Kompyuterning rivojlanish tarixi, uning avlodlari va qurilmalari

Sichqoncha 

---

Sichqoncha-kompyuter 
bilan 
foydalanuvchi 
muloqotini 
yengillashtiruvchi 
manipulyator. Uning "sichqoncha" nomi tashqi ko’rinishidan kelib chikkan. 
"Sichkoncha" kulga bemolol joylashuvchi bir necha tugmachali kuticha "Sichkoncha" 
stol yoki maxsus yo’zada (gilamchada) harakati natijasida ekrandagi ko'rsorni mos 
ravishda harakatlantiradi. Menyuning birortasini bajarish uchun "sichqoncha" mos 
tugmachasi bosiladi. Bir xil amaliy programmalar faqatgina "sichqoncha" bilan 
ishlashga moslashgan. 
 
Shaxsiy kompyuterlarning qo'shimcha qurilmalari 
Kompyuter imkoniyatlarini oshirish maqsadida unga turli qo’shimcha qurilmalar 
ulanishi mumkin.Bu printer, modem, skaner va hokazolardir. 
Printer 
Printer-ma‘lumotlarni qog’ozga chiqaruvchi qurilma. Barcha printerlar matnli 
ma‘lumotni, ko’pchiligi esa rasm va grafiklarni qog’ozga chiqaradi. Rangli tasvirlarni 
chiqaruvchi maxsus printerlar ham bor. Printerlarni quyildagi turlari mavjud:
Ignali printerlar-keng tarqalgan printerlar turi. Ignalar soniga qarab bu printerlar bir-
necha turlarga bulinadi: 9 ignali printerda yozuv sifati pastrok. Sifatni oshirish uchun 
yozishni 2 yoki 4 yurishda bajarish kerak. 24 ignali printer sifatli va tezroq ishlaydi. 
48 ignalisi yozuvni juda sifatli chiqaradi. Ignali printerlar tezligi bir bet uchun 10 
sekunddan 60 sekundgacha. 
Siyoxli printerlar tasvir qog’ozga maxsus qurilma orqali purkalayotgan siyox 
tomchilaridan yo’zaga keladi. Siyoxli printer sifati lazerli printerga yaqin va narxi 
ham arzon.Siyoxli printer shovkinsiz ishlaydi. Shuning uchun hozirgi kunda 
ko’pchilik undan foydalanayapti. Tezligi bir bet uchun 15 dan 100 sukundgacha. 
Lazerli printerlar bosmaxona sifat darajasiga yaqin sifatli yozuvni ta‘minlaydi. U 
ishlash no’qtai nazaridan nusxa kuchiruvchi kseroksga yaqin,bunda faqat bosuvchi 
baraban kompyuter komandasi yordamida elektrlanadi. Buyok donachalari zarblanib 
barabanga yopishadi va tasvir hosil bo’ladi. Tezligi bir bet uchun 3 dan 15 
sekundgacha. Rasm uchun ko’proq, katta rasmlar uchun 3 minutgacha vaqt talab 
qiladi. Xozirgi kunda minutiga 15-40 betgacha chop etadigan lazerli printerlar bor. 

---

Plotter 
Plotter-chizmalarni qog’ozga chiqaruvchi qurilma. Plotterlar 2 xil bo’ladi: Barabanli 
va planshetli. Barabanligi rulonli, planshetli varakli qog’ozga chiqaradi. Plotterlar 
asosan chizma loyixalarni avtomatlashtirishda foydalaniladi. 
Skaner 
Skaner-kompyuterga matnli yoki tasvirli ma‘lumotlarni kirituvchi qurilma. Skanerlar 
belgilarni ham anglaydi, shuning uchun kulyozmalarni ham kompyuterga kiritishi 
mumkin. Skanerlar 2 xil bo’ladi: Avtomatik va avtomatik bo’lmagan. Birinchi 
ma‘lumotni varaklab ukiydi, ikkinchisi satrlab, buning uchun skanerni kerakli satrga 
kul bilan surib turish kerak. 
Tarmoq adapteri (Net Card) 
Tarmoq adapteri-kompyuterni maxalliy tarmoqqa ulash imkonini beradi. Bunda 
foydalanuvchi tarmoqdagi boshqa kompyuter ma‘lumotlaridan foydalanish 
imkoniyatiga ega bo’ladi. 
Audioplata (Multi Media) 
Audioplata-kompyuter yordamida musiqa ijro etilishini ta‘minlovchi qurilma. 
Odatda u qolonka va mikrofon bilan birgalikda sotiladi. Uning yordamida musikani 
taxrirlash inson nutqini yozib olish mumkin. 
Kompakt disk 
Kompakt disklarni o’quvchi qurilma ma‘lumotlarni maxsus CD ROM kompakt 
disklardan o’qish imkoniyatini beradi. Bu kompakt disklar ishonchliroq 650 Mgbayt 
ma‘lumotni saqlaydi. 
Trekbol 
Trekbol _ sichqoncha kabi, shar shaklidagi manipulyator. Shar burilgan tomonga 
ekrandagi tasvir ham mos ravishda buriladi. 
Modem 
Modem - telefon tarmog’i orqali boshqa kompyuter bilan ma‘lumot almashinuvini 
ta‘minlaydi. Modemlar ma‘lumot o’zatish tezligi bilan farklanadi. 
IBM PC tipidagi kompterlar turlariga quyildagilar kiradi: 
1.IBM PC-8088, 2086 (chastotasi 6-12 MGts, xotirasi 64 Kb, TX hajmi 10-20 Mb); 

---

2.IBM PC-3086 (chastotasi 60 MGts, xotirasi 512-4 Mb, 40 Mb-180Mb) 
3.IBM PC-4086 (chastotasi 120 MGts, xotirasi 4 Mb-16 Mb, TX hajmi 180 Mb-300 
Mb); 
4.IBM PC-5086 (chastotasi 200 MGts, xotirasi 32 Mb, TX hajmi 500 Mbgacha); 
5.IBM PC Pentium, P-I, P-II, P-III, P-IV, P-Pro (chastota 800 MGtsgacha, xotirasi 64 
Mb, TX hajmi 4.3 Gb gacha). 
Xulosa 
Zamonaviy kompyutepning shakllanishida uning asosiy vazifasi uni tuplapida 
bo’lib va ishlash tezligi bilan baxolanadi. Hap bip kompyutep o’zining qo’shimcha 
qurulmalari bilan ham takomillashib bopadi. Hozipgi kundagi kompyutepning 
zamonaviyligi uning hajmiga ham bog’liq.