Kraxmal uning tarkibiy qismlari

Kraxmal uning tarkibiy qismlari

Kraxmal

• Kraxmal o‘simliklar tanasida ko‘p to‘planadigan muhim polisaxaridlardan hisoblanadi. U o‘simlik donida ayniqsa ko‘p bo‘ladi. Masalan, sholi va makkajo‘xori donida 80% gacha, bug‘doy donida 60–70% gacha, kartoshka tuganagida 20% gacha kraxmal bo‘ladi.

Kraxmal - yuqori molekulyar og'irlikdagi uglevodlar, polisakkaridlar guruhiga kiruvchi oziq-ovqat mahsuloti. Kraxmal lampochkalarda, ildiz mevalarida, mevalarida, shuningdek barglari va poyalarida yotadi.
Kraxmal hamma joyda qalinlashtiruvchi moddadir, foydalanishda oson, osonlikcha mavjud va dunyoning deyarli barcha oshxonalarida ishlatiladi. Uning eng mashhur turlari - makkajo'xori kraxmal, un, tapioka, kartoshka kraxmalidir.
Kraxmalning ishlatilishi
Granulalarning kattaligi, molekulyar tuzilish uzunligi va kristall tuzilishidagi farq farqlanishiga qaramay, ta'sir qilish printsipi barcha kraxmallar uchun bir xildir. Kraxmal suv bilan aralashtiriladi, aralash isitiladi, keyin sovitiladi, aralash esa (masalan, sous) qalinlashadi.
Kraxmal amilopektin va amilozaning takroriy bog'lanishidan iborat bo'lib, uning kristalli tuzilishini hosil qiladi. Jelleşme harorati - kristal tuzilishi eriydigan, suvni yutadigan va shishgan harorat - amilopektin va amilozaning nisbatiga qarab o'zgarishi mumkin.

Yuqori molekular moddalar – oqsillar, nuklein kislotalar, polisaxaridlar biopolimerlar hisoblanadi. Biopolimerlar monomerlarning o‘zaro birikishidan hosil bo‘ladi. Polimerlar ikki guruhga bo‘linadi. Bir xil tipdagi monomerlardan tuzilgan polimerlar (glikogen, kraxmal, selluloza) gomopolimerlar, har xil tipdagi monomerlardan tuzilgan polimerlar (oqsillar, nuklein kislotalar) geteropolimerlar deyiladi.

• Yuqori molekular moddalar – oqsillar, nuklein kislotalar, polisaxaridlar biopolimerlar hisoblanadi. Biopolimerlar monomerlarning o‘zaro birikishidan hosil bo‘ladi. Polimerlar ikki guruhga bo‘linadi. Bir xil tipdagi monomerlardan tuzilgan polimerlar (glikogen, kraxmal, selluloza) gomopolimerlar, har xil tipdagi monomerlardan tuzilgan polimerlar (oqsillar, nuklein kislotalar) geteropolimerlar deyiladi.

Triozalarga moddalar almashinuvining mahsulotlari bo‘lgan sut kislota (C3H6O3), pirouzum kislota (C3H4O3) kiradi. Eng ko‘p tarqalgan monosaxaridlarga besh uglerod atomli pentozalar – riboza va dezoksiriboza va olti uglerod atomli geksozalar – glukoza, fruktoza misol bo‘ladi.

• Triozalarga moddalar almashinuvining mahsulotlari bo‘lgan sut kislota (C3H6O3), pirouzum kislota (C3H4O3) kiradi. Eng ko‘p tarqalgan monosaxaridlarga besh uglerod atomli pentozalar – riboza va dezoksiriboza va olti uglerod atomli geksozalar – glukoza, fruktoza misol bo‘ladi.

Polisaxaridlarga kraxmal, kletchatka selluloza, glikogen, xitin va pektin kiradi. Kraxmal, kletchatka, sellulozaning monomerlari glukozadir.

• Polisaxaridlarga kraxmal, kletchatka selluloza, glikogen, xitin va pektin kiradi. Kraxmal, kletchatka, sellulozaning monomerlari glukozadir.
• Ba’zi uglevodlar oqsillar bilan glikoproteinlar, lipidlar bilan esa glikolipidlarni hosil qiladi.

Glikogen, ya’ni hayvon kraxmali deb ataladigan polisaxarid odam va hayvon, zamburug‘ organizmida zaxira oziq modda sifatida uchraydi.

• Glikogen, ya’ni hayvon kraxmali deb ataladigan polisaxarid odam va hayvon, zamburug‘ organizmida zaxira oziq modda sifatida uchraydi.
• Selluloza o‘simliklar tarkibida ko‘p bo‘lib, ular hujayra devorining asosini tashkil qiladi. O‘simliklar bargi to‘qimasining 15–30% i, yog‘ochligining 50% i sellulozadan iborat.