Korrupsiya va uning iqtisodiy xavfsizlikka ta’siri

davlat xizmatchisi faoliyati ustidan ijtimoiy nazoratning yo`qligi yoki uning etarli darajada emasligi.

Mashhur amerikalik olim M.Djonston o`zining "Korruptsiyaning siyosiy oqibatlari" nomli asarida korruptsiyaning asosiy to`rtta turini ajratib ko`rsatadi:

,

• Savdodagi poraxo`rlik;

,

• Homiylik (himoyachilik) tizimi;

,

• Qarindosh-urug`chilik va oshna-og`aynigarchilik;

• "Tanglik korruptsiyasi"

Savdodagi korruptsiya "xufyona" bozor faoliyati, noqonuniy muomilalar (operatsiyalar), soliq to`lamaslik, buxgalterlik hisobotlarini qalbakilashtirish bilan bog`liq. Bozordagi noqonuniy oldi-sotdilar, sotuvchilar tomonidan yashirincha ishlab chiqilgan mahsulotni sotish, sotiladigan mahsulotlar turini kengaytirish, mahsulot sifatini yuqori qilib ko`rsatish uchun pora berishi talab qilinishi bilan boshlanadi va katta hajmdagi mahsulot ayirboshlashga (barterga) ham joriy etiladi. Bozor korruptsiyasi anchagina barqaror, chunki mahsulot etkazuvchilar o`rtasida raqobat va shartnomani yana qaytarish imkoniyati iste`molchilarning qimmatchilikdan noroziligiga qaramasdan mustahkam bahosini va oldi-sotdi shartlarini aniq belgilaydi.

Savdodagi korruptsiya "xufyona" bozor faoliyati, noqonuniy muomilalar (operatsiyalar), soliq to`lamaslik, buxgalterlik hisobotlarini qalbakilashtirish bilan bog`liq. Bozordagi noqonuniy oldi-sotdilar, sotuvchilar tomonidan yashirincha ishlab chiqilgan mahsulotni sotish, sotiladigan mahsulotlar turini kengaytirish, mahsulot sifatini yuqori qilib ko`rsatish uchun pora berishi talab qilinishi bilan boshlanadi va katta hajmdagi mahsulot ayirboshlashga (barterga) ham joriy etiladi. Bozor korruptsiyasi anchagina barqaror, chunki mahsulot etkazuvchilar o`rtasida raqobat va shartnomani yana qaytarish imkoniyati iste`molchilarning qimmatchilikdan noroziligiga qaramasdan mustahkam bahosini va oldi-sotdi shartlarini aniq belgilaydi.