Konstantin Dimitriy Ushiniskiy

Ushinskiyning fikrichа аxlоqiy tаrbiyaning vоsitаlаri quyidаgilаr: 1. Ta`lim;

• Ushinskiyning fikrichа аxlоqiy tаrbiyaning vоsitаlаri quyidаgilаr: 1. Ta`lim;
• 2. O'qituvchining shaxsiy namunasi yoshlar qalbiga quyosh nuridek ta`sir etadi.
• 3. E`tiqod bolalarda-e`tiqodni tarbiyalamay turib ular qalbini rivojlantirib bo'lmaydi.
• 4. O'qituvchining mohirligi bilan munosabatda bo'lishi (pedagogik odob).
• 5. Ogohlantirish.
• 6. Qiziqtirish va jazolash. Ushinskiy insonning to'g'ri rivojlanishida zarur shart mehnat deb biladi. Mehnat moddiy boylik yaratadi, insonning aqliy, axloqiy va jismoniy jihatdan takomillashtiriladi, qadr-qimmatini oshiradi. U jismoniy mehnat bilan aqliy mehnatning birlashtirilishini talab qildi. “O'qish ham mehnatdir va mehnat bo'lib qoladi, ammo to'la ma`noli mehnat bo'lishi lozim” – deb hisoblaydi. Ushinskiy didaktika sohasidagi qarashlarini “Ona-tili”ni o'qitish yuzasidan qo'llanma, “Maktab-maorif ishlarini o'rganish uchun Shveysariya bo'ylab sayohat” maqolalarida bayon etdi.

Ushinskiy ta`lim prosessida ikki stadiya borligini ko'rsatdi: birinchidan, bolalar o'qituvchining raxbarligi bilan buyum yoki xodisani kuzatadilar va shu buyum yoki xodisa xaqida umumiy tushuncha xosil qiladilar. Buning o'zi uchga bo'linadi: 1.Bolalar o'qituvchining raxbarligida buyum yoki xodisani bevosita o'zlashtiradilar. 2.O'qituvchining raxbarligida o'rganilayotgan buyum yoki xodisa to'g'risida olgan tasavvurlarini bir-biridan ajratadi, farq qiladi, solishtirib ko'radilar ular to'g'risida tushuncha xosil qiladilar. 3.O'qituvchi o'zi izoh berib, bolalar olgan tushunchalarni to'ldiradi, asosiy momentlarni ikkinchi darajali momentlardan ayirib, tushunchalarni bir sistemaga soladi. Ushinskiy “Rus tilining dastlabki o'qitish”nomli maqolasida metodik ko'rsatmalar berdi. Uning fikricha o'qitishning uch vazifasi bor. 1. Bolalarning nutqini o'stirish. 2. Bolalarni o'z tilidan foydalanishga o'rgatish. 3. Tilning mashqini o'zlashtirish.

• Ushinskiy ta`lim prosessida ikki stadiya borligini ko'rsatdi: birinchidan, bolalar o'qituvchining raxbarligi bilan buyum yoki xodisani kuzatadilar va shu buyum yoki xodisa xaqida umumiy tushuncha xosil qiladilar. Buning o'zi uchga bo'linadi: 1.Bolalar o'qituvchining raxbarligida buyum yoki xodisani bevosita o'zlashtiradilar. 2.O'qituvchining raxbarligida o'rganilayotgan buyum yoki xodisa to'g'risida olgan tasavvurlarini bir-biridan ajratadi, farq qiladi, solishtirib ko'radilar ular to'g'risida tushuncha xosil qiladilar. 3.O'qituvchi o'zi izoh berib, bolalar olgan tushunchalarni to'ldiradi, asosiy momentlarni ikkinchi darajali momentlardan ayirib, tushunchalarni bir sistemaga soladi. Ushinskiy “Rus tilining dastlabki o'qitish”nomli maqolasida metodik ko'rsatmalar berdi. Uning fikricha o'qitishning uch vazifasi bor. 1. Bolalarning nutqini o'stirish. 2. Bolalarni o'z tilidan foydalanishga o'rgatish. 3. Tilning mashqini o'zlashtirish.
• Bu vazifalar bir vaqtda bajariladi.