? (49-bet) 1d
a)4 b)5 c)3 d)2
40.Agar lug’atda lemma topilmasa, o’rniga qanday belgi qo’yiladi?(58-bet) 2d
a)… b)+ c)? d)_
41.Simvollarning chekli to’plamidan qurilgan chekli uzunlikdagi gaplar majmui…?(46-bet)2d
a)Grammatika b)Kontekst c)Til d)Formal grammatika
42.Grammatikaning turlarini sanang?(46-bet) 2d
1)tavsifiy 2)deskriptiv 3)formal 4)generativ
a)1,2,3,4 b)1,3,4 c)2,3 d)1,2,3
43.Bilimlar majmuasini mazmunini muayyan ifodalar yordamida sun’iy til belgilari orqali ifodalash nima?(46-bet) 2d
a)Grammatika b)Generativ grammatika c)Til d)Formallashtirish
44.Deskriptiv grammatika nimani o’rganadi?(46-bet) 3d
a)tabiiy til ifodalarini shakl usulda o’rganadi b)tilning faol qo’llanish doirasini o’rganadi c)til uchun lingvistik me’yorlarini o’rganadi d)aniq qoidalarga asoslangan grammatika
45.Grammatikani formallashtirish qachon rivojlangan?(46-bet) 1d
a)XX asrning o’rtalarida b)XIX asr birinchi yarmi c)XIX asr o’rtalari d)XXI asr
46.Formal grammatika qaysi birliklar asosida ish ko’radi?(47-bet) 2d
1)Word-classes-so’z turkumlari 2)Phrases – gap bo’laklari 3)Sentences-gap konstruksiyalari sxemalari, modellari 4)Idioma- turg’un birikma
a)2,3,4 b)1,2 c)1,2,3 d)3,4
47.Aniq qoidalarga asoslangan grammatika? (46-bet) 1d
a)deskriptiv b)formal c)generativ d)tavsifiy
48.Transformatsion grammatika dastlab kimning qarashlari ta’sirida yuzaga kelgan? (47-bet) 2d
a)N.Chomskiy b)Berger c)D.Pietra d)Z.Harris
49.Matematik lingvistika va kompyuter lingvistikasi fanining rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etuvchi grammatika? (48-bet) 2d
a)formal grammatika b)transformatsion grammatika c)deskriptiv grammatika d)tavsifiy grammatika
50.Nima avtomatik tarjima samaradorligini belgilaydi?(48-bet) 3d
a)Transformatsion va derivatsion jarayonlarning tabiiy tillarga faol tadbiq etilishi b)Derivatsion jarayonlarning tadbiq etilishi c)tabiiy tillardagi paramadigmatik va sintagmatik munosabatlar me’yoriyligi d)til o’qitishni modellashtirish
51.N.Chomskiy tavsiya qilgan grammatikada qilish uchun qanday qoidalardan foydalaniladi?(48-bet) 3d
a)Simvollar zanjiri b)Simvollar birikuvi c)O’rin almashtirish d)Simvollar ajratilishi
52.Lingvistik modellashtirishda samarali usullardan biri?(48-bet) 2d
a)Maxsimum entropiya b)minimum entropiya c)entropiya d)a va b
53.Qaysi grammatika frazaga asoslangan grammatika deyiladi?(50-bet) 2d
a)Cheklanmagan b)Regulyar c)kontekstga bog’liq d)kontekstdan holi
54.Chuqur (ichki) struktura nima? (50-bet) 3d
a)sintaktik shakliy ifoda b)til konsepsiyasiga asoslangan nazariy model c)semantik munosabatga qurilgan tuzilma d)frazali strukturaviy model
55.Lingvistik analiz qilishning asosiy maqsadi ?(52-yil) 3d
a)grammatik ketma-ketlikning strukturasini o’rganish b)grammatik ketma-ketlikni gap bo’lmagan boshqa nutqiy unsurlardan ajratish c)nutqiy unsurlarni ketma-ketlikda o’rganish d) a va b
56.Nima tildagi so’zlarni aniqlash uchun ishlatiladi? (53-bet) 1d
a)o’zgarmas ifodalar b)chekli avtomat c)regular ifodalar d)universal tobelanish
57.Tobelik nazariyasi nechinchi yildan rivojlana boshlaydi? (56-bet) 2d
a)1992-yildan b)1991-yildan c)1990-yildan d)1989-yildan
58.Tobelanish grammatikasining o’ziga xos jihati…? (56-bet) 3d
a)So’zlar erkin joylashadi va gap markazi kesim hisoblanadi b)Aniq qoidalarga asoslangan bo’ladi c)So’zlar ma’lum bir qolip asosida joylashtiriladi d)Tabiiy tillardagi paradigmatik va sintagmatik munosabatlar me’yoriyligi
59.So’z bilan bog’langan mavhum leksik kategoriya nima? (57-bet) 2d
a)Lemma b)Sintaktik shakl c)So’z turkumi tegi d)sintaktik tahlil
60.Nima sintaktik analiz korpusi asosida yaratilgan? (60-bet) 2d
a)sintaktik tahlil b)universal tobelanish c)stanford tobelanish d)so’z turkumi tegi
61.Lemma nima? (57-bet) 1d
a)leksik kategoriya b)so’zning semantik mazmuni c)so’zlarning lug’atdagi holati d) B va C
62.O’zbek tilining tobelik grammatikasining sintaktik qolipi qanday? (59-bet) 1d
a)SOV b)SVO c)DOBL d)SOMV
63.Lingvistik protsessor terminining asosiy komponentlarini sanang?(63-bet) 3d
1)lingvistik (tabiiy tilning formal modeli, lug’at, grammatika, lingvistik jadvallar, qoidalar) 2)matematik algoritmik (formal til translyatori matnni qayta ishlovchi algoritmlar) 3)dasturiy ta’minot
a)1,3 b)2,3 c)1, 2, 3 d)1,2
64.Lingvistik ma’lumotlar bazasi deyilganda nima tushuniladi? (63-bet)2d
a)barcha ma’lumotlar tushuniladi b)til tuzilishi tushuniladi c)sintaktik gap strukturalari tushuniladi d)matn analizi tushuniladi
65.Nima matnda istalgan segment birlik sifatida qaraladi? (63-bet) 2d
a)jumla b)matn c)leksema d)leksemashakl
66. Matn bilan bog’liq barcha masalalarda dastlabki o’rganish obyekti nima?(65-bet) 2d
a)Fonologiya b)Fonetik model c)Fonologik model d)lingvistik model
67.Hujjatlar tavsifini berish uchun xalqaro standart til kim tomonidan yaratilgan? (67-bet)1d
a)Goldfarb b) Chomskiy c)Tomson d)Shemakin
68.Qaysi baza analiz va sintez protsedurasi uchun kerakli bo’ladigan barcha ma’lumotlarni o’z ichiga qamrab oladi? (68-bet)2d
a)fonetik baza b)fonologik baza c)morfologik ma’lumotlar bazasi d)lingvistik bilimlar bazasi
69. “Kompyuter lingvistikasining boshlanishi” asarining muallifi?(70-bet)1d
a)Goldfarb b)Chomskiy c)Tomson d)Shemakin
70.O’zbek tilida fe’l yasovchi affikslarning nechta ko’rinishi mavjud?(71-bet)2d
a)65ta b)60ta c)70ta d)55ta
71.M.Dobb va Y.M.Keynslarning 100 betlik ma’ruzasida nechta ideoma ishlatilgan? (73-bet) 2d
a)19ta b)20ta c)21ta d)22ta
72.Qachon frazeologik mashina tarjimasi konsepsiyasi taklif qilingan?(75-bet) 1d
a)1965-yil b)1970-yil c)1955-yil d)1975-yil
73.So’zning grammatik ma’nosini o’rganuvchi bo’lim? (87-bet)1d
a)Sintaksis b)Morfologiya c)Grammatik d)Fonetika
74.So’zning vazifaviy ma’nosi nima deyiladi? (87-bet)2d
a)Morfologik b)Leksik c)Fonetik d)Sintaktik
75.Muayyan grammatik shakldagi so’z nima deyiladi?(87-bet)1d
a)So’z shakli b)Leksema c)Asos d)Morfema
76.Morfologik paradigma nima? (87-bet)3d
a)Lug’at birligi b)So’zning kichik ma’noli qisimi c)Bir so’zning grammatik kategoriyalar tizimi d)Muayyan grammatik shakldagi so’z
77.Tillar nechta guruhga tasniflanadi? (88-bet)1d
a)2 b)4 c)5 d)3
78.Biror belgisiga ko’ra farqlanuvchi tillar qaysi tillar? (88-bet)1d
a)Inflektiv tillar b)Agglyutinativ tillar c)Qardosh tillar d)Izolyativ tillar
79.Agglyutinativ tillarga qaysi tillar kiradi? (88-bet)2d
a)Mandarin xitoy til b)Uyg’ur-finland, turkiy tillar c)Hind-yevropa, turkiy tillar d)Mandarin xitoy, uyg’ur tillar
80.Qanday tillar izolyativ tillar deyiladi? (88-bet)2d
a)Biror belgisiga ko’ra farqlanuvchi b)So’zlar morfemalardan iborat bo’ladigan c)So’zlar biror chegara va affiksga ega bo’lmaydi d)So’zlar asos va affikslarga ajratiladi
81.So’z va uning shakllarini ham grafematik ham fonemik shaklini tahlil qilish bilan shug’ullanuvchi soha? (90-bet)3d
a)Kompyuter sintaksisi b)Kompyuter fonetikasi c)Kompyuter leksikasi d)Kompyuter morfologiyasi
82.Grammatik qo’shimchalarning qo’shilish imkoniyatiga ko’ra so’zlar necha guruhga ajraladi? (91-bet) 1d
a)2 b)3 c)4 d)5
83.Morfologik birliklar sifatida nimalar tahlil qilinadi? (91-bet)3d
1)token 2)morfema 3)stem 4)fonema 5)lemma
a)1,3,4 b)2,3,4 c)1,3,5 d)1,2,3,5
84.Morfologiyaning qaysi modeli so’zning strukturasi, so’zlarning o’zgarish qoidalari, so’z yasash usullarini o’rganadi?(93-bet)2d
a)Morfologik model b)Formal model c)Grammatik model d)Leksik model
85.Qaysi model so’zda anglashilgan ma’noni ifodalaydi?(93-bet)2d
a)Leksik model b)Grammatik model c)Formal model d)Morfologik model
86.Tilning morfologik modeli nimalarda o’z aksini topadi?(93-bet)3d
1)kontekstda 2)grammatik kategoriya va so’z shakllaridan iborat morfologik lug’atda 3)matnda
a)1,2 b)7 c)3 d)1,3
87.Qanday so’zlar lug’aviy shaklni qabul qila oladi? (92-bet)2d
a)O’zgarmas so’zlar b)Lug’aviy so’zlar c)O’zgaruvchi so’zlar d)A va B javoblar
88.Leksemlarning ifoda etilishi nechta usul bilan amalga oshiriladi?(100-bet)1d
a)3 b)4 c)5 d)2
89.Psevdoasosli so’z qanday so’z (100-bet)2d
a)So’zning bosh o’zgarmas asosi b)So’zning tugal qismi o’zgaruvchan c)Grammatik kategoriya d)Gap bo’laklari
90.So’zga bog’langan muayyan sintaktik guruhiga nimalar kiradi?(101-bet)3d
1)so’z o’zgarishlarning umumiy majmuasi 2)umumiy sintaktik funksiya 3)erkin so’z o’zgarishlarning umumiy majmuasi 4)so’z o’zgarishlarning umumiy ko’plik ma’nosi
a)1,3,4 b)1,2,4 c)1,2,3,4 d)2,3,4
91. Kim leksion uchun lingvistik kategoriyalarni ko’rsatib o’tadi?(101-bet)1d
a)Tomson b)N.Chomskiy c)B.Jonson d)R.Delmonte
92.Qaysi metod barcha sohalarda muayyam obyektni o’rganishda muhim ahamiyatga ega?(102-bet)2d
a)Formal metod b)Modellashtirish metodi c)Morfologik metod d)Grammatik metod
93.Qo’shma ot tipiga mansub so’zlar qaysi tipdagi otlarga tegishli?(107-bet)3d
a)N⁹ tipidagi otlar b)N⁵ tipidagi otlar c)N⁷ tipdagi otlar d)N² tipidagi otlar
94.N⁸ tipidagi otlarga qanday so’zlar kiradi?(107-bet)3d
a)Qo’shma ot tipiga mansub so’zlar b)Noun-Noun ko’rinishli so’zlar c)Boshqa tillardan o’zlashgan so’zlar d) undoshi bilan tugagan so’zlar
95.Qaysi tipdagi otlar so’nggi qismida qo’shimchasi yaxlitlangan bo’ladi?(108-bet)2d
a)N⁸ tipidagi otlar b)N¹¹ tipidagi otlar c)N⁹ tipidagi otlar d)N⁷ tipidagi otlar
96.Daraxtsimon tahlil usulini kim samarali deb hisoblaydi?(109-bet)2d
a)Rodolf Delmonte b)Tomson c)B.Djonson d)N.Chomskiy
97.O’zbek tilida qaysi qo’shimchalar qo’shilishiga imloviy qoidalar qabul qilingan?(110-bet)2d
a)Egalik, ko’plik b)Egalik, kelishik c)Ko’plik, shaxs-son d)Shaxs-son, kelishik.
98.”Ma’lumotni algoritmik qayta ishlashning lingvistik masalalari” monografiyasi qachon yozilgan?(112-bet)1d
a)1990-yil b)1993-yil c)1983-yil d)1985-yil
99.Kompyuter orqali matnni analiz qilish qaysi bosqichlarda olib boriladi?(115-bet) 3d
1)fonetik 2)grafematik 3)morfologik 4)semantik 5)sintaktik
a)1,3,4,5 b)1,2,3,4,5 c)1,2,4,5 d)1,4,5
100.Matndagi so’z shakllarini aniqlab olish nima deyiladi?(115-bet)1d
a)Lemmatizatsiya b)Stemmizatsiya c)Morfoanalizator d)Tokenizatsiya
101.Qaysi tillarda so’zlarning tartibi gap bo’paklarini aniqlashda yordam beradi?(116-bet)2d
a)Agglyutinativ tillar b)Izolyativ tillar c)Flektiv tillar d)Inflektiv tillar
102.Agglyutinativ tillarda nimalar sintaktik vazifani bajarishga xizmat qiladi?(117-bet)2d
a)Kelishik, ko’makchilar b)Ko’makchilar, egaliklar c)Kelishik, egaliklar d)Shaxs-son, ko’plik
103.O’zbek tilining morfotaktik qonuniyatlarini to’g’ri joylashtiring?(119-bet)3d
a)o’zak (1)+prefiks(2)+yasovchi qo’shimcha(3)+lug’aviy shakl yasovchi (4)+ sintaktik shakl yasovchi(5) b)prefiks(1)+ o’zak (2) +yasovchi qo’shimcha(3) + lug’aviy shakl yasovchi qo’shimcha(4) + sintaktik shakl yasovchi qo’shimcha (5) c)prefiks(1) + o’zak(2) + yasovchi qo’shimcha(3)+ sintaktik shakl yasovchi(4)+ lug’aviy shakl yasovchi(5) d)prefiks(1) +o’zak(2) +lug’aviy shakl yasovchi qo’shimcha(3) + yasovchi qo’shimcha(4) + sintaktil shakl yasovchi (5)
104.Morfologik analiz qilish qaysi modellarga asoslangan? (127-bet) 3d
1)generativ model 2)morfologik model 3)paradigmatik model 4)formal model 5)ikki tartibli morfologik model
a)1,2,4,5 b)1,2,5 c)1,4,5 d)1,3,5
105.Tilning sintaktik strukturasini o’rganuvchi bo’lim? (135-bet)1d
a)Morfologiya b)Fonetika c)Sintaksis d)Leksikologiya
106.Kim o’z tadqiqotlarida “so’z birikmalari” terminidan foydalanmasdan, ikki so’z yig’indisi deya ishlatgan?(135-bet) 2d
a)B.Djonson b)N.Chomskiy c)R.Delmonte d)R.Shutnikova
107.G’arb olimlari ikki va undan ortiq so’z birikuvini qanday atashgan? (136-bet) 2d
a)so’z yig’indisi b)so’z birikmasi c)turg’un birikma d)fraza
108.Inglizcha-ruscha politematik frazeologik lug’at qancha so’zni o’z ichiga oladi? (136-bet) 3d
a)250 mingta b)2,6 mln.ta c)2 mln.ta d)2,4mln.ta
109.So’z birikmalarining qaysi usulida so’zlar ohang va tartib yordamida bog’lanadi? (138-bet) 1d
a)kompletiv b)predikativ c)atributiv d)A va B
110.Til va sotsium bilan bog’liq ravishda vujudga kelgan yo’nalishlar? (141-bet) 2d
1)funksional grammatika 2)kognitiv lingvistika 3)sotsiolingvistika 4)pragmalingvistika 5)matn lingvistikasi 6)diskurs analiz
a)1,2,3,4,5,6 b)1,2,3,4,5 c)1,3,4,5 d)1,2,5,6
111.Tabiiy tillar uchun qaysi masala muhim sanaladi?(143-bet) 2d
a)funksional b)matn lingvistikasi c)matn segmenti d)diskurs analiz
112.Nima kompyuter lingvistikasining sentiment analiz va korpus lingvistikasida muhim o’ringa ega?(142-bet) 2d
a)matn segmenti b)matn lingvistikasi c)pragmalingvistika d)diskurs analiz
113.Mashina tarjimasi tizimlarining sifati variantlarini yaratishda nimalarni o’rganish zarur? (144-bet) 2d
a)pragmalingvistika b)matn tipologiyasi c)matn segmenti d)matn lingvistikasi
114.Ingliz tilidagi sodda gaplar nechta tamoyilga ko’ra tasniflanadi? (147-bet)1d
a)3 b)4 c)2 d)5
115.Mashina tarjimasini tadqiq etish yo’nalishlari qaysilar? (150-bet)1d
a)amaliy b)nazariy c)sintez d)A va B
116.Matnni analiz va sintez qilishning aniq vazifalariga qaysilar kiradi? (151-bet)3d
1)leksik asos 2)leksemashakl 3)so’z birikmasi valentliklari 4)sintaktik gap strukturalari
a)1,3,4 b)1,2,3,4 c)2,3,4 d)1,2,3
117.Sintaktik parsing metodlari kim tomonidan yaratilgan? (154-bet) 1d
a)Vinogradov b)R.Delmonte c)N.Chomskiy d)B.Djonson
118.Qaysi usulda gap tarkibidagi barcha tashkil etuvcholar tahlil qilinadi? (155-bet)2d
a)integral b)sintez c)analiz d)lokal
119.Oʻzbek leksikografiyasining ilk namunasi qaysi asarda uchraydi? (163-bet) 1d
a)"Devoni lugʻati turk" ( M. Qoshgʻariy) b)"Hayratul abror" (A. Navoiy) c) Abushka lugʻati d) "Yevgeniy Onegin"
120.Kommunikatsiya uchun yagona universal tilni yaratish prinsiplarini oʻrganuvchi fan qaysi? (163-bet) 2d
a)Psixolingvistika b)Matematik lingvistika c)Interlingvistika d)Matnni ovozlashtirish
121.Ayrim manbalarda keltirilishicha KL qanday masalalarni oʻrganadi? (164-bet)2d
1)leksikografik manbalarni olish 2)ular bilan bogʻliq lingvistik ma’lumotlarni berilgan bazasiga yozish 3)lugʻatda tavsiflangan matnlar. 4)leksik birliklarni kiritish masalasi bilan shugʻullanadi. 5)foydalanuvchilarning kategoriyasi.
a) 1,2,3,5. b)1,2,4. c)1,3,4 d)12345
122.L.I.Kolodnyajnaya lug'atshunoslikni nechaga ajratadi? (164-bet)1d
a)4 b)3 c)5 d)2
123. Lugʻatshunoslikni kim 2 ga ajratgan? (164-bet) 1d
a)Melchuk b)Kolodnyajnya c)Motorin d)N.Chomskiy
124.Kompyuter va lugʻatshunoslik oʻrtasidagi oʻzaro muvofiqlashuv qachon oʻz ifodasini topdi?(164-bet)2d
a)XX asrning 70- yillari b) XVIII asrning 50- yillari c)XX asrning 60-yillari d)XIX asrning 80-yillari
125.Longman lugʻati qachon yaratilgan? (164-bet)1d
a)1978 b)1987 c)1956 d)1960
126.Ma’lumotlarni saqlash, uzatish va analiz qilish vazifasiga bajarishga yo’naltirilgan soha?(164-bet) 2d
a)leksikografiya b)termin c)terminologiya d)korpus leksikografiyasi
127.Kim elektron koʻrinishdagi lugʻatlarni "media lugʻat" deb nomlashni tavsiya qiladi? (165-bet)2d
a)N.Chomskiy b)Voronsova.I.A c)Kolodnyajnaya.L.I d)S.Rizayev
128.Qaysi lugʻatlarning asosiy vazifalariga lugʻatning tuzilishini aniqlash hamda lugʻatdagi maqolalarning holati va strukturasini tashkil etish kiradi?(165-bet) 2d
a)An’anaviy va avtomatik b)Avtomatik va kompyuter leksikografiyasi c)An’anaviy va kompyuter leksikografiyasi d)Longman va An’anaviy
129.Qaysi lug’at u yoki bu soʻzlarning tuzilish kompozitsiyasi aks etgan izohlar qay holatda berilishi nazarda tutiladi? (165-bet)1d
a)Avtomatik b)An’anaviy c)Kompyuter leksikografiyasi d)Longman
130.Qaysi lugʻatda lugʻatni yaratish prinsiplariga koʻra foydalanuvchilar uchun maxsus kompyuter formatida yoki muayyan tarkibiy dasturi sifatida berilgan dastur nazarda tutiladi?(165-bet) 2d
a)Elektron b)An’anaviy c)Longman d)Open dictionary
131.Y.D.Apreysan va E.M.Mednikovalar qanday lugʻat yaratgan?(165-bet)2d
a)Urban dictionary b)Yangi katta hajmli inglizcha-ruscha lugʻat c)Oksford lugʻati d)Onlayn lugʻat
132.Mashina tarjimasiga moʻljallangan avtomatik lugʻatlar foydalanuvchi uchun yaratilgan avtomatik lugʻatlardan qanday farqlanadi? (166-bet)2d
a)lugʻatdagi soʻzlar izohiga egaligi bilan b)strukturasiga koʻra c)interfeysiga ko’ra d)B va C javoblar toʻgʻri
133. Bugungi kunga kelib Elektron lugʻatlarning nechta turi mavjud?(167-bet) 1d
a)5 b)7 c)6 d)8
134.Lingvo lugʻati boshqa lugʻatlardan nimasi bilan farq qiladi?(167-bet)2d
a)maqolalarning toʻliqligi bilan b)ko’p tilliligi bilan c)shartli belgilari bilan d)lingvistik ma’lumotlarga ega boʻlishi bilan
135.Elektron lugʻatlar qanday jihatlari bilan ajralib turadi?(167-bet)3d
1. tezkorligi. 2. qulayligi. 3.shartli belgilari. 4. ixchamligi. 5. iqtisodiy jihatdan tejamkorligi
a)1,2,3 b)1,3,5 c)1,2,4,5 d)2,3,4
136.Lugʻatdagi barcha birliklar qanday maydonlarga ajratiladi?(168-bet)2d
a)leksik b)semantik c)frazeologik d)nutqiy
137.Lingvistik lugʻatlarning nechta koʻrinishlari mavjud?(168-bet)2d
a)8 b)7 c)10 d)9
138.V.K.Myullerning "inglizcha-o'zbekcha lugʻat" Ikki tilli tarjima lugʻat qachon nashrdan chiqqan?(168-bet)2d
a)1943 b)2008 c)1978 d)2001
139.A.N.Boronov tasnifiga koʻra elektron lugʻatlarni yaratishning nechta bosqichi bor?(168-bet)2d
a)9 b)7 c)8 d)11
140.Soʻzlarni qayta ishlash uchun yaratiladigan lugʻatlar nechanchi yillarga borib taqaladi?(169-bet)1d
a)1943 b)1945 c)1978 d)1940
141.Tabiiy tilning milliy leksik boyligi nimada aks etadi?(169-bet) 2d
a)lugʻatda b)tarjimada c)taksonomiyada d)indekslar
142.Bugungi kunda qaysi atamalar keng qoʻllanilmoqda? 2d
a)taksonomiya b)tezaurs c)ontologiya d)barcha javoblar toʻgʻri
143.Tezaurs manbalarda qayd etilishicha qanday ma'nolarni anglatadi?1d
a)joylashtirish b)xazina c)lugʻat d)qidiruv
144..Murreyning Oksford ingliz tili lug'ati nechinchi yilda tuzilgan?1d
a)1929 b)1927 c)1928 d)1930
145.Johnson-Laird tilning leksik komponentini tahlil qiluvchi sohani nima deb nomlaydi?2d
a)lingvistika b)morfologiya c)sintaktika d)psixolingvistika
146.The Synonm Finder lugʻati nechinchi yil tuzilgan?2d
a)1977 b)1978 c)1976 d)1975
147.La Barening fikricha, fasat analizi dastlab nechinchi yillarda Rangatan ishida oʻz ifodasini topgan?3d
a)1920-1930 b)1920-1940 c)1910-1920 d)1930-1940
148.Ontologiyani yoyish uchun formaga asoslanuvchi interfeys qaysi? 2d
a)Lois b)Web c)Knote d)webonto
149.Bilimlarni qidirish uchun qulay formaga asoslanuvchi interfeys qaysi?2d
a)web b)knote c)web onto d)Lois
150.Axborot qidiruvidagi tezaurslar qachon vujudga kela boshlagan?(177-bet) 2d
a)XIX asrning 60-yillari b)XX asrning 60-yillari c)XVIII-asrning 50- yillari d)XIX-asrning 50- yillari
151.Har qanday lugʻat necha qismdan iborat boʻladi?(186-bet)1d
a)4 b)3 c)2 d)5
152.Yunonchadan olingan boʻlib "mavjud", "bu" kabi maʼnolarga ega bolgan model?(187-bet)2d
a)Ontologiya b)Wordnet c)model d)axborot qidiruvi
153.Kompyuter ontologiyasining necha xil turi mavjud?(187-bet) 1d
a)3 b)4 c)2 d)5
154. Kompyuter sohasida birinchi marta ontologiya termini nechinchi yilda qo’llanila boshlangan?(188-bet)1d
a)1967 b)1968 c)1969 d)1970
155.Kompyuter sohasida birinchi marta ontologiya termini kim tomonidan qoʻllanilgan?(188-bet)2d
a)N.Chomskiy b)S.H. Mealy c)Lukashevich d)Prinston
156. Olimlarning nuqtai nazaricha ontologiya tuzilishining nechta modeli mavjud?(189-bet)1d
a)5 b)6 c)7 d)4
157.Terminlarning turli shakldagi lug'atlarini yaratish qaysi sohada oʻrganiladi?(192-bet)2d
a)Terminologiya b)terminshunoslik c)termin d)Terminografiya
158.1964-yili Koloforniyada tashkil etilgan Sistran kompaniyasining tarjima tizimida nechta til kombinatsiyasi mavjud?(194-bet)2d
a)27 b)26 c)25 d)24
159.Ingliz tili Oksford lugʻatining necha foizini omonimlar, polisemantik soʻzlar tashkil qiladi? (198-bet)2d
a)89% b)79% c)69% d)59%
160. Til bilan bog'liq bo'lgan o'qitish va o'rganish jarayonini avtomatlashtirishga yo'naltirilgan soha?(207-bet)3d
a)kompyuter lingvistikasi b)kompyuter leksikografiyasi c)kompyuter morfologiyasi d)kompyuter lingvodidaktikasi
161.Andragogiya qanday ta'lim? (207-bet) 3d
a)kompyuter texnologiyalaridan foydalanish b)katta yoshli kishilar ta'limi c)konsepsiyada ishlanmalar yaratish ta'limi d)ta'limiy-elektron ishlanmalar yaratish ta'limi
162.E - o'qishning metodlarini sanang? (209-bet) 3d
1.Sinxron disrubutiv kurs 2.Vebga asoslangan kurs 3.Gibrid sinfxona kurslari 4.Gibrid onlayn kurs 5.Onlayn kurs
a)1,2,3,4,5 b)1,3,4,5 c)1,2,4,5 d)1,3,5
163.Qaysi kurs universitet va talabalar o'rtasida geografik aloqani bog'lashga xizmat qiladi? (209-bet)2d
a)Gibrid onlayn kurs b)Vebga asoslangan kurs c)Onlayn kurs d)Sinxron disrubutiv kurs
164.Qaysi til talaffuzi sodda, grammatikasi qat'iy formal modelga solingan? (213-bet)1d
a)fransuz tili b)ispan tili c)ingliz tili d)turk tili
165.Mobil qurilmalarning xususiyatlarini o'rgangan olim? (211-bet)1d
a)Klopfer b)Vinogradov c)Chomskiy d)Djonson
166.Turli logorlar yasash nima deyiladi? (210-bet)2d
a)Symbaloo b)Genial.ly c)Canva d)Exelearining
167.Qaysi mashg'ulotda 50% dars mashg'uloti sinfda, 50% darsdan tashqarida olib boriladi? (209-bet)2d
a)onlayn kurs b)gibrid sinf mashg'uloti c)vebga asoslangan kurs d)sinxron disrubutiv kurs
168.Video fayllar joylashtirish nima deyiladi? (210-bet)1d
a)Canva b)Symbaloo c)Genial.ly d)Screen-o-matic
169."Tarjimon mashinalar" amalda qachondan qo'llanila boshlagan? (220b-bet.1d)
a)XX asrning 50 -yillaridan boshlab b)XX asrning 30-yillaridan boshlab c)IX asrning 30-yillaridan boshlab d)IX asrning 50-yillaridan boshlab.
170.Fransiyada J.Astrouni tomonidan avtomatik bilingval luģatlardan foydalanish taklif etilgan bu mashina qanday nom bilan nomlanadi? (220b-bet.1d)
a)"Vaba Maa"deb nomlangan b)"Protor As" deb nomlangan c)"Tarjimon mexanik"deb nomlangan d)"Mexanik miya"deb nomlangan
171.1933-yilda Rossiyada lingvistik arifmometr kim tomonidan esperanto tili asosida tillar ortasidagi grammatik boshqaruv usuli bilan taqsimlash metodi tuzib chiqilgan? (220-bet.2d)
a) P.P. Smirov Troyanskiy b)GV.leybnis c)A.Vaxerning d) L.Dorster
172.Mashina tarjimasi qachon amaliy fan yònalishi sifatida yuzaga keldi?(221bet.1d)
a)O’tgan asrning 30 yillarida b)O’tgan asrning 40 yillarida c)XX asrning 50 yillarida d)XX asr boshlarida
173.Mashina tarjimasining dastlabki ilģor vakillari matematik va muhandislik tomonidan 40-yillarning oxirida AQSHda nimaning yaratilishi uchun kriptografik vazifalarni bajarishga mo’ljallangan kodlashtirish nazaryasi asos bo’ladi?(221bet.3d)
a) Promt darsturining yaratilishi uchun b)Ampar yaratilishi uchun c)Aspera yaratilishi uchun d)IBM ning yaratilishi uchun
174.U.Uiver g’oyasining zamirida interlingval konsepsiya mavjud bo’lib uni 2 bosqich amalga oshirgan ular qaysilar? (221bet.3d)
a)birinchi bosqich asosiy matn vositachi tilga o’giriladi, ikkinchi bosqich uning natijasi keyingi tilga tarjima qilinadi b)birinchi bosqich matn tahrirlanadi ikkinchi bosqich uni tillar kesimida taqsimlanadi c)birinchi bosqich asosiy matn vositachi tilga o’giriladi, ikkinchi bosqich tahrirlanib xatolar tuzatiladi d)birinchi bosqich tahrirlanadi, ikkinchi bosqichda fayl holiga keltiriladi
175.Mashina tarjimasi bo’yicha dastlabki tajribalar kim tomonidan o’tkazilgan? (221bet.2d)
a)A.But, P.P.Smitovlar tomonidan b)P.P.Smitov va L.Dorsrer tomonidan c)A.But va R.Richanslar tomonidan d)R.Richans va L.Dorsrerlar tomonidan
176.Sobiq ittifoqda qanday tildagi matnlarni tarjima qilish diqqat markazda bo’ldi?(221bet.3d)
a)ruscha-nemischa b)inglizcha-ruscha c)ruscha-inglizcha d)b va c javoblar to’g’ri
177.Ong ustida olib borgan tekshirishlarida mashina fikrlay olishi,yani mashinaning inson kabi muloqotga kirisha olish imkoniyati mavjudligini qaysi olim fanga olib kirgan?(221bet.3d)
a)A.But tomonidan b)R.Richans tomonidan c)L.Dorster tomonidan d)A.Tyuring tomonidan
178.1952-yil mashina tarjimasi bo’yicha ilk ilmiy-amaliy konferensiya qayerda o’tkazilgan?(221-bet.1d)
a)AQSh kompaniyalaridan birida b)Massachuter texnika universitetida c)Nyu-Yorkdagi texnika universiteti d)Nyu-Yorkdagi Jorjtaun universitetida
179.Nyu-Yorkdagi Jorjtaun univeesiteti bilan IBM kompaniyasi hamkonrligida IBM II rust tilidan iniz tiliga tarjima qilishga mo’ljallangan mashina tatjimasi dasturida nechta leksik birlik va grammatik qoidalar bilan chegaralangan 60 ta gap tatjima qilingan?(221bet.3d)
a)250 leksik birlik 5 ta grammatik qoidalarga asoslangan b)270 leksik birlik va 5 ta grammatik qoidalarga asoslangan c)250 leksik birlik va 6 ta grammatik qoidalarga asoslangan d)270 leksik birlik va 6 ta grammatik qoidalarga asoslangan
180.Nyu-Yorkdagi Jorjtaun universitetida yaratilgan mashina tarjimasi tarkibida necha turdagi lug’atlar mavjud bo’lan:
1)so’zlarni omonimini tuzish, 2) so'z o’zaklari lug’ati, 3)morfemalarni shakllantirish, 4)so’z oxiridagi morfemalar lug’ati, 5)tarjima lug’at.
(222bet.2d)
a)2,4,5 b)1,2,4 c)1,2,3,4,5 d)2,3,5
181.Turkiy tillar bo’yicha dastlabki mashina tarjimasi kimning boshchiligida amalga oshirilgan?(222bet.1d)
a)I.S.Muxin b)L.Korolev c)Dorster d)A.Motorin
182.Ingliz-turk tili mashina tarjimasi tizimida 700 ta so’zshakldan iborat bo’lib u lug’at turk tili hamda ingliz tilidagi nimalarga asoslangan?(222bet.2d)
a)asos va qo’shimchalardan b)ikki qo’shimchali so'z va suffikslardan c)asos va suffikslardan d)so'z shakli va uning lug’aviy ma'nosidan
183.Nechanchi yilda Moskivada Y.A.Motorin rahbarligida mashina tarjimasi labaratoriyasi tashkil etilgan?(222bet.2d)
a)1954-yil b)1955-yil c)1965-yil d)1956-yil
184."Mashina tarjimasi muammolari" nomli monografiya kimga tegishli?(222bet.3d)
a)Y.N.Marchuk b)Y.A.Motorin c)I. S. Muxin d)A.Lyapunov
185.Turkiy tillar bo’yicha tatar tilidan turk tiliga tarjima qilish texnologiyasi kim tomonidan amalga oshirilgan? (236bet.2d)
a)Dj.Suleymanov b)A.Suleymanov c)Kemal Altinash d)Yelmaz.Sultan
186.Mashina tarjimasi birikmasidagi mashina sòzi sun'iy intellekt ma'nosida insonga xos xususiyatlari mavjud edi ular qaysilar?(240bet.1d)
1.O’qish, 2.yozish 3.tekshirish, 4.tarjima, 5.tahrir,
a)1.2.4.5. b)1.3.4.5. c)2.3.4.5. d)1.2.3.5
187.Kompyuter termini inglizchadan olingan bo’lib qanday ma'noni anglatadi?(240bet.1d)
a)machine translation-mashina tarjimasi b)elektric-elektron tizim c)compute-hisoblamoq d)compyuter-avtomatik tarjima
188.Statistik mashina tarjimasi haqidagi dastlabki g’oya 1949-yili kim tomonidan Klaud Shannonning ma’lumot nazariyasi asosida yaratilgan?(244bet.2d)
a)G.Belonogov b)Stefan Vogeldan c)Tomos J. Vatson d)Uorren Uiver
189.Mashina tarjimasidan foydalangan holda multilingval internet tarmoqlari uchun qanday fransuz-nemis loyihasi ishlab chiqilgan?(227bet.2d)
a)Quaero b)POLO c)ANPAR d)Qualcom
190.Mashina tarjimasida metatil tilga oid tushunchalarning modeli kim tomonidan yaratilgan?(228bet.3d)
a) I.A.Melchuk b)D.Panov c)N.Andreyev d)K.Bektayev
191.Mashina tarjimasida so'zlarni grammatik shakllarga ajratish jarayoni qanday nomlanadi?(229bet.3d)
a)tokenizatsiya b)asper c)lemmatizatsiya d)stemmizatsiya
192.Turkologiyada dastlab kimning rahbarligida mashina tarjimasiga doir tajriba o’tkazilgan?(239bet.3d)
a)Doster b)Güneyd Tantuğ c)Aşref Adali d)Kemal Oflazer
193.1960-yillarda qaysi olim tomonidan pen so’zi "ruchka"va "o’yinchoq qutisi" ma’nolaridan kelib chiqib "mashina tarjimasining 80%foiz xato” ekanligini aniqlagan?(250bet.3d)
a)Dj.Suleymanov b)Bar Xillel c)N.Andreyev d)G.Bonogov
194.Mashina tarjimasi qaysi uslublarga xos? (256-bet.1d)
a)ilmiy, badiiy, so’zlashuv b)rasmiy, badiiy, ilmiy c)ilmiy, rasmiy publitsislik d)rasmiy, badiiy, kitobiy
195.Tarjimaning uch asosiy komponenti mavjud, bular qaysilar? (256-bet.2d)
1.asos matn 2.tahlil jarayoni 3.masalaning to’g’riligi 4.mantnni tiklash 5.terminologiya masalalari
a)1,3,5 b)1,2,4 c)2,3,4 d)2,4,5
196.Turkcha matnlar uchun qo’llanilgan bunday lug’at S.Muhamedovning qaysi model tamoyillari asosida yaratilgan? (256-bet.2d)
a)kvantativ model b)sintaktik model c)morfologik model d)tahlil model
197.H_W- ushbu belgi qanday ma’noni anglatadi? (257-bet.2d)
a)so’z faqat bir so’z turkum doirasida omonimlik hosil qilish b)so’z ikkidan ortiq so’z turkum doirasida omonimlik qilish c)ikki so’z turkumi doirasida bo’lsa, ikkinchi so’z turkum ko’rsatish d)morfologik analizator
198.Matnlarni avtomatik tarzda morfologik tahlil qilish qaysi usullardan foydalaniladi? (257-bet.2d)
a)tokenizatsiya, optimallashtirish, stemming b)kvantativ, stemming, algoritm c)tahlil, analiz, stemming d)tokenizatsiya, lemmatizatsiya, stemming
199.Lemmatizatsiya bosqichida nima aniqlanadi? (256-bet.1d)
a)so’zshakllarining dastlabki holati b)nutq birliklari c)so’zning o’zagi d)sxema bosqichi
200.Stemming jarayoni nimani aniqlaydi? (257-bet.2d)
a)so’zshakllarining dastlabki holati b)nutq birliklari c)so’zning o’zagi d)sxema bosqichi
201.Almashtirish ikki hodisa orqali amalga oshiriladi? (259-bet.2d)
a)adyunsiya, substitutsiya b)konkretizatsiya, generelizatsiya c)korpus, morfologik d)transformatsiya, generelizatsiya
202.Krossleksika elektron lug’atidagi morfologik klassifikator necha guruhga ajratilgan? (260-bet.2d)
A)210 b)197 c)115 d)135
203.Lingvistik translyator bosqichli tizimdan iborat , bular qaysi bosqichlar? (260-bet.3d)
1.lingvistik protsessor 2.zanjirli grammatika 3.lingvistik model 4.assotsiasiv protsedura 5.sintaktik model
a)1,3,4 b)1,2,3 c)3,4,5 d)2,4,5
204.Omofon nima? (262-bet.1d)
a)shakli va talaffuzi bir xil so’zlar b)leksemalarning omonim bo’lishi c)yozilishi o’xshash, urg’u va talaffuziga ko’ra farqlanuvchi so’zlar d)talaffuzi o’xshash, yozilishida farqlanuvchi so’zlar
205.O’zbek tili va ingliz tilining morfologik bazasini tuzishda mezonlar aniqlanib, bunda fe’l so’z turkumining qanday shakli kiritiladi? (256-bet.2d)
a)o’zak shakli b)nisbat shakli c)o’tgan zamon shakli d)shart maylidagi shakl
206.Lingvistik translyatorning qaysi bosqichida o’zaro bog’langan deklarativ va protsedurali qismlarning lingvistik translyatsiyasi aks etadi? (260-bet.3d)
a)assotsiativ protsedura b)lingvistik protsessor c)lingvistik model d)lingvistik struktura
207.Terminlarning grammatik guruhga kiruvchi so’zlar (artikl+ot+predlog) hamda terminlarning funksional elementlaridan (ega+kesim) chiziqli tuzilma yoki elementlarning ketma-ketligidan tashkil topgan grammatika nima deb nomlanadi? (260-bet.2d)
a)zanjirli grammatika b)unifikatsion grammatika c)konteksli erkin grammatika d)tashkil etuvchi grammatika
208.Unifikatsion grammatikaning vazifasi to’g’ri ko’rsatilgan qatorni toping? (261-bet.2d)
a)semantik valentlik bilan sintaktik, lug’atga oid tavsif bilan grammatik qoidalarni aniqlashtiradi b)tobelanishga asoslangan grammatika bo’lib, umda har bir element o’zaro tobe munosabatlarga bo’ysunadi c)transformatsion qoidalarga amal qilinadi d)unda grammatik element guruhlari haqida ma’lumot beradi
209.Faylasuf Bar Xillel qaysi muammolarni mashina tarjimasining dastlabki rivojlanish bosqichlaridagi asosiy muammolar sifatida ko’rsatgan? (263-bet.3d)
a)operatsion sintaksis (Operatsional Syntax) b)tabiiy tillarning ichki tarjimasi (Intertranslability of natural languages), idiomalar (idioms) c)universal sintaktik kategoriyalar (Universap syntactic categories) d)barcha javoblar to’g’ri
210.Stefan Gries korpus lingvistikasi uchun berilgan ta’riflardagi metod, nazariya yoki model kabi munosabatlarga nisbatan uni qanday nom ostida baholaydi? (285-bet.2d)
a)diaxron metod b)metodologiya c)sinxron metod d)konstruksiya
211.Korpus lingvistikasini o’rganish nechanchi asrga taqaladi? (285-bet.1d)
a)XX asr b)XXI asr c)XVIII d)XXI
212.Braun (Brown) korpusi 1963-64-yillarda Brown universitetida yaratilgan. Unda nechta so’zdan iborat? (286-bet.2d)
a)240 so’z b)1 mln.ta c)4.5mln.ta d)500ta
213.1968-yili Kvirk (Quirk) (Survey of English Usage) lug’atida 1 mln.ta so’z qo’llash bo’yicha bazani 25-yil ichida qo’lyozma nusxadagi necha satrdan iborat bo’lgan? (286-bet.2d)
a)17 b)27 c)15 d)19
214.V.Zaxarov fayllarni yaratishdagi bosqichlar qaysilar? (287-bet.2d)
a)reprezentatsiya, korpus b)reprezentatsiya, normallashtirish c)lemmatizatsiya, grafematik analiz d)B va C
215.100mln.so’z (vengr, italyan, xorvat, chesh, yapon tili)ni o’z ichiga olgan korpus berilgan qatorni toping? (286-bet.2d)
a)British National Corpus milliy korpusi b)Upsala rus tilining korpusi c)Brown korpusi d)Penn korpusi
216.CRPC, NILC, CORGA nomli korpuslari qaysi tillar uchun yaratilgan? (286-bet.2d)
a)Ispan tili uchun b)Portugaliya va Galitsiya tillari uchun c)Qozoq tili uchun d)Rus tili uchun
217.Rus tilida yaratilgan birinchi korpus qayerda yaratilgan? (287-bet.2d)
a)Shvetsiyaning Upsala universitetida b)Turkiyaning Istanbul unibersitetida c)Amerikaning Brown universitetida d)Rossiyaning Moskva davlat universitetida
218.Pushkinning “Evgeniy Onegin” she’riy romanida qo’llanilgan rus tilidagi so’zlarning statistikasi kim tomonida tayyorlangan? (287-bet.3d)
a)A.A.Markov b)A.S.Griboedev c)Chomskiy d)Mitkov
219.CHILDES korpusi qanday korpus hisoblanadi? (292-bet.2d)
a)bolalar tili transkripsiyasi kiritilgan turli nutqiy vaziyatlar tahlil qilingan korpus b)qo’shma fe’llar kiritilgan korpus c)ot so’z turkumiga oid so’zlar kiritilgan d)sifat so’z turkumiga oid so’zlar kiritilgan
220.London o’smir yoshlarining nutqini o’zida aks ettirgan korpus berilgan qatorni toping? (292-bet.2d)
a)COLT b)CHILDES c)CRPC d)NILC
221.Korpusni teglash nima uchun foydalaniladi? (300-bet.2d)
a)so’z turkumlarini teglash b)matnni lingvistik analiz qilish c)elektron korpusini yaratishda d)yozma materiallarda
222.Maktab tomon ketmoq birikmasida ko’makchini o’rniga qaysi kelishik qo’shimchasi bilan o’zaro ma’nodosh hisoblanadi? (293-bet.1d)
a)o’rin-payt kelishigi b)chiqish kelishigi c)jo’nalish kelishigi d)tushum kelishigi
223.”Statistika” termining ma’nosi nima? (312-bet.1d)
a)yunoncha-zanjir b)lotincha-korpus c)yunoncha- holat d)lotincha-holat
224.Modellashtirish necha jihatdan e’tiborga olinadi? (315-bet.2d)
a)5 b)6 c)2 d)3
225.Tilshunoslikda modelning qanday turlari bor? (316-bet.2d)
a)orginal, funksional, struktur modellar b)struktur, nazariy, qiyosiy c)qiyosiy, nazariy d)lingvistik, texnologik
226.Orginal modellar…? (316-bet.2d)
a)obyektning tuzilishini o’rganadi b)modellarning qanday ishlashini o’rganadi c)funksional modellarning qanday tuzilishini o’rganadi d)funksional va struktur modellarni o’rganadi
227.Kombinatorika nima? (314-bet.2d)
a)umumiy g’oya ayrim vositalari orqali tekshirish b)diskret matematikaning diskret to’plam elementlarini berilgam qoidalar asosida tanlash c)joylashtirish bilan bog’liq bo’lgan masalalarni yechish usullarini o’rganuvchi bo’limi d)B va C
228.”Ilmiy konsepsiya kartina emas, balki diagrammadir”. Ushbu fikr muallifi kim? (317-bet. 2d)
a)L.Yelmsev b)Z.Xarris c)Ch.Hokket d)S.Todorov
229.Muayyan vazifalarni mashina orqali boshqariladigan algoritm nima? (325-bet.2d)
a)analitik b)sun’iy intelekt c)kognitiv belgilar d)emotsional intellekt
230.Sun’iy intellekt tizimi necha turga ajratiladi? (325-bet.1d)
a)2 b)4 c)5 d)3
231.Sun’iy intellekt tushunchasiga qachon asos solingan? (326-bet.1d)
a)1956 b)1950 c)1955 d)1957
232.Axborot qidiruv tizimi vazifalarini sanang? (326-bet.3d)
1.uzatish 2.saqlash 3.loyihalash 4.ma’lumotlarni kiritish
a)1,2,3 b)1,3,4 c)1,2,3,4 d)2,3,4
233.Tillardagi so’zlarning deyarli barchasi qanday xususiyatga ega? (326-bet.2d)
a)polisemantik b)monosemantik c)o’z va ko’chma ma’no d)A va B
234.Indekslash necha komponentdan iborat? (326-bet.1d)
a)3 b)4 c)2 d)5
235.Matnning daraxtsimon modelini tahlil qilishni kim izohlab bergan? (326-bet.2d)
a)N.Chomskiy b)B.Galitskiy c)Tomson d)R.Delmonte
236.Gaplarni alohida ajratish jarayoni nima deyiladi? (328-bet.2d)
a)sun’iy intellekt b)matn interfeysi c)matn generatsiyasi d)emotsional intellekt
237.Tabiiy til interfeysi nechta masalani hal qilishi kerak? (328-bet.1d)
a)3 b)4 c)5 d)2
238.Qidiruv tizimi kim tomonidan yaratilgan? (330-bet.1d)
a)B.Galitskiy b)R.Delmonte c)Alan Emtage d)Chomskiy
239.E.Adali javobga asoslanuvchi qaysi lingvistik faktorlarni keltirib o’tadi? (333-bet.3d)
1.kishi nomlari 2.qisqartmalar 3.institutlar 4.joy-makon (davlat, shahar) 5.narsa nomlari 6.vaqt 7.sonli qiymatlar
a)1,2,3,4,5,6,7 b) 1,2,3,4,7 c)1,3,5,6,7 d)1,2,4,7
240.Dastlabki savol-javob tizimi (SJT) kim tomonidan rivojlantirilgan? (333-bet.2d)
a)Weizenbaum b)Eshref Adali c)Ch.Hokket d)Troyanskiy