Ko’rinishlar. Detallarning tasvirlari 3- turga bo’linadi

KO’RINISHLAR.
Detallarning tasvirlari 3- turga bo’linadi
1.Ko’rinishlar. 2-Kesimkar. 3-Qirqimlar.
Mashinasozlik chizmalarida buyumlar to’g’ri burchakli proyeksiyalash usulida tasvirlanadi. Bunda buyum (detl) kuzatuvchi bilan proyeksiyalar tekisligi orasida joelashgan deb qaraladi. Asosiy proyeksiyalar tekisligi sifatida olti yoqli kub tomoblari olinadi.
Kubda joylashgan buyumning oltita ko’rinishi, kubning oltita ko’rinish, kubning olti yog’ida tasvirlab ko’rsatiladi. Kub tomoblari 1-chizmada

1-chizma
Buyumning kuzatuvchiga ko’rinib turgan qisimlarining tasviri ko’rinish, deb ataladi. Injenerlik grafikasida: asosiy, qo’shimcha va mahalliy ko’rinishlar bo’ladi.

Asosiy ko’rinishlar. O’zDS 2.305-97 da oltita asosiy proyeksiyalar tekisligida olinadi ko’rinishlarning nomlari gudagicha belgilangan 2-chizma: 1- oldidan ko’rinish (bosh ko’rihish); 2-ustidan ko’rinish; 3-shapdan ko’rinish; 4-o’ngdan ko’rinish; 5-ostidan ko’rinish; 6-orqadan ko’rinish; 2-chizma.


2-chizma
Chizmada buyumning frontal proyeksiyalar tekisligidagi tasviri bosh (asosiy) ko’rinish deyiladi. Bosh ko’rinish buyumning shakli va o’lchamlari to’g’risida to’laroq tasavvur beradigan qilib tanlab olinadi. Masalan, slindrik sirtli (val, o’q, vtulka, shpilka va sh.k) sodda detallar uchun bitta dosh ko’rinishni o’zi yetarli.

Qo’shimcha ko’rinish. Agar buyumning biror qismini asosiy oltita ko’rinishlaridan birortasida ham aniq tasvirlash imkoni bo’lmasa, qo’shimcha ko’rinishlardan foydalinadi. Asosiy proyeksiyalar tekisligidan birortasiga parallel bo’lmagan yordamchi tekislikka proyeksiyalab hosil qilingan tasvir-qo’shimcha ko’rinish deyiladi.

Buyum qo’shimcha ko’rinishining qarash yo’nalishini ko’rsatuvchi strelka va tegishli harflar bilan belgilanadi
Qo’shimcha ko’rinish chizma qog’ozining bo’sh joyiga mumkin qadar asosiy ko’rinishga yaqinroq joylashtirish kerak. Qo’shimcha ko’rinish burib ko’rsatilishi ham mumkin, u holda burilgan ko’rinishni ko’rsatuvchi harf yoniga qo’shimcha shartli grafik ( ) belgi qo’yiladiю


3-chizma
Mahalliy ko’rinish. Buyum sirtining ayrim tor uchastkada chegaralangan bir qismining alohila tasviri-mahalliy ko’rinish deb ataladi.
Mahalliy ko’rinish buyumning akoxida cheklangan qismini o’garishsiz tasvirlash zarur bo’lgan hollarda qo’llaniladi. Mahalliy ko’rinish uzilish chizig’I, simmtnriy o’qi va. K bilan chegaralangan bo’lisi mumkin.

O‘lchamlar qo’yish.
O‘lcham chiziqlari O’z DS 2.307-97ga muvfiq bajariladi. Buyumlar ularning o’lchamlari asosida tayorlanadi.Shuning uchun ham chizmalarning o’lchamlarini to’g’ri qo’yish kata ahamiyatga ega. Chizmada o’lchamlar soni memkin qadar kam bo’lishi va buyumni tayorlash uchun etarli bo’lisni shart.
Mashinasozlik chizmalarida chiziqlar o’lchamlari hamma vaqt millimeter hisobida qo’yiladi, biroq u chizmada ko’rsatilmaydi.
Chizmani qanchalik anuq bajarilishidan vf masshtabidan qat’I nazar, hamma vaqt chizmada detalbibg haqiqiy o’lchami yozilishi kerak.
Chizmadagi har bir o’lcham faqat bir marta ko’rsatiladi.Chizmada o’lchamlar mumkin qadar kam bo’lishi va shu bilan birga, buyumni taeeyyorlash hamdanazorat qilish uchun yetarli bo’lishi shart.1-chizma.
O’lcham sonlari o’lcham chizig’ ustiga 75⁰ qiealatib yoziladi. O‘lcham chiziqlari uchlariga strelkalar qo‘yiladi. Strelkalar o’lchami asosiy tutash chiziqlar yo’onligiga nisbatan L=(6÷ 10)S; h 2S olinadi.
.

1-chizma

Kesmalarga o’lcham qo’yishda o’lcham chiziqlari bu kesmaga parallel ravshda, chiqarish chiziqlari esa o’lcham chiziqlariga perpendicular holda o’tkaziladi.
Chiqarish chiziqlari o‘lcham chiziqlariga perpendikulyar o‘tkaziladi va ular strelka uchidan 1- 5 mm chiqib turishi kerak. O’lcham chiziqlari tasvir konturining tashqarishiga chiqarib qo’yilgani ma’qul.
Paralel o’lcham chiziqlari 6mm.dan kam bo’lmasligi,shuningdek, o’lcham chizig’idan kontur chiziqlargacha bo’lgan masofa esa 10mm.dan kam bo’lmasligi kerak
.

2-Chizma

Chizmalarda ko’rinishkar sonini kamaytirish uchun quyidagi shartli belgilar ishlatiladi.
- qiyalik; - konuslik.

1:10

3-chizma
Ba’zida faqat detalni bitta tasviri yetarlidir, ammo u qo‘shimcha informatsiya bilan to‘ldirilishi kerak: