Ковушкоклик Дори моддасининг қовушқоқлиги нима?

Иккинччи топширик Ковушкоклик

1. 
   Дори моддасининг қовушқоқлиги нима?
   

2. 
   Қовушқоқлик (ички ишқаланиш) – оқувчи жисмларнинг бир қисмини иккинчи қисмига нисбатан ҳаракатланишига кўрсатадиган қаршилигидир. Суюқликлар учун асосий кинематик ўзгарувчилар уларнинг деформатсияси ва тезлигидир. Шунинг учун суюқликнинг реологик тавсифини ўрганиш учун унинг кинематик ўлчамлари билан қўйилган ташқи юклама орасидаги боғлиқликни белгилаш лозим бўлади. Қовушқоқлиги сурилиш кучланишига боғлиқ бўлмай маълум контсентратсия ва ҳароратда Нютон қонунига кўра доимий бўлган суюқликлар Нютон суюқликлари деб аталади. Суюқлик Нютон суюқлиги бўлмаса Нютон қонунига бўйсунмайди ва унинг қовушқоқлиги сурилиш кучланишига боғлиқ бўлади.
   

Суюқликлар қовушқоқлигининг динамик, кинетик, нисбий, солиштирма, келтирилган ва тавсифланган турлари мавжуд. Нютон суюқликлари учун асосан тузилиш қовушқоқлиги хос. Тузилиш қовушқоқлиги (самарали қовушқоқлик) – суюқликнинг маълум сурилиш кучланишидаги қовушқоқлигидир. Динамик қовушқоқлик ёки қовушқоқлик коеффитсиенти (η – эта) – юза бирлигига тушадиган тангентсиал тенглама бўлиб, сурилиш кучланиш ҳам деб аталиб (τ), паскалларда ифодаланади (Па). 2. Вискозиметр ёрдамида қовушқоқликни аниқлаш Вискозиметр хромли аралашма, сўнг тозаланган сув билан ювилиб, қуритиш жавонида қуритилади. 10 минут давомида вискозиметр термостатда доимий ҳароратда ушлаб турилади. Хона ҳароратида эритувчининг Т0, текширилувчи эритманинг Т яна эритувчининг вискозиметрларда оқиш тезлиги ўлчанади. Ўлчаш 5 маротаба бажарилади.

3. 
   Термостат 40, 50, 60, 700С ҳароратга қўйилиб, ҳар галл юқорида кўрсатилган тартибда ўлчанади. Олинган қийматлар ва натижалар жадвалда қайд қилинади: 3.Эритмаларнинг қовушқоқлиги қайси дори препаратларида аниқланади? 1. Вискозиметр ишлаш учун тайёрланади. 2. Желатинанинг 0,5 % дан 5 % гача оралиқдаги 5 та контсентратсиядаги эритмаси тайёрланади. 3. Вискозиметрда эритувчи ва эритманинг оқиш тезликлари ўлчанади (5 мартадан турли контсентратсияларда).
   

4. Олинган қийматлар ва натижалар жадвалда қайд қилинади: C Суюқликларнинг оқиш вақти Т, с ηнисбий Ηсол 1 2 3 4 5 5. Вискозиметр эритувчи билан яхшилаб ювилади ва яна унинг оқиш тезлиги аниқланади. 6. Эритмаларнинг солиштирма қовушқоқликлари аниқланиб, унинг эритма контсентратсиясига боғлиқлик гарафиги чизилади.

4. 
   Динамик қовушқоқлик қиймати қайси формула ёрдамида ҳисобланади? Динамик қовушқоқлик қатлам майдони 1 м2 бўлган суюқликни параллел ҳаракатланиш юзасида секундига 1 метр (м ∙ с-1 ) тезлик билан иккинчи қатламга нисбатан 1 метр масофага силжитиш учун керак бўладиган сурилиш кучланишидир: D T   5. Книматик қовушқоқлик нима ва у қайси формула ёрдамида ҳисобланади? Кинематик қовушқоқлик одатда стокс ёки сантистокслар билан ифодаланади. СИ системасида эса м2 /с ёки мм2 /с ларда ўлчанади: 1 ст = 10-4м 2 ∙ с -1 .
   

Ergashev Dilmurod