Korxonalarda xarajatlarni boshqarish

Usullar	Ustunligi
Kamchiligi
1.	FIFO	TMZ larning real baholash imkonini beradi	Xarajatlarning eskirishiga olib keladi; foydani potentsial tarzda oshiradi; zahiralar hisobini qiyinlashtiradi
2.	LIFO	Ishlab chikarish xarajatlarini real boʻlishini va foydaning asosligini ta’minlaydi	Zahiralarni past bahoda baholashga olib keladi; zahiralar hisobini qiyinlashtiradi
3.	AVECO	Foydalanish oson, hisob – kitoblar kam	Haqiqatdan farqqiluvchi zahiralar va ishlab chiqarish xarajatlarini baholashga olib keladi
4.	NIFO	Zahiralar va ishlab chiqarish xarajatlarini realbaholash imkonini beradi	Har safar xarajat paytida TMZlar bahosini aniqlash boʻyicha koʻp harakat qilish talab qilinadi
5.	Normativ qiymat usuli	Zahiralar hisobini engillashtiradi, chunki ularni qiymati boʻyicha qayd qilishning hojati yoʻq	Normativ qiymat joriy qiymatni aks ettirmasligi va shuning uchun zahiralar qiymatini buzib koʻrsatishi mumkin

Meyoriy xarajatlar – bular maqsadli xarajatlar boʻlib, hisobot davri boshida rejalashtiriladi va samarali ish olib borishda ularning kelgusi qiymati qancha boʻlishini koʻrsatadi. Bu usul asosan «standart-kost» deb nom olgan xarajatlarni hisobga olish tizimida ishlatiladi, va bu usul bir xil turdagi mahsulotlar ishlab chiqaruvchi korxonalarda qoʻl keladi. Bu usulda ishlab chiqarishga sarf qilingan materiallar normativ qiymatda baholanadi. Xaqiqiy baho bilan normativ qiymatda oʻrtasidagi farq hisobot davri oxirida aniqlanib, ularga tegishli tartibda tuzatishlar kiritiladi.