Kompyuter xotirasi va uning turlari

Tashqi xotira va tashqi xotira qurilmalari 
 Tashqi xotira – shunday xotiraki, u tashqi ko`rinishidan sistema platasiga o`xshash 
bo`lib, axborotlarni o`zida uzoq vaqt saqlash uchun mo`ljallangan har xil printsiplarda 
saqlovchi va har xil turdagi tashuvchi qurilmalardir. Shu bilqan birga, tashqi xotirada 
kompyuterning barcha dasturiy ta’minotlari saqlanadi. Tashqi xotira qurilmalari kompyuter 
sistema blokida joylashishi bilan birga uning alohida korpuslarida ham joylashgan bo`ladi. 
Oddatda tashqi qurilmalar ma’lumotlarni o`zda jamlovchi (yig`uvchi) qurilmalar deb ataladi. 
Jamlovchi – bu axborotni o`zida saqlaydigan qurilma bo`lib, u katta hajimdagi axborotlarni 
uzoq vaqt saqlash uchun mo`ljallangandir. Ularning hajmi tezkor xotiradan bir necha yuz 
marotaba kattadir. Jamlovchi qurilmani ma’lumotni tashuvchi va o`quvchi qurilma deb qarash 
mumkin. Axborot tashuvchilar ikki xil bo`ladi: lentali va diskli. Lentalilar faqat magnitli 
bo`lishi mumkin, diskli tashuvchilar esa magnitli, magnitooptik va optik bo`ladi. 

---

 Eng ko`p tarqalgan jamlovchilar bu magnitli disklardir. O`z navbatida magnitli disklar 
ham uch turga bo`linadi: qattiq disklar, egiluvchan disklar va lazerli (optik) disklar. 
Qattiq disk (HDD – Hard Disk Driver) 
Qattiq magnit disk kompyuterda ishlanadigan 
dasturlar va ma’lumotlarni doimiy saqlash uchun 
mo`ljallangan. Ko`p hollarda qattiq disklar vinchester 
nomi bilan yuritiladi. Vinchester tashqi ko`rinishidan silliq 
germetik yopiq qutiga o`xshash bo`lib, uning chida 
umumiy o`qqa ega bo`lgan aylana shaklidagi bir nechta 
qattiq alyumin yoki shishali plastinkalar joylashgan. 
Uning ichidagi disklar soni o`ntagacha bo`lishi mumkin. 
Ularning yuroqi qismi aylana shaklida ajratilgan bo`lib, 
ular yo`laklar (track) deb ataladi. Har bir yo`lak o`z raqamiga ega. Bir xil raqamli yo`laklar
disklarda ustma – ust joylashgan holda tsilindr shaklini hosil qiladi. Diksdagi yo`lakalr 
sektorlarga ajratilgan. Sector 571 bayt joy egallaydi. Sektorlar va yo`laklar diskni formatlash 
vaqtida hosil bo`ladi. Foydalanuvchi formatlashni maxsus dasturlar orqali amalga oshiradi. 
Formatlanmagan diskga hech qanday axborot yozib bo`lmaydi. Qattiq diskni bir necha logik 
disklarga bo`lish mumkin. Bu kompyuterda ishlashda foydalanuvchining ishini engillashtiradi.