Kompyuter tizimining umumiy tarkibini tashkillashtirish

Klaviatura - kompyuter kiritish qurilmasi bo‘lib, klaviatura tizimga belgilar va buyruqlarni kiritish uchun iаshlatiladi. Klaviatura – kompyuterga buyruq va axboratlarni kiritish qurilmasi. Tugmalari soniga ko’ra ctandart (84) va kengaytirilgan (101) klaviaturalari mavjuddir. Bundan tashqari, klaviyaturalar lotin harflarining joylashuviga ko’ra ham farqlanadi: amerika va angliya standarti –QWERTY, fransuz standarti-AZERTY.
Klaviaturadagi tugmalar vazifasi
Foydalanuvchi tomonidan kompyuterga axborot kiritish uchun mo’ljallangan. Albatta, modeliga qarab tugmalarining soni va joylashishi klaviaturalarda farqlanishi mumkin. Lekin bir xil tugmalarining vazifasi har xil klaviaturalarda bir biriga mos keladi. Klaviaturaning asosiy tugmalari va ularning vazifalari bilan batafsil tanishib chiqamiz:
[ESC] – tugma -aynan bajarilayotgan harakatlarni to’xtatadi;
[F1]…[F12] – funksional tugma, dasturchi (foydalanuvchi) mo’ljaliga ko’ra dasturlanadi.
[PrScr] (PRINT SCREEN) – bu tugmadan foydalanib ekrandagi tasvirni to’laligicha bosmaga chiqarish mumkin.
[SCROLL LOCK] – vaqtincha to’xtatish.
[BREAK] – bu tugmadan faqat [CTRL] tugmasi bilan hamkorlikda qo’llaniladi. [CTRL – BREAK] tugmalarini bir vaqtda bosish bajarilayotgan buyruq yoki dasturni tugallashni bildiradi.
[CAPS LOCK] – bosh harflarni foydalanishni belgilab qo’yish uchun. [CAPS LOCK] ni bosilganda klaviaturaning o’ng tepa qismida joylashgan xabar chiroqchasi yonib qoladi. [CAPS LOCK] tugmani qayta bosish bosh harflardan foydalanishni bekor qiladi.
Ba’zan [CAPS LOCK] bu tugmani boshqa maqsadlar, misol uchun, rus alfavitiga o’tish uchun ishlatiladi.
[Shift] – klaviaturaning yuqorigi registrida joylashgan bosh harflar va boshqa simvollarni kiritish uchun qo’llanadi. Masalan, «d» kichik harfini kiritish uchun, «D» tasvirlangan tugmani bosish kerak, agar «D» bosh harfini kiritmoqchi bo’lsangiz [Shift] ni bosib, qo’yib yubormay turib «D» tugmasini bosasiz.
[CTRL] – o’z holicha ishlamaydi, klaviatura imkoniyatlarini kengaytirish uchun qo’llaniladi.
[ALT] – bu tugma ham analogik holatda ishlaydi. [CTRL] va [ALT] tugmalarini Windows 98 da qo’llanishini biz amaliy mashg’ulotlarda ko’rib o’tamiz.
[Backspace] ([Enter] tugmasi tepasida chapga strelka) – kursordan chapda joylashgan simvollarni yo’qotish uchun.
[Enter] – «kiritish» tugmasi
[Ins] – simvollarni qo’yish va o’zgartirish uchun qo’llanadi. (simvollarni o’chirmasdan almashtiradi).
[Del] – tugmasi ustida kursor joylashgan simvollarni yo’qotish uchun qo’llanadi.
[Home] – kursorni chap va qator boshiga qo’yish uchun ishlatiladi.
[End] – kursorni o’ng va ekranni pastki burchagiga o’tkazadi.
[PgUp] – betlarni tepaga o’tkazishga, to’g’ri yo’nalishda varaqlash uchun.
[PgDn] – betlarni pastga varaqlash uchun.
— bu tugma kursorni boshqarishga mo’ljallangan, kursorni kerakli yo’nalishi tanlab bosilsa shu yo’nalishda harakatlanadi.
[Space] – bu tugma klaviaturaning pastki qismida joylashgan bo’lib, [Alt] tugmalari oralig’ida, bo’sh joy (probel) qoldirish deb ataladi.

7 -rasm. Kampyuter klavaraturasi

2-jadval. Kompyuterning xaraktrestikalari

T/r	Kampyuter qurilmasi	Modeli	narxi
1	Protsessor	Intel Core i7-13650HX 14 x 1.9 - 4.9 GHz, 120 W PL2 / Short Burst, 110 W PL1 / Sustained, Raptor Lak	400$
2	Ona plata	Intel HM770 (Raptor Lake-S PCH)	50$
3	RAM	16 GB SO-DIMM DDR5-4800, Dual Channel, two slots (both in use	65$
4	HDD/SDD	Micron 2400 MTFDKBA1T0QFM, 1024 Гбайт , NVMe-SSD, two M.2-slots (one empty	100$
5	Video karta	NVIDIA GeForce RTX 4050 6 ГБ GDDR6	500$
6	Quvvat	90 Вт·ч, 4S1P, 4 ячейки, литий-ионный	50$
7	Kuller	Kuller Komp AMD BOX RGB Rog strix g814ju	20$
8	Monitor	18.00 дюйм. 16:10, 2560 x 1600 пикс. 168 точек/дюйм, NE180QDM-NZ2 (BOE0B35), IPS, WQXGA, глянцевое покрытие	100$
9	Klavaratura	Стандартная клавиатура PS/2	50$
		JAMI	1335$

Xulosa
Shuni xulosa qilib aytadigan bo’lsam men bu ASUS ROG STRIX G814JU shaxsiy kopyuterimni menga maqul tarafi hozirgi vaqtda yaxshi kompyuter ASUS kompanyasi tamonidan ishlab chiqarmoqda . ASUS kompyuterlari kuchli protsessor, video karta, RAM parametirlari orqali kuchli dasturlar va o’yinlarni bemalol ishlatib bilamiz.