Kásip tálimi: informatika hám informaciyaliq texnologiyalar qánigeliginiń

Open Projects… banti arqalı yadta ámeldegi bolǵan joybardı qayta ashıw imkaniyatın beredi, New Projects… bandi arqalı bolsa jańa joybar jaratıw múmkin.
Joybar (Project) menen islew. Visual Studioda hár qanday programma joybar bolıp tabıladı. Joybar - bul fayllar ushın papka (katalog). Ol zárúrli ayrıqshalıqlarǵa iye (mısalı platforma hám til ushın jaratılǵan prayekt) hám programma teksti faylların óz ishine alıp, atqarılıwshı fayldı kompilyatsiya etip beriwi múmkin. Solution (Joybar) de bir neshe birlestiriw múmkin. Joybar haqqında jáne de kóbirek maǵlıwmatlardı alıw ushın, kompakt -disktıń Documents/Visual Studio 2012.docx faylınan oqıwińiz múmkin.
Jańa joybar jaratıw ushın menyudan File/New/Project di tańlaymiz. 2-suwretde kórsetilgen sıyaqlı, New Project áynegi ashıladı. Joybarlar teregi shep bólegine jaylasqan. Bul jerde biz joybarniń túrin tańlawımız múmkin. Joybarlarniń barlıq túrleri papkalarda jaylasqan.



2 – súwret. Jańa joybar jaratıw áynegi


Programma komplyaciyasi. Sol payıtqa deyin aytıp ótilgen qandayda bir programmasımız jumısshı programma emes edi. Bul kodlar tek ǵana kompilator jumısqa túskeninde etiliwi kerek bolǵan qaǵıydalar edi tek. Programmanı kompilatsiya qılıw ushın Debug járdeminde iske túsiriledi. visual Studioniń tómengi bóleginde Task List yamasa Error Listda aljasıqlar kórsetilgen bolıwı múmkin.

MS Access hám onıń elementleri

Maǵliwmatlar bazalarında tovarlar, buyırtpalar hám basqa maǵliwmatlar to'ǵrisidagi maǵliwmatlar saqlanıwı múmkin. Kóp maǵliwmatlar bazası sózlerdi qayta islew programması yamasa elektron kesteindegi dizim menen baslanadı. Dizim ósip barıwı menen, artıqsha hám uyqas kelmaytuǵın maǵliwmatlar payda boladı. Maǵliwmatlarni dizim formasında túsiniw qıyınlasadı hám tekseriw ushın maǵliwmatlarniń kishi bólegin tabıw yamasa kórsetiwniń cheklańan usılı bar. Bul máseleler payda bolıwdı baslaǵanda, maǵliwmatni Access sıyaqlı maǵliwmatlar bazasın basqarıw sisteması (DBMS) tárepinen jaratılǵan maǵliwmatlar bazasına kóshiriw jaqsı bolıp tabıladı.
Bir maǵliwmatlar bazasında bir neshe keste bolıwı múmkin. Mısalı, ush kesteden paydalanatuǵın bazanı baqlaw sisteması ush maǵliwmatlar bazası emes, bálki bir. Access maǵliwmatlar bazasında (eger ol basqa derekten olińan maǵliwmatlar yamasa kodlar menen islew ushın arnawlı dúzilgen bolmasa), barlıq kesteler sırtqı kórinisler, esabatlar, makroslar hám modullar sıyaqlı basqa ob'ektler menen birge bir faylda saqlanadı. Access 2007 formatında jaratılǵan maǵliwmatlar bazası faylları (Access 2016, Access 2013 hám Access 2010 da da qollanıladı) ACCDB keńaytmasidan, Accessniń aldıńi versiyalarında jaratılǵan maǵliwmatlar bazaları MDB keńaytmasidan paydalanadı. Access 2016, Access 2013, Access 2010 hám Access 2007 járdeminde programmanıń aldıńi versiyaları formatında fayllar jaratılıwmasıńiz múmkin (mısalı, Access 2000 hám Access 2002-2003).
Access-den paydalanıw tómendegilerge múmkinshilik beredi:

• 
  maǵliwmatlar bazasına yańi maǵliwmatlar, mısalı, yańi baza bazasıniń nomeri;
  
• 
  maǵliwmatlar bazasında ámeldegi bolǵan maǵliwmatlarni ózgertiw, mısalı, maqalanı kóshiriw;
  
• 
  maǵliwmatni óshiriw, mısalı, buyım sotilgan yamasa joq qilińan bolsa;
  
• 
  maǵliwmatlarni túrli jollar menen tártipke salıw hám kóriw;
  
• 
  esabatlar, elektron pochta xabarları, intranet yamasa Internet járdeminde maǵliwmatlarni basqalar menen bóliw kóriw.
  

Tómende standart Access maǵliwmatlar bazası elementleriniń qısqasha xarakteristikaları keltirilgen.

Kesteler. Maǵliwmatlar bazası kestesi elektron kestege uqsaydı - ol erda da, ol erda da maǵliwmatlar qatarlar hám ústinlerde jaylasqan. Sonıń ushın maǵliwmatlar kesteine elektron kesteni import qılıw ádetde júdá ańsat. Tiykarǵı parq maǵliwmatlar qanday dúzilgenliginde bolıp tabıladı.
Maǵliwmatlar bazası ılajı bolǵanınsha maslasıwshı bolıwı hám ol jaǵdayda kereksiz maǵliwmatlar payda bolmawi ushın maǵliwmatlar kesteler formasında dúzilisi kerek. Mısal ushın, eger biz kompaniya xızmetkerleri haqqındaǵı maǵliwmatlarga iye keste haqqında gápiradigan bolsaq, tap sol xızmetker haqqındaǵı maǵliwmatlarni bir neshe ret kirgiziwińiz shárt emes. Ónim maǵliwmatlari bólek kestede, sonıńdek kompaniya filialları to'ǵrisidagi maǵliwmatlarda saqlanıwı kerek. Bul process normalizatsiya dep ataladı. Keste degi qatarlar jazıwlar dep ataladı. Jazıw maǵliwmat blokların óz ishine aladı. Hár bir jazıw keminde bir maydannan ibarat. Maydanlar keste degi ústinlerge sáykes keledi. Mısalı, " Xızmetkerler" dep atańan kestede hár bir jazıw bir xızmetker haqqında maǵliwmatni óz ishine aladı hám hár bir maydan maǵliwmatlarniń bólek qatlamın óz ishine aladı, mısalı at, famılıya, mánzil hám basqalar. Maǵliwmatlarniń ayırım túrleri ushın maydanlar ajıratılǵan, tekst, cifrlı yamasa basqa maǵliwmatlar sıyaqlı.
Jazıwlar hám maydanlardı xarakteristikalawniń taǵı bir usılı - eski usıl daǵı kitapxana kartaları katalogın jaratıw. Karta daǵı hár bir karta maǵliwmatlar bazasındaǵı jazıwǵa sáykes keledi. Bir maydan ushın bólek karta (jazıwshı, at, hám taǵı basqa) juwap beredi haqqında maǵliwmat hár bir bólek de maǵliwmatlar bazası.
Formalar. Formalar maǵliwmatlarni kirgiziw hám redaktorlaw ushın paydalanıwshı interfeysin jaratıw ushın isletiledi. Formalarda kóbinese buyrıq tuymeleri hám túrli funktsiyalardı atqaratuǵın basqa basqarıw elementleri bar. Siz Access kestelerińizda ámeldegi bolǵan maǵliwmatlarni redaktorlaw arqalı maǵliwmatlar bazasın sırtqı kórinislerden paydalanmastán jaratılıwmasıńiz múmkin. Biraq, kópshilik paydalanıwshılar kestelerde maǵliwmatlarni kóriw, kirgiziw hám redaktorlaw ushın sırtqı kórinislerden paydalanıwdı ábzal kóriwedi.
Buyrıq tuymechalari formada payda bolıwı kerek bolǵan maǵliwmatlarni ornatıw, basqa sırtqı kórinisler hám esabatlardı ashıw hám basqa bir qatar wazıypalardı orınlaw ushın isletiledi. Mısalı, klientler maǵliwmatlari menen isleytuǵın " Klientler forması" bar. hám ol jaǵdayda buyırtpa formasın ashatuǵın tuyme bolıwı múmkin, bunıń menen siz málum bir klient tárepinen qilińan buyırtpa haqqında maǵliwmat kiritesiz.
Sırtqı kórinisler, sonıńdek, paydalanıwshılarniń maǵliwmatlar bazası maǵliwmatlari menen qanday munasábette bolıwın basqarıw múmkinshiligin beredi. Mısalı, siz tek málum maydanlardı sáwlelendiretuǵın hám tek cheklańan muǵdardaǵı operatsiyalardı orınlaw ushın paydalanıwińiz múmkin bolǵan forma jaratılıwmasıńiz múmkin. Bul qorǵaw hám maǵliwmatlarni to'ǵri kirgiziwdi táminlaydi.
Esabatlar. Esabatlar maǵliwmatlarni formatlaw, ulıwmalastırıw hám kórsetiw ushın isletiledi. Ádetde esabat málum bir sorawǵa juwap tabıwǵa múmkinshilik beredi, mısalı: “Bıyılǵı jılı klientlarimiz bizge qansha payda keltirdi?” yamasa “Klientlarimiz qaysı qalalarda jasaydı?” Maǵliwmatlar maǵliwmatlardiń eń oqılıwı múmkin bolǵan formada kórsetiliwi ushın formatlanıwı múmkin. Esabat qálegen waqıtta dúzilisi múmkin hám mudamı maǵliwmatlar bazasınń ámeldegi maǵliwmatlarini sáwlelendiredi. Esabatlar ádetde olardı baspadan shıǵarıw ushın formatlanadı, lekin olardı ekranda kóriw, basqa programmalarǵa kirip qılıw yamasa elektron pochta xabarlarına qosıw múmkin.
Sorawlar. Sorawlar maǵliwmatlar bazasında kóplegen funktsiyalardı orınlawı múmkin. Olardıń tiykarǵı wazıypalarınan biri kestelerden maǵliwmatlarni tabıw bolıp tabıladı. Sizge kerek bolǵan maǵliwmatlar ádetde bir neshe kestelerde ámeldegi, biraq eger siz sorawlardan paydalansańiz, olardı bir aynada kóriwińiz múmkin. Bunnan tısqarı, sorawlar maǵliwmatlarni filtrlew múmkinshiligin beredi (qıdırıw kriteryaların belgilep), sonda tek kerekli jazıwlar kórsetiledi.
Tiykarǵı kestelerde jaylasqan maǵliwmatlarni redaktorlawǵa múmkinshilik beretuǵın “jańalanatuǵin” sorawlar da isletiledi. Jańilanatuǵin soraw menen islewde redaktorlar tek sorawlar kestesi emes, bálki tiykarǵı kestelerge kiritiliwin unutpań. Sorawlarniń eki tiykarǵı túri ámeldegi: tańlaw ushın sorawlar hám háreketler ushın sorawlar. Alıp alıw talabı jaysha maǵliwmatlarni aladı hám olardan paydalanıwǵa múmkinshilik beredi. Soraw nátiyjelerin ekranda kóriwińiz, baspadan shıǵarıwińiz yamasa buferge nusqalashińiz múmkin. Soraw nátiyjelerin forma yamasa esabat ushın jazıw dáregi retinde de isletiwińiz múmkin.
Ózgertiriw sorawı, atınan kórinip turıptı, olda, maǵliwmatlar wazıypasın atqaradı. Ózgertiriw sorawları menen siz yańi kesteler jaratılıwmasıńiz, ámeldegi kestelerge maǵliwmatlar qosıwıńiz hám maǵliwmatlarni yańilashińiz yamasa óshiriwińiz múmkin.
Makroslar. Access-degi makroslar maǵliwmatlar bazasın jáne de funktsional qılıw ushın paydalanıwińiz múmkin bolǵan ápiwayılastırılgan programmalastırıw tili bolıp tabıladı. Mısalı, forma daǵı buyrıq tuymechasiga so'l qossańiz, ol hár sapar bul tuyme basılǵanda isleydi. Makroslar málum wazıypalardı atqaratuǵın buyrıqlardan ibarat : esabatlardı ashıw, sorawlardı orınlaw, maǵliwmatlar bazasın jabıw hám basqalar. Makroslardan paydalanıp, maǵliwmatlar bazasında qolda atqaratuǵın operatsiyalarniń kópshiligin avtomatlashtirishińiz hám usınıń menen waqtın sezilerli dárejede únemlewińiz múmkin.
Moduller. Makrolarga uqsas modullar - bul maǵliwmatlar bazasın jáne de funktsional etiwińiz múmkin bolǵan obyektler. Biraq, Access-dagi makrolar makrolar diziminen tańlap dúzilgeninde, modullar visual Basic for Applications (vBA) de jaratıladı. Modullar xarakteristikalar, kórsetpeler hám proceduralar kompleksi bolıp tabıladı. Klass modulları hám standart modullar bar. Klass modulları málum sırtqı kórinisler yamasa esabatlar menen boǵlanadi hám ádetde tek bul sırtqı kórinisler yamasa esabatlar menen isleytuǵın proceduralardı óz ishine aladı. Standart modullarda qandayda bir ob'ekt menen boǵliq bolmaǵan ulıwma proceduralar bar. Standart modullar, klass modullarınan ayrıqsha bolıp esaplanıw, navigatsiya aynası daǵı Modullar diziminde keltirilgen.
Accessde maǵlıwmatlar bazasın dúziw, onıń birinshi tablicasın sho'lkemlestiriw menen baslanadı. Tablica maǵlıwmatlar bazasıniń tiykarǵı obiekti bolıp basqa obyektler tablica bolmasa isley almaydı. Access MBsi bir neshe tablicalardı óz ishine aladı. Tablica rejiminde maǵlıwmatlar Katar hám baǵana korinisinde sáwlelenedı. Tablicani dúziw, onıń maydan atların hám onıń qásiyetlerin anıqlawdan baslanadı. Jańa tablica dúziwdiń bir neshe usılları bar. Olardan eń universal ańsat usılın ko'rip shıǵamız.