Korxonalarda xarajatlarni boshqarish

Moliyaviy leverij

- Uzok muddatli ssuda va karzlar buyicha foizlar

q Solikka tortiladigan foyda

- Foyda soligi va foydadan boshka majburiy tulovlar

q Sof foyda

Daromad va leverijni oʻzoro bogʻliqligi
Bu gruppalashtirishning ma’nosi shundaki, sof daromad ishlab chikarish va moliyaviy xarakterdagi foyda va xarajatlar urtasidagi fark bilan boglikdir. Ular bir-birlarini tuldirmaydilar, birok xar bir xarakatni boshkarish mumkindir. Bularning xammasi korxonaning bozor iktisodiyoti sharoitida bozorning ma’lum kismini egallab, korxona erkin moliyalashtirishga xizmat kiladi.
Sof daromadning kiymati kup omillarga boglikdir. Korxona faoliyatini moliyaviy boshakrish tomonidan olib karalganda korxona unga kuyidagilar ta’sir kursatadi:

• 
  moliyaviy resuslarning kanchalik darajada okilona ishlatilganligi;
  
• 
  mablaglar manbasi tuzilmasi.
  

Maxsulot tannarxining asosiy elementlari bu doimiy va uzgaruvchan xarajatlar xisoblanadi. Bunda ular orasidagi fark xar xil bulishi mumkin. Bu fark korxonaning texnika va texnalogiya siyosati bilan bevosita boglikdir. Maxsulot tannarxining uzgarishi umumiy sof daromadni uzgartirishga olib keladi. Asosiy vositalarni moliyalashtirish, doimiy xarakatlarni usishiga va uzgaruvchan xarajatlarni kamayishga olib keladi. Birok bu uzgaruvchanlik tugri chizik orkali ifodalanmaydi. Shuning uchun doimiy va uzgaruvchan xarakatlarning optimal nuktasini topish oson ish emas. Anashu uzoro boglanish ishlab chikarish leveridjni tashkil etadi.
Shunday kilib, ishlab chiqarish leveridj – bu maxsulot tannarxi va ishlab chikarish xajmini tuzilmalarini uzgarishi natijasida yalpi foyda ta’sir kursatishning potentsial imkoniyatdir.
Moliyaviy leveridjda, korxona uzining mablaglari va karzga olgan mablaglarni moliyalashtirish manbaasi sifatida aks ettiriladi. Karzga olingan mablaglarni ishlatish korxona uchun ma’lum ushlanishlar bilan boglikdir. Korxonaning uzini mablaglari bilan uzok muddatga olingan karzlar urtasida kanday fark (ularning xajmi) bulishi, ularning daromadga ta’siri moliyaviy leveridjda urganiladi.
Shunday kilib moliyaviy leveridj–bukorxona passividagi uzok muddatli karzlarning xajmi va tuzilmasining uzgarishi orkali foydaga potentsial imkoniyatlarning ta’sir kilishidir.
Umumiy leveridj bu uz ichiga uchta narsani ya’ni, tushum, moliyaviy va ishlab chikarish xarakterdagi xarajatlar va sof daromadni oladi.
Bu umumiy leveridjni taxlil kilish uchun iktisodiyotda ma’lum bulgan, «ulik nukta» sidan foydalaniladi.