Kristall jag’dadag’i polimerlerdin’ mexanikaliq

Kristall jag’dadag’i polimerlerdin’ mexanikaliq

Polimerlerdin’kristall strukturasini boliwi olardin’mexanikaliq jag’dayinin’ o’zine ta’n ta’replerin belgiledi. Ju’klew astinda polimerler kristalldi soziliwindag’i o’zgerisi bolip tabiladi. Soziliwdin’ aqirg’i basqishinda u’kgisi bir tegiste uzayiwi menen birge uzilip ketemen degenshe jin’ishkelep baraberedi.

Boyin esapqa alip izatrop jagdaydag’i strukturani o’zgerisler menen birgelikte ju’z beredi . Boyin ju’z bergen jerde ust molerkula strukturalarin qayta kristallarina struktura ju’z beriwin aniqlaydi .

Sonin’ menen ku’shleniw astinda erisiw horaratini pasaytirish esabina fazoviy jag’day ha’m suwiq jag’day muwapiq o’zgeriwi mu’mkin .
Deformatsiya kristall holatini o’zgeriwi menen birgelikten ju’z beredi boyini deformatsiyalardag’i rawajlandiriw tap u’lgidegi ku’sh maydaninda o’ziga xos qayta kristallaniw g’ana qaraw mu’mkin. Ol bag’analarina riwajlandiriw da’slepki ustemollardag’i struktarali ol yamasa bul da’rejededi ustmolekularin struktalari ol o’zgeshelikleri tu’bine jetedi .
Deformatsiyalarinada o’zgeshelikler bolg’andag’i kosmosliq o’zgeshelikleri ju’z bergeni bolip esaplanadi. Kiristall struktursini qayta tayralaw basqalarg’a ku’shleniw da’lepki ustmolekulyar ha’m deformatsiya rejimine paydali boladi.
Kristall strukturassini qayta jawajlaniwi baslanadi ku’shlenip da’slepki ustmolekullari strukturalari ha’m deformatsialari rejimge bag’liq bloadi.
Bul kushleniwi qayta kristallari kristallaniwi kushleniwi . Ol polimer kristall matirallardan atqaratug’in ro’li ku’shli suwiq hawa rayina dep atalg’an . U’yreniliwine qarag’anda deformatsiya mexanik qaytar bolip eger ulgide sozilg’an jerin eriw temperaturasina qarap jaqin temperature da qizitiladi .
Deformatsiya baylaniw xareketti ko’p da’rejedegi deformatsiya tempraturasina baylanisli .Ju’da’ a’sten temperaturada baylanisli . Temperaturani arttira aliw 2- usilda orta baslaydi ha’m eriwdi basladi jaqin temperaturada boladi.yag’niy amorf faza jetekshisi qila alatug’in baslang’anda Kristall polimerler defermotsiyallar baylaniwi bolip tabiladi .

Kristall polimerlerge mexanik jag’dalari basqasha bir ta’repi kristallaniw da’rejesi elastic modulini baylaniwina esaplanadi.

PTFE ko’plep mexanik jo’nelislerinde kristall da’rejesi arttiw menen jamanlasiwi ,ma’selen soziliwdag’i mustakkamlik shegarasi 70% ge shekem pa’seyedi iyiliwdegi tig’izliq shegarsi 100 marte geshe soqqig’a shidamli 15 ma’rte pa’seyip ketedi sol menen bir waqitta kiristallaniw da’rejesi 85% bolg’anda iiliwindegi elastic moduli 5 ma’rte uziliwina degen uzayiwi 100 % ge artadi.
Keltirilgen nizamliqlari analizi korsetkishi polimerler joqari jumisshi xa’reketi erisiwshi ushin minimal darejege kristall iye polimerler buyimlar tayarlawda kerek boladi
Qisqa waqit ishinde bekkemlewlerde T –uzinligi’ bolip esaplanadi ku’shleniwge waqtinsha qarsiliq ko’setiwge iykemli bolip tabiladi.Uzinlig’i bolg’an waqitta 100 c aralig’indag’i bolip tabiladi .Tu’rli temperaturadag’i deformatsiyalawlar ju’klemesi diagramasi plasmassalari ushin ko’rip o’tiw paydali . Birinshi baylanis u’lgidegi tek elastic deformatsiasi gu’zetiletug’in mort buziliwin sebeb boladi .

Bul jag’dayda ha’mmesi polimerlerde ma’jburiy elastic shegarasina jetkende o’sip baradi.

Kushleniw waqtinda mug’dari arqali ba’ri u’gidegi
Shegrasin belilew menen birgelikte orinlanadi.
Ku’shleniw da’rejesi qarag’anda joqari kayfisentke ie boladi deformatsiyasi jag’day da esaplanadi .Bul jerde hammesi shegaradag’I kushleniw esabinda bul plastic shegarasi T qabul qilinip odan basqa joqaridag’I kushleniw deformatsiyadag’I darejesi o’siwi menen bir qatarda japisqaq ag’im gu’zetieldi .
Bir aqimli shoziliwda barlig’i deformatsiyani ku’shleniwge siziqli baylang’an elastik uzayiwi ju’zberedi .
Bul jerdegi aqimlardin’ basim ko’pshiligi E- sozilg’andag’ elastic moduli. Elastik Jag’daydag’I barliq deformatsialarin mexanukaliq modullarin’ biri boliw usgin ha’m esaplanadadi . Polimerlerdin’ matirallardag’I plastikligi ha’m basqa jollar menen esapqa alg’an xalda basqa waziypalari iske asiliwinda ha’r tu’rdegi mexanikasi esaplanadi sebebi ko’plegen polimerdin’ basimi temperaturasina arnalg’an bolip esaplanadi.