“Kompyuterni tashkil etish” fani 1-Blok savollari

“Kompyuterni tashkil etish” fani 1-Blok savollari

“Kompyuterni tashkil etish” fani

1-Blok savollari

1. Axborot va kodlash tushunchasi

   
   

Axborot – bu, yaratuvchisi doirasida qolib ketmagan va xabarga aylangan, bilimlar noaniqligi, to’liqsizligi darajasini kamaytiradigan hamda og’zaki, yozma yoki boshqa usullar (shartli signallar, texnik vositalar, hisoblash vositalari va x.k.) orqali ifodalash mumkin bo’lgan atrof-muhit (ob`ektlar,voqea-hodisalar) to’g’risidagi ma`lumotlardir.

Axborotning asosiy xossalari: to’liqlik; yaroqlilik; ishonchlilik; dolzarblik; tushunarlilik.

Kodlash sistemasi- ob’ektlarni kodli belgilash qoidalari majmuidir. Kod harf, raqam va boshqa simvollardan tashkil topgan alfavit asosida quriladi. Kodni xarakterlovchi tushunchalar – uning uzunligi va strukturasidir. Kod uzunligi koddagi o‘rinlar (pozitsiyalar) sonini, kod strukturasi- kodda simvollarning joylashish tartibini belgilaydi.
Ob’ektni kodli belgilash muolajasi kodlash deb ataladi.

2. Sanoq sistemalari haqida tushuncha

   
   

Sanoq sistemalari: Sanoq sistemalari o’rinli(pozitsion) va o’rinsiz(nopozitsion) bo’ladi. O’rinli sanoq sistemalarida raqam o’zining sondagi turgan o’rniga qarab turli qiymatni akslantiradi.O’rinsiz sanoq sistemasi esa raqamning qiymati uning sondagi tutgan o’rniga bog’lik emas.O’rinli sanoq sistemasiga ikkilik, o’nlik sanoq sistemalari misol bo’la oladi.O’rinsiz sanoq sistemasiga Rim raqami misol bo’la oladi. Masalan, lotin harflari bilan yoziladigan rim sanoq sistemasi, ya’ni I harf har doim birni, V-beshni, X-o`nni, L-ellikni, C-yuzni, D-besh yuzni, M-mingni va hokazo.

3. Kompyuter arxitekturasi (RISC va CISC)

   
   

Zamonaviy kompyuter arxitekturasi:

Zamonaviy kompyuter o‘zaro bog‘langan - protsessorlar, tezkor xotira modullari va ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalaridan iborat bo‘lishi mumkin.
RISC (Reduced Instruction Set Computer) qisqartirilgan buyruqlar to‘plamiga ega bo‘lgan kompyuterlar ishlab chiqarila boshlandi. Ushbu kompyuterlarning buyruqlari, ulardan avval ishlab chiqarilgan - to‘liq buyruqlar to‘plamiga ega bo‘lgan - CISC (Complex Instruction Set Computer) kompyuterlarning buyruqlariga nisbatan ancha sodda va tez bajarilar edi. RISC kompyuterlari asosida keyinchalik ko‘p sonli buyruqlarni bir vaqtda bajara oladigan - superskalyar kompyuterlar ishlab chiqarila boshladi.
…

4. Kompyuter sathlari.

   
   

Kompyuter sathlari: Ko‘pgina zamonaviy kompyuterlar ikki va undan ortiq sathlardan iboratdir. Kompyuter arxitekturasining olti sathdan iborat tuzilishga ega ko‘rinishda ifodalangan holda o`rganamiz.
0- Raqamli-mantiqiy sathi;
1- Mikroarxitektura sathi;
2- Buyruqlar to`plami arxitektura sathi;
3- Operatsion tizim sathi;
4- Assembler sathi;
5- Amaliy dasturlash tillari sathi;

5. Kompyuterning raqamli-mantiqiy sathini tashkil etish.

   
   

Nolinchi sath – bu kompyuterning apparat taminoti sathi hisoblanadi. Raqamli mantiqiy sath, ya’ni nolinchi sath ob’ektlari ventillar, ya’ni uzgich-ulagichlar deb ataladi. Ular yordamida - И, ИЛИ, НЕ (AND, OR, NOT) kabi oddiy mantiqiy funksiyalar bajariladi.

6. Kompyuter arxitekturasining rivojlanish tarixi.

   
   

Kompyuter arxitekturasining rivojlanish bosqichlarini quyidagicha ifodalash mumkin:

1.Nolinchi avlod – mexanik kompyuterlar (1642-1945 yillar) -Paskal (1642 yil), Leybnits (1672 yil) va Bebbidjlar (1722 yil) tomonidan ishlab chiqilgan kompyuterlar.
2.Birinchi avlod – elektron lampalar asosida qurilgan kompyuterlar (1945-1955 yillar) – Fon Neyman tamoili asosida qurilgan kompyuterlar.
3.Ikkinchi avlod – tranzistorlar asosida qurilgan kompyuterlar (1955-1965 yillar).
4.Uchinchi avlod – integral sxemalar asosida qurilgan kompyuterlar (1965-1980 yillar).
5.To‘rtinchi avlod – katta integral sxemalar asosida qurilgan kompyuterlar (1980 yillardan boshlab) – Intel 8080 (8), 8086 (16), 8088 (16), 80486 (32) va Pentium protsessorlari asosida qurilgan kompyuterlar.
6.Beshinchi avlod – ko‘rinmas kompyuterlar.

7. Kompyuter turlari.

   
   

Kompyuterlarning turlari. Kompyuterlarning turlari sifatida esa, quyidagilarni ko‘rsatib o‘tish mumkin:

1.Shaxsiy kompyuterlar (ishchi stansiyalar).
2.Serverlar.
3.O‘rnatiladigan kompyuterlar – mikrokontrollerlar (rus tilida –vstraivayemыye kompyuterы).
4.Ishchi stansiyalardan iborat komplekslar – klasterlar.
5.Meynfreymlar.
6.O‘yinlar uchun mo‘ljallangan kompyuterlar (rus tilida – igrovыye kompyuterы) PS-3, PS-4.
7. «Bir marotaba qo‘llaniladigan» kompyuterlar (rus tilida –odnorazovыye kompyuterы).

8. Ma’lumotlarni kiritish-chiqarish arxitekturasi

   
   

9. Kompyuter avlodlari va ularning farqini texnik tahlili.

   
   

1.Nolinchi avlod – mexanik kompyuterlar (1642-1945 yillar) -Paskal (1642 yil), Leybnits (1672 yil) va Bebbidjlar (1722 yil) tomonidan ishlab chiqilgan kompyuterlar.

2.Birinchi avlod – elektron lampalar asosida qurilgan kompyuterlar (1945-1955 yillar) – Fon Neyman tamoili asosida qurilgan kompyuterlar.
3.Ikkinchi avlod – tranzistorlar asosida qurilgan kompyuterlar (1955-1965 yillar).
4.Uchinchi avlod – integral sxemalar asosida qurilgan kompyuterlar (1965-1980 yillar).
5.To‘rtinchi avlod – katta integral sxemalar asosida qurilgan kompyuterlar (1980 yillardan boshlab) – Intel 8080 (8), 8086 (16), 8088 (16), 80486 (32) va Pentium protsessorlari asosida qurilgan kompyuterlar.
6.Beshinchi avlod – ko‘rinmas kompyuterlar.
…

10. Kompyuter tuzilishinini strukturasini.

    
    

Fon Neyman prinspi: Hozirda ishlab chiqarilayotgan kompyuterlarning qurilish asoslarini o‘zida mujassam etgan dastlabki kompyuterlardan biri, bu 1952 yili Djon Fon Neyman tomonidan ishlab chiqilgan va birinchi avlod kompyuterlariga mansub bo‘lgan - IAS (Immediate Address Storage) «to‘g‘ridan-to‘g‘ri adreslanuvchi xotira» degan nomga ega kompyuter edi. Fon Neyman kompyuteri beshta asosiy qismlardan iborat edi:

- xotira;
- arifmetik-mantiqiy qurilma;
- boshqarish qurilmasi;
- ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalari.
11. Kompyuter arxitekturasi haqida tushunchalar.
Zamonaviy kompyuter arxitekturasi:
Zamonaviy kompyuter o‘zaro bog‘langan - protsessorlar, tezkor xotira modullari va ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalaridan iborat bo‘lishi mumkin.


…

11. Kompyuterning asosiy tizimli blok qismining vazifalari tasnifi.

    
    

12. Tizimli blokning asosiy ichki qism qurilmalari

    
    

13. Kompyuterning qo`shimcha qurilmasi modemlar vazifalari va turlari

    
    

14. Kompyuterning qo`shimcha qurilmasi printerlar va ularning turi

    
    

15. Hisoblash texnikasida sanoq sistemalari

    
    

16. Kompyuter tizimlarini tashkil etilishi

    
    

17. Kompyuterlarni ko’psathli tashkil etilishi

    
    

Kompyuter sathlari: Ko‘pgina zamonaviy kompyuterlar ikki va undan ortiq sathlardan iboratdir. Kompyuter arxitekturasining olti sathdan iborat tuzilishga ega ko‘rinishda ifodalangan holda o`rganamiz.

0-Raqamli-mantiqiy sathi;
1-Mikroarxitektura sathi;
2-Buyruqlar to`plami arxitektura sathi;
3-Operatsion tizim sathi;
4-Assembler sathi;
5-Amaliy dasturlash tillari sathi;
19. Kompyuterning asosiy monitor qurilmasining vazifalari va tasnifi.

20. Kompyuterni tashkil etish fani haqida asosiy tushunchalar