Космик нурлар физикаси
Download 1.03 Mb. Pdf ko'rish
|
quyosh fizikasi
o
/2 balandligida aniqladik:
3 3 , 1 4 , 1 см Г см Г
13 2 13 / 10 1 , 6 / 10 6 , 6 м Н м Н P (3.6)
K T 6 6 10 4 , 3 10 8 , 2
Qavslarni ichida bu xarakteristikalarning aniqroq metodlar bilan aniqlangan qiymatlari keltirilgan.
Bunday katta bosim va temperaturalarda vodorod yadrolarining (protonlar) tezligi juda katta bo’lib, natijada ular Kulon itarish kuchlarini yengib, o’zaro yaqinlashib ta’sirlasha oladilar. Bunday yaqinlashishlardan ba’zida yadro reaksiyalari vujudga kelib (rasm.5v), geliy hosil bo’ladi va katta energiya ajraladi.
Rasm 5v. RR yadro reaksiyasining sxemasi. 1 4 3 1 2 1 2 2 2 2 6 H He He H D H (H 1 -proton, D 2 -deyteriy yadrosi, He 3 va He 4 -geliy izotoplari, e + -pozitron, -
RR
– reaksiyasi bir-biriga yaqinlashgan protonlarning birining bo’linishidan boshlanadi. МэВ e D H H 44 , 1 2 1 1 (3.6) bo’linish natijasida proton neytronga aylanib, pozitron, neytrino va energiya ajraladi. Hosil bo’lgan neytron ikkinchi proton bilan qo’shilib deytriy yadrosini hosil qiladi. Har bir juft protonlar uchun bunday reaksiya 14 milliard yilda amalga oshadi. Hosil bo’lgan deytriy yadrosi boshqa proton bilan qo’shilishib He 3 -geliy izotopini hosil qiladi. Xosil bo’lgan ikkita geliy izotopi o’z navbatida o’zaro qo’shilishib protonlarni ajratib He 4 ga aylanadi. Natijada Quyoshning markaziy soxasida vaqt o’tishi bilan geliy miqdori oshib borsa, vodorod miqdori kamayib boradi. 4-5 milliard yil davomida vodorodning takriban yarmi geliyga aylanadi. Bunday reaksiyalar Quyoshning hozirgi evolyusiyasida katta energiya manbaidir.
Quyoshning markaziy soxasida hosil bo’lgan energiya uning tashqi qismlariga keyinchalik butun koinotga uzatiladi, natijada Quyosh muhiti gazning р р р р р р р р D 2
D 2
He 3 He
3
He 4
e+ e+
45
temperaturasi uning sirtiga yaqinlashgan sari avval tez keyin sekinroq kamayib boradi.
Temperaturasiga va Quyosh tarkibida o’tuvchi jarayonlarga bog’liq ravishda Quyoshni 4 ta ichki mintaqalarga ajratish mumkindir (rasm 6):
protuberanslar xromosfera 14000 km 300 km fotosfera
nur energiyasini o’tkazish mintaqasi
mintaqasi
termoyadro reaksiyalari vujudga kelishi kerak bo’lgan qiymatlargacha yuqori bo’ladi. Bu soha markazdan boshlab Download 1.03 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling