Кјсіпорын экономикасы пјні бойынша тестері
Download 0.6 Mb.
|
Пән:Телекоммуникациялық құрылымдағы экономика және ұйымдастыру 300 сұрақ Кредит саны - 4 . Адамдар құрған бірлестіктердің белсенді, дербес шаруашылық қызметін қалай деп атаймыз? кәсіпкерлік; өндіріс; сауда; оқыту; көлік айдау. . Өндірістік-техникалық, ұйымдастыру -әкімшілік және шаруашылық еркіндігі бар өндіріс бірлігін қалай атаймыз? еркін өнеркәсіп кәсіпорны; мемлекеттік кәсіпорны; жоғары оқу орны; мемлекет жұмыс орны; лауазымды жұмыс орны. . Белгілі бір өндіріс өнімін шығару, не болмаса жұмыс атқару, әртүрлі қызметтер көрсетулер арқылы қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру және пайда табу кімнің мақсаты болып саналады? кәсіпорындар мақсаты; жоғары оқу орнының мақсаты; мемлекет ұйымының мақсаты; жеке бастың мақсаты; облыс әкімінің мақсаты. . Бәсекелесуге кабілетті өнім шығару арқылы неғұрлым көп пайда табу және ең аз шығынмен ең жоғарғы пайда табу негізінде сұранысқа ие және бәсекелесуге қабілеті бар өнім шығару кәсіпорынның қандай мақсаты болып табылады? негізгі; қосымша; жанама; көмекші; немқұрайлы. . Сот алдында жауап беретін және сотқа шағымдана алатын, өз атынан жеке мүліктік емес және мүліктік құқығын жүзеге асыра алатын, сол мүліктерді өз қалауынша қолма-қол тұрғыда басқара алатын немесе шаруашылықты жүргізуге меншік құқығы бар ұйымдарды қалай атаймыз? заңды тұлғалар; жеке меншік; мелекеттік ұйым; жеке акционер; артықшылығы бар акционер. . Өкілдік мәртебесі бар заңды тұлғалардың тұрған жерінен тыс жерде орналасқан және оның барлық немесе кейбір қызмет түрлерін жүзеге асыратын дараланған бөлімшелерді қалай атаймыз? филиалдар; цехтар; бөлімдер; басқарушылар; делдалдар. . Серіктестіктің мүлкі жеткіліксіз болған жағдайда оның міндеттемелері бойынша өздеріне тиеслі барлық мүлікке ортақ жауапкершілікте болатын серіктестікті қалай атаймыз? толық серіктестік; сенімгерлік серіктестік; жауапкершілігі шектеулі серіктестік; қосымша жауапкершілігі бар серіктестік; акционерлік қоғам. . Қандай қоғам акционерлері акционерлік қоғамның міндеттемесі бойынша жауап бермейді және олардың қызметімен байланысты тәуекелділіктен алған зияны бойынша жауапкершілік олардың акцияларының құнымен шектеледі? акционерлік қоғам; қосымша жауапкершілігі бар серіктестік; жауапкершілігі шектеулі серіктестік; сенімгерлік серіктестік; толық серіктестік; . Кәсіпорында оңтайлы техника – технологиялық жүйе құру мақсаты қалай аталады? өндірісті ғылыми ұйымдастыру; еңбекті ғылыми ұйымдастыру; басқаруды ғылыми ұйымдастыру; өндірісті басқару; бөлімді басқару. . Қызметкерлер ұжымында шынайы бір-біріне сенген қатынастар қалыптастыру мақсаты қалай аталады? еңбекті ғылыми ұйымдастыру; өндірісті ғылыми ұйымдастыру; басқаруды ғылыми ұйымдастыру; өндірісті басқару; бөлімді басқару. . Кәсіпорынның материалдық және адами ішкі жүйелеріне мақсатты түрде ықпал етуді қамтамасыз ететін техникалық, экономикалық және қоғамдық құралдар жүйесін жасау мақсаты қалай аталады? басқаруды ғылыми ұйымдастыру; еңбекті ғылыми ұйымдастыру; өндірісті ғылыми ұйымдастыру; өндірісті басқару; бөлімді басқару. . Табиғат пен еңбек заттарының бірігуінен түзілетін материалдық игілік. материалдық өндіріс өнімі; өндіріс; өндіріс бөлімшелері; жұмыскерлерге қызмет көрсетуші бөлімшелері; ұтымды өндіріс құрылымы. . Цехтар қандай топтарға бөлінеді? негізгі, қосымша, қосалқы, көмекші; негізгі, қосымша; негізгі, көмекші; негізгі, қосалқы; негізгі, қосымша, көмекші; . Сатуға және өндіріс ішінде тұтынуға арналған өнім дайындау операциялары қай цехта өтеді? негізгі; қосымша; көмекші; қосалқы; өндірісте. . Қай цех негізгі цехтардың өнімін дайындауға қатыспайды, бірақ өнім өндіруге, қызмет көрсетуге, жұмыс жасауға тікелей ықпал етеді? көмекші; негізгі; қосымша; қосалқы; өндірісте. . Қай цех негізгі цехтардың өндірістік қалдықтарын кәдеге жаратуға септігін тигізеді? қосымша; көмекші; негізгі; қосалқы; өндірісте. . Қай цех негізгі материалдардан емес, бірақ негізгі және көмекші цехтарда пайдаланатын материалдардан өнім өндіреді? қосалқы; қосымша; көмекші; негізгі; өндірісте. . Өндірістік құрылымның қай түрінде кәсіпорынның негізгі цехтары, телімдері олардың әрқайсысы белгілі бір өнімнің бір бөлігін (агрегатын, бөлшегін) немесе белгілі бір топтағы бөлшектер дайындау нысанына сәйкес құрылады? заттық; технологиялық; аралас; заттық, технологиялық; аралас, технологиялық; . Дәрменсіздігі сотпен белгіленген немесе несие берушілермен келісім бойынша соттан тыс тәртіппен борышкер деп ресми түрде жариялаған борышкер. банкроттық; дәрменсіздік; қарыздар; төлеуге қабілетсіз; кәсіпкер. . Шаруашылық іс-әрекет нәтижелері мен жұмсалған шығындардың (кез-келген пропорциядағы) сандық өзара қатынасы нені білдіреді? өндірістің экономикалық тиімділігін; кәсіпорынның айналмалы қорлары; пайда; тиімділік коэффициенті; өтелу мерзімі. . Пайызбен өрнектелген жылдық пайданың негізгі және айналмалы қорының орташа жылдық құнының сомасына қатынасы нені көрсетеді: өндіріс табыстылығы; кәсіпорынның айналмалы қорлары; пайда; тиімділік коэффициенті; өтелу мерзімі. . Пайызбен өрнектелген, өнімді сатудан түскен пайданың өнімнің толық өзіндік құнына қатынасы бұл: өнімнің табыстылығы; қор қайтарымы; өніріс табыстылығы; қор сыйымдыльғы; қарқындылық. . Пайда алу үшін кәсіпкерлік іс-әрекет нысандарына салынатын зияткерлік құндылықтар, мүліктік құқықтар, сондай-ақ материалды - техникалық қорлар және қаржы салымының барлық түрлері қалай аталады? инвестициялар; өндіріс үшін қажетті шикізаттар; негізгі қорлар; жалақы; болшақтағы кезеңдегі шығындар. . Шығындардың салыстырмалы экономикалық тиімділігі келесі шығындарды салыстыру жолымен анықталады: өндірістік шығындарды; тікілей шығындарды; үстемелі шығындарды; айнымалы шығындарды; тұрақты шығындарды. . Салыстырмалы экономикалық тиімділіктік көрсеткіші не болып табылады? ең аз келтірілген шығындар; өнімнің өзіндік құны; өндіріс табыстылығы; өндірістік қуат; өнім өндірісі. . Микродеңгейде экономикалық тиімділік келесі формула бойынша анықталады: қосымша тапқан пайданы күрделі қаржыға бөлу арқылы; күрделі қаржыны қосымша тапқан пайдаға бөлу арқылы; күрделі қаржыдан қосымша тапқан пайданы алу арқылы; қосымша тапқан пайдаға күрделі қаржыны қосу арқылы; күрделі қаржыны қосымша тапқан пайдаға көбейту арқылы. . Күрделі шығындардың өтелу мерзімі қалай анықталады күрделі қаржыны пайдаға бөлу арқылы; пайданы күрделі қаржыға бөлу арқылы; күрделі қаржыдан пайданы алу арқылы; күрделі қаржыға пайданы қосу арқылы; күрделі қаржыны пайдаға көбейту арқылы . Өнімнің табыстылығын көрсететін қатынас: пайданың өзіндік құнға; пайданың айналым қорларына; пайданың негізгі қорларға; пайданың тұтынушылар санына; пайданың жұмыскерлер санына; . Күрделі салымдардың өтелу мерзімі қалай анықталады? күрделі салымдардың пайдаға қатынасымен; пайданың өзіндік құнға қатынасымен; пайданық өндірістік қорларға қатынасымен; өндірілген өнімнің құнының орташа тізімдік жұмыскерлер санына қатынасымен; негізгі қорлар құнының жұмыскерлер санына қатынасымен; . Күрделі салымдардың пайдаға қатынасы қалай аталады? өтелу мерзімі; қор қайтарымы; өндіріс табыстылығы; өнім табыстылығы; меншікті күрделі салымдар; . Өндіріс тиімділгінің салыстырмалы үлгісі: бір кәсіпорынның бірнеше жылдардағы қызметін салыстыру; белгілі бір уақыт аралығында бір қатар кәсіпорындар қызметін салыстыру; бірнеше өндірістік-шаруашылық міндет шешімінің ең жақсы нұсқасын таңдау; белгілі бір уақыт аралығында және бірнеше жыл ішінде бірқатар кәсіпорындар қызметін салыстыру; бір кәсіпорынның бірнеше жылдағы қызметін салыстыру және бірнеше өндірістік-шаруашылық міндет шешімдерінің ең жақсы нұсқасын таңдау. . Өндіріс тиімділігін сандық көріністе былай бейнелеуге болады: шаруашылық қызмет нәтижесі арқылы; өндіріс тиімділігі (пайдасы) арқылы; шығындармен салыстырғанда шыққан нәтижесі арқылы; басқа кәсіпорындармен салыстырғандағы кәсіпорын қызметінің әсері арқылы; кәсіпорын ресурстары мен шығындарын салғастыру арқылы. . Әлеуметтік-экономикалық нәтижеліліктің сараланған көрсеткіші қалай аталады: өнімнің табыстылығы; пайда; өнімді өткізуден түскен табыс; өнімнің өзіндік құны; өнімнің материал сыйымдылығы. . Кәсіпорын активіне жұмсалған әрбір теңгеден 15 тиын пайда алынса ол қандай көрсеткіш: меншік капиталының табыстылығы; сату пайдалылығы; капитал табыстылығы; активтер айналымдылығы; капитал айналымдылыгы. . Капитал табыстылығы мына формуламен анықталады: таза табыс / активтердің жылдық орташа құны арқылы; активтердің жылдық орташа құны / өнім өткізуден түсетін табысы арқылы; таза табыс / өткізілген өнімнің өзіндік құны арқылы таза табыс / акционерлік капиталдың жылдық орташа құны арқылы; таза табыс / өнім өткізуден түсетін табыс арқылы. . Өтімділік көрсеткіші- бұл: капитал айналымдылығы. акцияға пайда; активтердің табыстылығы; сыни баға көрсеткіші; активтердегі қарыз қаражатының үлес салмағы; . Табыс пен шығынды уақыттың бір сәтіне келтіру - бұл: дисконттау; саралау; әртараптандыру; өндіріс тиімділігі; өндірісті мөлшерлеу. . Кәсіпорынның айналым қаражатын басқарудың қысқа мерзімді міндеттемесін орындау мүмкіндігін сипаттайтын көрсеткіштер- бұл: өтімділік; қаржылық тұрақтылық; оңтайландыру; тиімділіктің сараланған көрсеткіштері; айналым қаражатының айналымдылық көрсеткіші. . Таза табыстың акционерлік капиталға қатынасы нені білдіреді: меншік капиталының табыстылығын; кәсіпорынның ағымдағы жағдайының коэффициентін; өнімнің табыстылығын; өндіріс табыстылығын; сату табыстылығын. . Негізгі қорлар-бұл: ұзақ мерзімді уақыт кезеңінде (1 жылдан жоғары) пайдаланылатын және өзінің құнын шығарылған өнімге бірте-бір ауыстыратын еңбек құралдары; өнім өндіру үшін қажетті еңбек қорлары және заттары; өндірістік запастарды алу үшін пайдаланылатын кәсіпорын қорлары; өнім өндірісі үдерісінде қолданылатын барлық өндірістік ресурстар; кәсіпорынның өндірістік іс - әрекет үшін жасайтын қорлар; . Амортизация - бұл: НҚ (негізгі қорлардын) тозуын ақшалай өтеу, олардың құнының бір бөлігін өнім өндіруге кететін шығындарға қосу; НҚ тозуын ақшалай өтеу, олардың толық құнын өнім өндіруге кететін шығындарға енгізу; НҚ моралді тозуын өтеу олардың құнын өнім өндіру шығынына енгізу; НҚ физикалық тозуын өтеу олардың құнын өнім өндіруге кететін шығындарға енгізу; моралді және физикалық тозу; . НҚ тозу деңгейіне сәйкес жететін және ақшалай өрнектелетін шама келесідей болып аталады: амортизациялық аударымдар; жойылу құны; амортизация мөлшері; амортизациялық құн; қалдық құн. . НҚ пайдалану көрсеткіштеріне жататындар: экстенсивті, қарқынды және интегралды пайдалану көрсеткіштері; экстенсивті және интегралды пайдалану көрсеткіштер; қарқынды және интегралды пайдалану көрсеткіштер; құрал - жабдықтар жұмысының ауысымдық тәртібі мен жүктемесінің көрсеткіштері; құрал - жабдықтардың уақыты бойынша және оның қарқынды жүктемесі бойынша пайдалану көрсеткіштері; . Қор қайтарымының кері шамасы: өнімнің қорсыйымдылығы; еңбектің қормен жабдықталуы; жұмыскерлердің еңбек сыйымдылығы; НҚ орташа жылдық құны; материал қайтарымы. . Негізгі қорлардың белсенді бөлігіне не жатады: машина және құрал- жабдықтар; ғимараттар, құрылғылар, саймандар; қорқайтарымы; жеткізу қондырғылары; құралдар. . Негізгі қорлардың енжарлы бөлігіне не жатады: ғимараттар және құрылғылар; спорт нысандары; құрал жабдықтар; машиналар мен құрал- жабдықтар; есептегіш техникалар. . Негізгі өндірістік қордың орташа жылдық құнын олардың төмендегідей уақыттағы құны арқылы анықтайды: жыл басындағы, негізгі өндірістік қорлардың жыл ағынындағы енгізілген және шығарынған орташа жылдық құнын ескергендігі; жыл басындағы; жыл соңындағы; жыл басындағы, жыл ағымдағы қорлар құнын енгізумен бірге; жыл басындағы және қорлардың жойылу құны. . Экономикалық үдерісте негізгі қорлардың тозуының қандай түрлері ескеріледі: табиғи және сапалық; табиғи; табиғи және әлеуметтік, табиғи, сапалық, әлеуметтік; сапалық; . Қорқайтарымы өндірілген өнім құнының келесілерге қатынасы арқылы аықталынады: НӨҚ орташа жылдық құны; бастапқы құны; орнын толтыру құны; қордың құны; жылдық құны . Негізгі қорлардың табиғи тозуы неге негізделген: пайдалану үдерісіндегі өндірістік тұтынуына; қызмет ету мерзімі аяқталғанға дейін олардың құнының кемуіне; кәсіпорын жұмысының тәртібіне; бұйымды дайындаудың еңбек сыйымдылығына; материал сыйымдылығына. . Негізгі қорлардың сапалы тозуы неге негізделген: қызмет ету мерзімі аяқталғанға дейінгі олардың құнын кеміуіне; негізгі қорлардың өндірістік тұтынылуына; табиғаттың табиғи күштерінің ықпалына; құрал-жабдықтың қызмет ету мерзіміне; кәсіпорын жұмысының тәртібіне. . Амортизациялық аударымдар - бұл: негізгі қорлар құнының тозу деңгейіне сәйкес келетін, өндірістің тұрақты шығындарының бөлігі; әлеуметтік қажеттіліктерге бөлулер; арнайы қорларға аударымдар, материалдарға кететін шығындар; жылуға қажетті шығындар; . Қорсыйымдылығы қалай анықталады: негізгі қорлардың орташа жылдық құнының өндірілген өнім құнына қатынасы; пайданың өзіндік құнға қатынасы; пайданың негізгі қорларға қатынасы; өндіріс көлемінің құнына көбейтіндісі; өнім санына бағаның көбейтіндісі. . Қормен жабдықталу қалай анықталады: негізгі қорлардың орташа жылдық құнын өнеркәсіптік өндірістік қызметкерлер санына қатынасымен анықталады; пайданың өзіндік құнға қатынасы; пайданың күрделі салымға қатынасы; бағаның өнім көлеміне қатынасы; айнымалы шығындар. . Құрал-жабдықтарды экстенсивті пайдалану коэффициенті қалай есептелінеді: нақты уақыт қорының жоспарлы уақыт қорына қатынасы; өнім көлемінің негізгі қорларға қатынасы; негізгі қорлардың өнімге қатынасы; пайда рентабльділі. бағаның өнім көлеміне қатынасы; . Құрал-жабдықтарды пайдаланудың қарқынды коэффициенті қалай есептеледі: нақты өндіріс көлемінің серпілістік мөлшері бойынша өндірілген өндіріс көлеміне қатынасы арқылы; нақты өндіріс көлемінің өзіндік құнға қатынасы арқылы; сағаттық өнімділіктің құрал-жабдық санына көбейтіндісі арқылы; машина санының нақты машина паркіне қатынасы арқылы; ауысымдық коэффициенті арқылы; . Құрал-жабдықтың нақты уақыт қорының күнтізбелі уақыт қорына қатынасы бұл төмендегіні анықтайды: құрал-жабдықтың экстенсивті пайдалану коэффициентін; қор қайтарымын; қор сыйымдылығын; құрал-жабдықтың қарқынды коэффициентін; қормен жабдықталуын. . Құралдардың пайдалануын уақыты мен өнімділігін сипаттайтын және құралдарды қолданудың экстенсивті және қарқынды коэффициенттерінің көбейтіндісі ретінде анықтайтын көрсеткіш - бұл құралдарды қолданудың интегралдық коэффициенті; құралдарды жабдықтау коэффициетті; ауысымдық коэффициенті; экстенсивтік коэффициент; қарқынды коэффициент. . Негізгі қорлардың бастапқы құны-бұл: жеткізу мен құруды есептегендегі көтерме баға бойынша машиналар мен құрал-жабдықтардың құны; тозуды ескергендегі машина мен құрал-жабдықтардың құны инфляцияны ескергендігі машина мен құрал- жабдықтар құны; қосымша құн салығын ееептегендегі машина мен құрал-жабдықтар саны; құрал-жабдықтың қалдық құны; белсенді активтің құны. . Негізгі қорлардың құндың бағалаудың келесідей түрлері бар: толық бастапқы, толық орнын толтыру және қалдың құны бойынша бағалануы; толық бастапқы, толық орнын толтыру, толық қалдың құны бойынша бағалануы; толық бастапқы, толық орнын толтыру және жоюлу құны бойынша бағаланады; толық бастапқы, қалдық және жоюлу құны бойылша бағалануы; бастапқы және орта жылдың бойынша бағалануы; . Жылдың амортизациялық аударымдардың негізгі қорлардың теңдестік құнына қатынасы, пайызбен төмендегідей болып аталады: амортизация мөлшері; амортизациялық аударымдар; НҚ қарқынды пайдалану коэффициенті; НҚ тозу коэффициенті. . Негізгі қорлардың қалпына келтіру құны-бұл: қазіргі жағдайдағы баға индексімен есептегендегі машиналар мен құрал- жабдықтар құны; жеткізу мен құрастыруды есептегендегі көтерме баға бойынша машиналар мен құрал-жабдықтардың құны; жеткізу мен құруды есептемегендегі машина мен құрал-жабдықтардың құны тозуды ескергендегі машина мен құрал-жабдықтардың құны жөндеуге кеткен қаржының құны. . Жылдық аударымдар сомасын анықтайтын, негізгі қорлардың құнын қайтарып отыратын және пайыз түрінде көрсетілетін өлшем қалай аталады? аммортизация мөлшері өзіндік құн өтелу мерзімі қор қайтарымы қор сыйымдылығы . Жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарда негізгі қаржы ресурстарының көзі болып табылатындар: пайда және амортизациялық аударымдар; зиянды қорлар; бюджеттік қорлар; ұзақ мерзімді несие; қысқа мерзімді несие. . Көптеген өндірістік циклға қызмет ететін, өзінің құнын дайын өнімге тозуына қарай бөлшектеп өткізетін еңбек қоры- бұл: негізгі өндірістік қорлар; еңбек заттары; өндірістік ресурстар; айналмалы қорлар; өндірістік запастар. . Негізгі кұрал-жабдықтың негізгі қызмет ету мерзімінің соңында қалған сынықтардың немесе көмекші бөлшектердің болжамды құны: өткізу құны; ағымдағы құн; өтімділік құны; теңдестік құны; қалпына келтіру қүлы. . Өндіріс қорының қайсысы негізгі капитал құрамына жатады: еңбек құралы; еңбек заты; ақшалай қаражат; жұмыс күші; дайын енім. . Негізгі құрал-жабдықтарының бастапқы құны мен жинақталған амортизация қүнының айырмасы: теңдестік құны; ағымдағы құны; жойылу құны; қалпына келтіру құны; өткізу кұны. . Амортизацияны есептеудің бірқалыпты әдісінде амортизациялық аударым сомасы мынаған байланысты: негізгі құрал-жабдықтардың қызмет мерзіміне; негізгі капитал-жабдықгардың тозуынан; орындалған жұмыс көлеміне; негізгі құрал-жабдықтардың жылдық орташа қүнына; жоғарыда аталған мөлшерлемелерге. . Жинақталған амортизация сомасының негізгі құрал-жабдықтың бастапқы кұнына қатынасы: тозу коэффициенті; ауысымдық коэффициенті; жабдыкты қарқынды пайдалану коэффициенті; жарамдылық коэффициенті; жабдықты интегралды пайдалану коэффициенті. . Кәсіпорынның негізгі құрал-жабдығының жылдық орташа қүнының тауарлы өнім көлеміне қатынасы: өнімнің қорсыйымдылығы; өнімнің материалдық сыйымдылығы; өнімнің капитал кайтарымы; өнімнің қор қайтарымы; өнімнің табыстылығы. . Кәсіпорын мен бүкіл мемлекет экономикасының қалыпты қызметі үшін қандай ресурстар негіз болып табылады шикізат, материалдар, отын және энергия еңбекақы амортизациялық аударымдар амортизациялық мөлшер негізгі қордың жұмыс істеу уақыты . Өндірістік шикізатты неше топқа бөлуге болады екі үш төрт бес алты . Еңбек затына не жатады шикізат, материалдар, отын, энергия негізгі қорлар айналыс қорлар құрал-жабдықтар еңбекақы . Шикізатқа не жатады кен өндіруші өндірістің өнімі және ауылшаруашылығының өнімдері жатады өңдеуші өндірістің өнімі жатады машинажасау өндірісінің өнімі жатады тігін кәсіпорынының өнімі жатады құрал-жабдықтар жатады . Қандай материалдар дайын өнімнің құрамына табиғи түрінде кіріп, оның материалдық негізін құрайды негізгі материал көмекші материал қосымша материал қосалқы материал ыдыс . Қандай материалдар дайын өнімнің құрамына кірмейді, бірақта оның түзелуіне әсер етеді көмекші материал негізгі материал қосымша материал қосалқы материал ыдыс . Минералды шикізаттық базалардың негізі не болып табылады. пайдалы қазбаларды анықтау мұнай көлемін анықтау астық мөлшерін анықтау мал өнімін анықтау ауылшаруашылық өнімін анықтау . Әбден зерттелген, барлауланған және өндіруге дайындалған, кәсіпорындардың пайдалану қызметтеріне арналған, сонымен қатар жобалауға және кәсіпорынның құрылыс жұмыстарын бастауға мүмкіндік беретін қорлар пайдалы қазбалар қорының қай санатына жатады санатына санатына санатына санатына санатына . Геологиялық әдіспен дәлелденген, тау кен орнымен және бұрғы құмырымен шекарасы белгіленген қорлар пайдалы қазбалар қорының қай санатына жатады санатына санатына санатына санатына санатына . Толығымен зерттелмеген, геологиялық барлау жұмыстарын дәлірек анықтауларды талап ететін және тау-кен өнеркәсібінің болашақ даму жоспарларын жасауға және геологиялық барлау жұмыстарын жүргізуге қолданылатын қорлар пайдалы қазбалар қорының қай санатына жатады санатына санатына санатына санатына санатына . Ғылым мен жаңа технологиялардың қазіргі кездегі даму сатысына байланысты жеткілікті тиімділікпен жер қойнауларынан алынатын қорлар қалай аталады теңдестік қор теңдестіктен тысқары қорлар өндірістік қорлар айналым қорлары негізгі қорлар . Экономикалық тұрғыдан жер қойнауларынан қазып алуға лайықсыз деп танылған қорлар қалай аталады теңдестіктен тысқары қорлар теңдестік қор өндірістік қорлар айналым қорлары негізгі қорлар . Теңдестік қордан пайдалану және жобалау кезінде болған ысырапты алып тастағаннан кейінгі қалған қор қалай аталады өндірістік қорлар теңдестіктен тысқары қорлар теңдестік қор айналым қорлары негізгі қорлар . Өндірістік айналым капиталдың заттық элементтерінің айналымдылығы немен тығыз байланыста болады еңбек үдерісімен және негізі өндірістік қорлармен еңбек тәртібімен және өндірістік қорлармен еңбек үдерісімен және технологиямен негізгі қор амортизациясымен негізгі қордың құрамымен . Әрбір өндірістік циклде толығымен тұтынылып, өзінің құнын өндірілген өнімге толығымен өткізетін қандай капитал айналым капиталы негізгі капитал өндірістік қор айналыс қоры айналым қоры . Өндірістік айналым қорлары мен айналыс қорларды құруға және олардың үздіксіз айналымдылығын қамтамасыз ететін алдын ала бөлінген ақшалай қаражаттарының жиынтығын қалай атаймыз айналым капиталы деп негізгі капитал деп өндірістік қор деп айналыс қоры деп айналым қоры деп . Шикізат, негізгі материалдар мен жартылай фабрикаттар, қосымша материалдар, отын, ыдыстар, қосалқы бөлшектер және т.б. мен аяқталмаған өндіріс өнімдерді қалай атайды өндірістік айналым капиталы негізгі капитал өндірістік қор айналыс қоры айналым қоры . Қандай капитал заттық күйінде қатынасады да, өнімді дайындау үдерісінде толығымен тұтынылып, өзінің құнын жасалатын өнімнің өзіндік құнына толық өткізеді. өндірістік айналым капиталы негізгі капитал өндірістік қор айналыс қоры айналым қоры . Кәсіпорынның сатуға арналған дайын өнімі мен ақша қаражаты қандай қордың құрамына кіреді айналыс қорларының айналым қорының өндірістік айналым капиталының негізгі капиталдың өндірістік қордың . Құн құрылуына қатыспайтын, тек оның құнын жеткізушісі қызметін атқаратын қорлар: айналыс қоры; негізгі қор ; айналым қоры; өндірістік қор; аяқталмаған өндіріс. . Ақшалай қаражатпен айналым үздіксіздігі мен бір қалыптылығын қамтамасыз ететін қандай қор айналыс қоры; негізгі қор ; айналым қоры; өндірістік қор; аяқталмаған өндіріс. . Өндірістік айналым қоры және айналыс қорлары қандай капиталдың құрамына кіреді айналым капиталының негізгі капиталдың өндірістік қордың айналыс қорының айналым қорының . Түзілу көздері бойынша айналым капиталы қандай болып бөлінеді меншікті және несиелік капитал болып мемлекеттік капитал болып меншікті капитал болып несиелік капитал болып акционерлік капитал болып . Ұйымдастыру қағидалары бойынша айналым капиталы қандай түрлерге бөлінеді мөлшерленетін және мөлшерленбейтін мөлшерленетін мөлшерленбейтін меншікті несиелік . Өндірістік үдерістің үздіксіздігін қамтамасыз ететін және өнеркәсіптік кәсіпорын ресурстарын тиімді пайдалануға жағдай жасайтын қандай әдіс айналым капиталын мөлшерлеу негізгі капиталды мөлшерлеу еңбекті мөлшерлеу еңбек өнімділігін мөлшерлеу өнім шығынын мөлшерлеу . Өндірісте қажетті материалдық запастар, аяқталмаған өндіріс өнімі мен қоймадағы дайын өнім мөлшерленетін қандай капиталға жатады мөлшерленетін айналым капиталына мөлшерленбейтін айналым капиталына меншікті капиталға несиелік капиталға негізгі қорға . Жөнелтілген өнім, есеп айрысу шотында және есептесудегі ақша қаржылары мен дебиторлық қарыздар қандай капиталға жатады мөлшерленбейтін айналым капиталына мөлшерленетін айналым капиталына меншікті капиталға несиелік капиталға негізгі қорға . Айналым капиталы өндіріс және айналыс өрісінде пайдаланалып, қандай үш кезеңнен өтеді жабдықтау, өндіру және өткізу тасу, өндіру және өткізу жабдықтау, қор жинау және өткізу жабдықтау, өндіру және біреуге несиеге беру болжау, жоспарлау және ұйымдастыру . Қазіргі уақытта жұмсалатын, бірақта кейінгі кезеңде өзіндік құн есебінен өтелінетін шығындарды қалай атайды: болашақ кезең шығындары; кезең шығындары; үстемелі шығындар; тауарлы-материалдық қорларды өткізуге байланысты шығындар; ағымдағы шығындар. . Айналым қорлардың жекелеген элементтері немесе олардың құраушы бөліктері арасындағы меншікті қатынасы қалай аталады. айналым қорының құрылымы негізгі қордың құрылымы еңбек үдерісінің құрылымы өндіріс үдерісінің құрылымы еңбек ресурсының құрылымы . Үнемі кәсіпорын иелігінде болатын және өз ресурстары (пайдадан және т.б.) есебінен құралатын қаражаттар қалай аталады меншікті айналым капиталы деп несиелік айналым капиталы деп айналым капиталы деп айналыс қоры деп қаражат деп . Банк несиесі, несиелік қарыз (коммерциялық несижәне басқа да пассивтерді қалай атайды несиелік айналым капиталы деп меншікті айналым капиталы деп айналым капиталы деп айналыс қоры деп қаражат деп 104. Меншікті айналым капиталының өсімін қаржыландырудың негізгі көзі ретінде қай фактор болып табылады кәсіпорынның пайдасы кәсіпорынның пайдасы және амортизация аударымдары амортизация аударымдары несие капиталы несиелік міндеттемелер . Кәсіпорын айналысында үнемі пайдаланатын, бірақ оның меншігіне жатпайтын пассивтерді қалай айтады тұрақты пассив деп тұрақсыз пассив деп тұрақты актив деп тұрақсыз актив деп несиелік капитал деп . Айналым капиталы әрбір мезетте айналымның барлық үш сатысында болады, ол кезегімен қандай түрде болады ақша қаражаттары, материалдар мен аяқталмаған өндіріс өнімі және дайын өнім түрінде материалдар, ақша қаражаттары мен аяқталмаған өндіріс өнімі, дайын өнім түрінде ақша қаражаттары, аяқталмаған өндіріс өнімі мен материалдар, дайын өнім түрінде ақша қаражаттары, дайын өнім, материалдар мен аяқталмаған өндіріс өнімі түрінде аяқталмаған өндіріс, ақша қаражаттары, материалдар мен дайын өнім түрінде . Айналым капиталының мөлшері әрбір кәсіпорында неге байланысты: өндірістік цикл ұзақтығына; өндіріс құрылымына еңбек ресурстарына қаржының көлеміне еңбек тәртібіне . Жыл басындағы қалдықтардың жартысын, жыл соңындағы қалдықтар жартысын және барлық қалған айлардың бірінші күніндегі қалдықтарды қоса отырып алынған қосындысын 12-ге бөлумен нені анықтаймыз айналым капиталының жылдық орташа қалдықтар мөлшерін айналыс қорының орташа мөлшерін негізгі қор мөлшерін еңбек қор мөлшерін қаржы мөлшерін . Айналым капиталының элементі бойынша орташа қалдықты кезеңнің ұзақтығына көбейтіп, көрсеткіші есептеліп отырған элементтің айналымына (шығыны, жасап шығарылу көлемі) бөлсек, онда біз не табамыз берілген элементтің бір айналым ұзақтығы айналым капиталының жылдық орташа қалдықтар мөлшері негізгі қор мөлшері еңбек қор мөлшері қаржы мөлшері . Тауарлар өндіру, қызмет көрсету кезінде пайдаланатын адамдардың дене күші мен ойлау қабілеттіктерін және сол қабілеттіктерді іске асыратын үдеріс – бұл: еңбек өндіріс негізгі өнім негізгі үдеріс тауар . Технология, нұсқау, үлгі бойынша атқарылатын, яғни орындаушы өз тарапынан ешқандай жаңашылдықты енгізбейтін еңбекті қалай атаймыз α-еңбек β-еңбек жалдамалы еңбек мамандық басшы . Жаңа рухани немесе материалдық игіліктерді, сонымен бірге жаңа өндіріс әдістерін жасауға бағытталған еңбек - бұл β-еңбек α-еңбек жалдамалы еңбек мамандық басшы . Жеке кәсіпорын, халық шаруашылығының өрісі немесе оның территориялық бірлік ауқымында қоғамдық өндіріске қатысатын жеке жұмыскерлердің жиынтығы – бұл еңбек ресурстары материалдық ресурстар қаржы ресурстары негізгі қорлар айналмалы капитал . «Еңбек өзінің табиғи және нарықтық бағасына ие» деп кім санады А.Смит және Д. Рикардо К. Маркс Ф. Энгельс В. Ленин . Жұмыс күші - еңбекке қабілеттілік болып табылатынын кім айтты К. Маркс А.Смит және Д. Рикардо Ф. Энгельс В. Ленин И. Сталин . Адамның қажеттілігін қанағаттандыратын, табиғат затын өнімге айналдыруға бағытталған мақсатты қызмет еңбек еңбек күші жалдамалы еңбек мамандық басшы . Жұмыс күшін пайдалану мен жалға алу шарттары бойынша сатып алушы мен сатушы арасындағы әлеуметтік-еңбектік қатынастардың жиынтығы - бұл еңбек нарығы тауар нарығы келісім-шарт жалдану еңбекақы . Еңбек нарығының субъектілеріне кімдер жатады жалдамалы қызметкерлер, жұмыс берушілер және мемлекет жалдамалы қызметкерлер, жұмыс берушілер жалдамалы қызметкерлер, мемлекет шетел азаматтары мемлекет қызметкерлері . Материалдық игіліктер, қызмет көрсетулер және басқа да қажеттіліктерді қамтамасыз ету үдерісінде әртүрлі функция атқаратын жеке тұлғалардың жиынтығы қалай таймыз кәсіпорын персоналы кәсіпорын еңбек ресурсы мамандықтар тобы басшылар тобы акционерлер . Арнайы дайындық нәтижесінде алынған белгілі бір кәсіпке қажет білімдердің жинағы - бұл мамандық біліктілік жоғары білім жұмыс уақытында оқу білім деңгейі . Бір айдың әр күніндегі жұмыскерлердің тізімдік санының қосындысын бір айдағы күнтізбелік күндер санына бөлу нені білдіреді ортатізімдік санын жоспарлы санын нақты санын ауысымдық санын күнтізбелік санын . Өз еркімен, тәртіпті бұзғаны үшін, сот органдарының шешімі бойынша қызметкерлерді жұмыстан босату қалай аталады кадрлар тұрақсыздығы шығу бойынша айналым коэффициеті ауысым коэффициенті кадрлардың тұрақсыздық коэффициенті . белгілі бір кезеңде жұмыстан шыққындар санын осы кезеңдегі жұмыскерлердің ортатізімдік санына бөлсек нені табамыз шығу бойынша айналым коэффициеті кадрлар тұрақсыздығы қабылдау бойынша айналым коэффициеті ауысым коэффициенті кадрлардың тұрақсыздық коэффициенті . Белгілі бір кезеңде жұмысқа қабылғандар санын осы кезеңдегі жұмыскерлердің ортатізімдік санына бөлсек, онда нені табамыз қабылдау бойынша айналым коэффициеті шығу бойынша айналым коэффициеті кадрлар тұрақсыздығы ауысым коэффициенті кадрлардың тұрақсыздық коэффициенті . Қабылданғандар саны мен шыққындар санының айырмасын жұмыскерлердың ортатізімдік санына бөлгенде нені табамыз ауысым коэффициентін қабылдау бойынша айналым коэффициеті шығу бойынша айналым коэффициеті кадрлар тұрақсыздығы кадрлардың тұрақсыздық коэффициенті . Кадрлардың тұрақсыздық себебінен жұмыстан шыққан қызметкерлер санын орташа тізімдік санға бөлсек нені табамыз кадрлардың тұрақсыздық коэффициенті ауысым коэффициентін қабылдау бойынша айналым коэффициеті шығу бойынша айналым коэффициеті кадрлар тұрақсыздығы . Орындалатын жұмыс мазмұнын білдіретін оның ақиқаттык қасиеті - бұл еңбек күрделілігі еңбек тиімділігі еңбек қарқындылығы еңбек өнімділігі еңбексыйымдылығы . Қазақстан Республикасындағы Біртекті тарифтік кесте неше разрядтан тұрады 21 22 20 19 18 . Қазақстан Республикасындағы Біртекті тарифтік кестенің 18 разрядының тарифтік коэффициенті нешеге тең 3,41 3,40 3,39 3,38 3,37 . Жұмыскерлердің кәсіпорында атқарған жұмысының көлемі мен сапасына қарай жұмыс берушінің оған төлейтін өтем ақысы қалай аталады жұмыскерлер еңбегіне ақы төлеу жұмыскерлер еңбегін марапаттау жұмыскерлерді ынталандыру жұмыскерлерге қосымша демалыс беру жұмыскерлерге сыйақы төлеу . Әрбір өндіріліген өнім бірлігіне немесе орындалған жұмыс көлеміне сәйкес ақы төлеу- бұл кесімді төлеу мерзімді төлеу мерзімді сыйақылы төлеу сағаттық күндік . Еңбекақыны есептеу тәсіліне қарай жай мерзімді еңбекақы төлеу жүйесі келесі топқа бөлінеді сағаттық, күндік, айлық болып жай кесімді кесімді – сыйақылы жанама – кесімді аккордтық . Мерзімді төлемақы нысаны бойынша жұмыскердің белгілі бір кезең ішіндегі нақты еңбек ақысы қалай анықталады уақыт бірлігіндегі разрядтың тарифтік мөлшері нақты атқарылған жұмыс уақыт қорына көбейтіледі уақыт бірлігіндегі разрядтың тарифтік мөлшері жоспарлы жұмыс уақыт қорына көбейтіледі сыйақы мөлшерімен өнім көлемімен өнімнің сапасымен . Тарифтік мөлшер немесе нақты атқарылған уақыт ақысына қосымша жұмыскерге жұмыстағы нақты көрсеткіштерді орындағаны және асыра орындағаны үшін қандай төлемақы төлеу нысаны бойынша сыйақы төленеді мерзімді – сыйақылық жай мерзімді жай кесімді кесімді сыйақылы жанама кесімді . Өнім бірлігінің кесімді бағамын шығарылған өнім көлеміне көбейтіп жұмыскердің жалақысын қандай төлемақы нысаны бойынша жүргізіледі жай кесімді мерзімді – сыйақылық жай мерзімді кесімді сыйақылы жанама кесімді . Өнім шығаруға тікелей қатыспайтын, бірақ өзінің еңбегі арқылы негізгі жұмыскерлердің жұмыс нәтижесіне ықпал ететін жұмыскерлердің еңбек өнімділігін ынталандыру үшін қандай еңбекақы төлеу жүйесі қолданылады жанама кесімді кесімді – үдемелі ұжымдық (бригадалық) кесімді кесімді сыйақылы жай кесімді . Қызметкерге белгілі бір көрсеткіштерді орындағаны және асыра орындағаны үшін төленетін материалдық және материалдық емес сипаттағы ынталандырудың бір түрі қалай аталады сыйақы айлық мерзімді ақы кесімді ақы марапаттау . Қандай елде ортақ еңбекақы жүйесі қолданылады Швецияда Жапонияда Германияда АҚШ- та Ұлыбританияда . Қандай елде жұмыс өтілі мен жұмыста ұтымды ұсыныс бергеніне сәйкес еңбекақы төлеу жүйесі қолданылады Жапонияда Швецияда Германияда АҚШ- та Ұлыбританияда . Қандай елде өнімділікті арттыруға ынталандыратын еңбекақы төлеу жүйесі қолданылады Германияда Жапонияда Швецияда АҚШ- та Ұлыбританияда . Қандай елде мамандығы бойынша еңбекақы төлеу жүйесі қолданылады АҚШ- та Германияда Жапонияда Швецияда Ұлыбританияда . Қандай елде жеке келісім - шартқа сәйкес еңбекақы төлеу жүйесі қолданылады Ұлыбританияда АҚШ- та Германияда Жапонияда Швецияда . Уақыт бірлігіндегі жұмыскерлер санаты мен әртүрлі топтардың еңбекақысының абсалютті мөлшері - бұл: тарифтік мөлшерлеме; жанама - кесімді бағалау; бір разрядтық тарифтік жарнасы; жеке кесімді бағалау; неғұрлым қарайтын еңбектің еңбекақысының деңгейі. . Еқбекке ақы төлеудің кесімді нысаны келесілерге сәйкес анықталады: өндірілген өнім мен атқарылған қызмет көлемінен; жұмыс істелген уақыт; қызметтік төлем; көлік қызметі көлемінен; уақыт қоры көлемінен. . Жұмыс уақытына не жатпайды? мейрам күндерінде сауықтандыру орнында болу уақыты; технологиялық операциялар уақыты; табиғи үдерістер уақыты; көмекші операцияларға жұмсалынатын уақыт; тасымалдау операцияларға жұмсалынатын уақыт; . Тарифтік разряд пен оларға сәйкес тарифтік коэффициенттердің жиынтығы бұл: тарифтік кесте тариф қоры кесімді бағалау айлық еңбекақысы тарифтік мөлшерлеме . Кәсіпорын жұмысшылары бірінші және соңғы разрядтарының тарифтік мөлшерлемесі арасындагы ара қатынас: тарифтік коэффициент; тарифтік мөлшерлеме; тарифтік кесте; айлық есеп айырысу көрсеткіші; тарифтік разряд. . Еңбекақы - бүл: жұмыс берушінің жалдамалы жұмысшыға еңбек мөлшері, сапасы және күрделілігіне сәйкес беретін сыйлықақысы; материалдық сыйлықақы мөлшерлемесі; уақыттың режимдік қорының төлемі; уақыттың күнтізбелік қорының ақысы; ең аз күнелту деңгейіне тәуелді белгіленген норматив. . Біртекті тарифтік кесте: бюджеттік сала ұйымдарында ғана қолданылатын тарифтік жүйе элементі; барлык кәсіпорындардың міндетті түрде қолданатын тарифтік жүйенің элементі; қызметкердің біліктілік деңгейін сипаттайтын тарифтік жүйе элементі; меншіктің барлық формасындағы өнеркәсіптік кәсіпорындарда еңбекакы ұйымдастыру үшін мемлекет эзірлеген нормативтік құжаттар жүйесі; жұмысшы разрядының жұмыс разрядына сәйкестігін анықтайтын қүжат. . Еңбекақы төлеудің қай жүйесі еңбекақының кесімді нысанына жатпайды: тарифсіз; кесімді-серпілістіксивті; кесімді-сыйақылы; көтеріңкі; жанама кесімді. . Кез келген кәсіпорынның жұмысшылар еңбекақысын төлеу қаражаты ненің есебінен қалыптасады: жалпы табыс есебінен; пайда есебінен; бюджет қаражатынан; айналымнан тыс активтерден; айнымалы капиталдан. . Меншіктің әртүрлі нысандағы кәсіпорындарда еңбекақының келесідей түрлері бар: кесімді және мерзімді; жай, сыйақылы, жанама және аккордты; жай және сыйлықақылы; кесімді, аккордты және серпілістіксивті; сағаттық, апталық және айлық. . Мерзімді ақы төлеу нысаны келесілерге сәйкес анықталады: жұмыс істеген уақыт өндірілген өнім көлемі көрсетілген қызмет көлемі қызметтік төлем мен өндірілген өнім көмекші өндіріске көрсетілген қызмет . Кесімді ақы төлеу нысаны келесілерге сәйкес анықталады: өнім көлеміне сәйкес жұмыс істеген уақытына сәйкес көмекші өндіріске көрсетілген қызметке сәйкес тарифтік мөлшерлеменің жұмыс уақытына көбейтіндісі арқылы бағаның көлемге көбейтіндісі арқылы . Сағаттық тарифтік мөлшерлемені өнімнің сағаттық мөлшеріне бөлумен не есептеледі: уақыт мөлшері; тарифтік коэффициент; тарифтік разряд; кесімді жалақы; бұйымға кесімді бағалама. . Кәсіпорын жұмысшылары бірінші жэне соңғы разрядтарының тарифтік мөлшерлемесі арасындагы ара қатынас: тарифтік коэффициент; тарифтік мөлшерлеме; тарифтік кесте; айлық есеп айырысу көрсеткіші; тарифтік разряд. . Тарифтік кесте - бұл: біліктілік разрядтары мен тарифтік коэффициенттер жиынтығы, оның көмегімен қызметкерлердің еңбекақысы олардың біліктілігіне байланысты белгіленеді; жұмысшылар мен қызметкерлер жалақысын біліктілігіне, еңбек сипаты мен жағдайына, өндіріс түріне, экономика және аймақ саласына байланысты реттеп саралап отыруға мүмкіндік беретін нормативті материалдар жиынтығы; көңілге қонарлық еңбекақысын белгілеу жэне оның нэтижелері; жалақыны үжымның жекелеген мүшелері арасында әрқайсысының жеке енбегін ескерумен ұжымдық жалақыны бөлуді көздейтін жүйе; қызметкер мен жұмыс беруші арасындағы екі жақты келісімі. . Инвестиция - бүл: капиталды көбету мақсатымен ұзақ мерзімді қаржы жұмсау үдерісі; қаржы жұмсау үдерісін тек акция иелерімен ұлғайту; бюджетті қаржыландыру көздері; инвестициялық жобалар жиынтығы; негізгі капитал элементі. . Негізгі қорлардың ұдайы өндірісіне бағытталған қаржылар түрі нені білдіреді күрделі қаржы акция эмиссиясы несиелер пайда . Кейнс теориясында инвестициялар ненің бөлігі деп қаралады ағымдық кезеңде игерілмеген табыс бөлігі деп ағымдық кезеңде алынған пайда бөлігі деп ұлттық табыс таза табыс қосылған құн . Жұмсалатын капитал шамасы қол жеткізілген техникалық даму деңгейі мен осы кезең ішінде өндірілетін өнім көлеміне пара-пар болады деп қай теория тұжырымдайды пайданы барынша көбейту теориясы өтімділік ғылыми болжамы неоклассикалық теория марксизм теориясы . Өнімді өткізумен қатар күтіліп отырған пайданың жеткілікті шамада болған жағдайда ғана инвестиция жеке секторда жүзеге асырылады деп қай теория тұжырымдайды пайданы барынша көбейту теориясы акселерациялық теория өтімділік ғылыми болжамы неоклассикалық теория марксизм теориясы . Инвестициялық іс-әрекеттің көрсеткіші есебінде пайда уәжіне негізделген ғылыми болжамның әрі қарай даму сатысы түрінде қандай теория көрсетеді өтімділік ғылыми болжамы пайданы барынша көбейту теориясы акселерациялық теория неоклассикалық теория марксизм теориясы . Пайдаланылатын капиталдың оңтайлы шамасы өндіріс көлеміне, өнімнің құнына және шығынына, капиталды пайдалануға байланысты болады деп қай тұжырымдайды неоклассикалық теория өтімділік ғылыми болжамы пайданы барынша көбейту теориясы акселерациялық теория марксизм теориясы . Меншік иесі лауазымына тікелей байланысты, меншіктен түскен табысты иемденуге құқық беретін акция, облигациялар және басқа да құнды қағаздарға капитал салымы, сондай – ақ, банктік депозиттері қалай деп аталады қаржылық инвестиция нақты инвестиция шетелдік инвестиция отандық инвестиция күрделі қаржы . Брокерлік, дилерлік, кеңес берушілік, кеңес берушілік, клирингтікқызметті атқаратын, заңмен рұқсат етілген кез – келген ұйымдық –құқықтық түрде құрылған заңды тұлға қалай аталады инвестициялық институт ұлттық банк коммерциялық банк акционерлік қоғам делдал . Қаржыны материалдық өндіріс саласына ұзақ мерзімге салу үдерісі қалай аталады нақты инвестициялар қаржылық инвестиция шетелдік инвестиция отандық инвестиция күрделі қаржы . Кәсіпорынды құру немесе сатып алу кезіндегі жоба бойынша жүзеге асырылатын инвестиция қалай аталады бастапқы инвестиция экстенсивті инвестиция инвестицияларды қайта пайдалану жеке меншікті инвестиция мемлекеттік инвестиция . Өндіріс әлеуетін арттыруға бағытталған инвестиция қалай аталады экстенсивті инвестиция бастапқы инвестиция инвестицияларды қайта пайдалану жеке меншікті инвестиция мемлекеттік инвестиция . Өндірістік қуаттарды кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, өнім шығару көлемін арттыру, жаңа өнім түрлерін табу инвестициялық қызметтің қай түріне жатады ішкі қызметіне сыртқы қызметіне сату қызметіне алмастыру қызметіне өндіру қызметіне . Орташа жылдық пайданың инвестициялық шығынның жалпы көлеміне деген қатынасы арқылы не анықталады инвестиция табыстылығы өндіріс табыстылығы жоба табыстылығы өнім табыстылығы сату табыстылығы . Инвестициялық жобаға бастапқы капиталды салған сәттен бастап жалпы пайданың өспелі қосындысы мен капиталдың айырмасы нөлге теңескенге дейінгі күнтізбелік уақыт аралығын қалай деп атайды капиталдың қайтару кезеңі (өтелу мерзімі) өндіріс табыстылығы жоба табыстылығы өнім табыстылығы сату табыстылығы . Белгілі бір Т уақытта бастапқы инвестициялық сомасы (PV) болашақ құнының (FV )деңгейіне жету үшін пайызды санау тәсілі қалай аталады күрделі пайыз жай пайыз дисконт өтелу мерзімі табыстылық . Өнімді өндіру үдерісінде қолданылатын табиғи ресурстар, шикізаттар, материалдар, энергиялар, еңбек ресурстарының негізгі қорлары, сондай - ақ тағыда басқа, өнімді өндіруге және сатуға кеткен шьғындар - бұл: өнімнің өзіндік құны; жалпы шаруашылық шығындар; өндірістік шығындар; кәсіпорынның негізгі және айналмалы қорлары; жалпы шаруашылық шығындар. . Басқару қызметкерлерінің еңбекақысы, үстемелі шығындар, амортизациялық аударымдар, қауіпсіздендіру жарналары төмендегі шығындардың қайсысына жатады: тұрақты шығындар; мерзімді шығындар; шекті шығындар; орташа шығындар; орташа тұрақты шығындар. . Негізгі жұмысшылардың еңбекақысы, тасымалдау қызметтері, энергия, жылу, материалдар және шикізаттар шығыны төмендегі шығындардың қайсысына жатады: айнымалы шығындар; тұрақты шығындар; шекті шығындар; орташа шығындар; орташа тұрақты шығындар. . Жалпы шығындарды өндірілген өнім көлеміне бөлетін болсақ: орташа жалпы шығындар анықталынады; орташа айнымалы шығындар анықталынады; орташа тұрақты шығындар анықталынады; шекті шығындар анықталынады; барлық өнім көлемінің өзіндік құны анықталынады. . Тұрақты шығындарды өндірілген өнім көлеміне бөлсек не анықтаймыз? барлық өндірілген өнім көлемінің өзіндік құнына жататын тұрақты шығын анықталынады; шекті шығындар анықталынады; орташа айнымалы шығындар анықталынады; орташа жалпы шығындар анықталынады; алынған пайда анықталады. . Айнымалы шығындарды өндірілген өнім көлеміне бөлетін болсақ: орташа айнымалы шығындар анықталынады; орташа жалпы шығындар анықталынады; орташа тұрақты шығындар анықталынады; шекті шығындар анықталынады; барлық өндірілген өнімнің өзіндік құны анықталынады . Материалды шығындар (қайтарылатын қалдық құнын алып тастағанда), барлық қызметкерлердің еңбекақысы, әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар, негізгі қордың амортизациясы, басқа да шығындар – бұл шығындар келесідей топтау белгісі бойынша топталады: өнірістік шығындардың сметасы; калькуляция; шығын құрылымы; өндіріс көлеміне тәуелділігі; өндіріс үдерісіне қатысу деңгейі. . Шикізат пен материалдар, қайтарылатын қалдықтар (алынып тасталынады), технологиялық мақсаттағы жылу және энергия, негізгі өндірістік жұмысшылардың негізгі және қосымша еңбекақысы, әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар, кезең шығындары – бұл шығындардың келесідей топтау белгісі бойынша тпоталады калькуляция; өндіріс шығындарының сметасы; шығын құрамы; өндіріс көлеміне тәуелділігі; өндіріс үдерісіне қатысу деңгейі. . Өнімді сатуға және өндіруге кеткен шығындардың ақшалай өрнектелуі, бұл: өнімнің өзіндік құны; көтерме баға; теңдестік пайда; күрделі шьғындар; негізгі қорлар. . Келтірілген шығындардың ең аз мөлшері төмендегі формуланың қайсысымен анықталынады: . Экономикалық элементі бойынша шығындардың топталуының мақсаты не? жоспарланған өндіріс өнім көлемінің өзіндік құнын анықтау; материалдың жеткізілу көлемін анықтау; өндірістік запастарды анықтау; бағаны қалыптасу негізін қалыптастыру. пайданың көлемін анықтау. . Калькуляциялық бап бойынша шығындарды топтау мақсаты не? өнім бірлігінің өзіндік құнын анықтау; ағымдағы шығындар қажеттілігін анықтау; өндірілген өнімнің өзіндік құнының құрылымын анықтау; өнім бірлігін өндіру шығындарындағы меншікті үлесін анықтау; өнімнің өзіндік құнын төмендету жоспарын талдау. . Қандай өндіріс еңбекке сыйымды болып табынады, егер өнімнің өзіндік құнының құрылымындағы неғұрлым үлкен үлес салмағы төмендегілерге келсе: жалақыға; амортизацияға; негізгі материалдарға; энергияның барлық түрлеріне; қөлік қорларына. . Төмендегінің қайсысы өнімнің өзіндік құнын төмендету көзі болып табылады: өнімнің энергия сыйымдылығын төмендету; әкімшілік ғимараттарды ұстап күтуге кеткен шығыңдарды арттыру; қормен жабдықталуын жоғарылату; өтелу мерзімін арттыру; көлік қорларын көбейту. . Өнімнің өзіндік құнындағы материалды шығындар құрамына кіретіндер: шикізат, материалдар, отын, энергия; жалақы, сыйлықақы; әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар; негізгі қорлардың амортизациясы; қайтарылатын қалдықтар құны. . Өнімнің өзіндік құнына жататындар: ақшалай өрнектелген өнімді сатуға және өндіруге кеткен ағымдағы шығындар; айналмалы қорлар қалдықтарының шығындары; ақшалай түрдегі шығындар; шикізат, материал және еңбекақыға кететін шығындар; негізгі қорларды алуға кеткен шығындар. . Өнімнің өзіндік құнына кәсіпорын қандай аударымдарды енгізеді: әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар; алынған несиені өтеу; несиені пайдаланған үшін банкке төленетін төлемдер; бюджеттен тыс арнайы қорларға аударымдар. кәсіпорынды дамыту үшін. . Айнымалы шығындарға жататындар: материалды шығындарэ жұмыскерлердің еңбекақысына жететін шығындар және т.б; негізгі қорлардың амортизациясы; жетекшілердің әлеуметтік қажеттіліктеріне аударымдар; цех шығындары; кезең шығындары; . Басқарушылық қызметкерлердің басқару және қызмет көрсету шығындары қандай шығындарға жатады: шартты-тұрақты шығындар; шартты- айнымалы шығындар; нақты шығындар; жалпы өндірістік шығындар; материалды шығындар. . Тұрақты шығындар мен айнымалы шығындардың қосындысы нені құрайды? кәсіпорынның жалпы шығындары шекті шығындар бастапқы шығындар материалдық шығындар тұрақты шығындар . Шамасы өндіріс көлемі мен құрылымына және өнім өткізуге байланысты емес шығындар- бұл тұрақты шығындар жалпы шығындар айнымалы шығындар материалдық шығындар шекті шығындар . Өнімнің өзіндік құнының төмендеуіне не әсер етеді? шикізат ресурстарының үнемділігі электроэнергия шығындарының өсуі . қор қайтарымдылығының төмендеуі үстемелі шығындардың өсуі сыйақылардың өсуі . Өнімнің толық өзіндік құны- өнімді өндіруге және сатуға кеткен шығындардың жиынтығы; өндірісті дайындауға және игеруге кеткен шығындар жиынтығы; құрал-жабдықтарды жөндеуге және күтіп ұстауға кеткен шығындар жиынтығы; басқару аппаратына жұмсалатын шығындар жиынтығы; үстемелі шығындар жиынтығы; . Нақты бір өнім түрін өндірумен тікелей байланысты шығындар: негізгі; қосымша; жанама; қосалқы; үстемелі. . Түрақты шығындар: өндіріс көлемі мен құрылымына байланыссыз; кезең шығындарына байланысты; өнім көлеміне тікелей үйлесімді өзгереді. негізгі өнімнің көлеміне байланысты; . Жалпы шығындар: тұрақты және айнымалы шығындардың қосындысы; шекті шығындар; тұрақты, айнымалы және шекті шығындар сомасы; негізгі капиталды жаңартқанда туындайтын шығындар; инвестиция және күрделі қаржылар сомасы. . Өндірістік өзіндік құнның құрамына не енбейді: коммерциялық шығындар; өндірістік жұмысшылар еңбекақысын төлеу шығындары; жарамсыз өнім ысырабы; жабдықты күту және пайдалану шығындары; үстемелі шығындар. . Бухгалтерлік пайда - өнімді өткізуден түскен табыс пен ненің арасындағы айырмашылық: анық шығындардың; экономикалык шығындардың; тұрақты шығындардың; кезең шығындарының; айнымалы шығындардың. . Тұрақты шығындарға жатпайтын шығындар: негізгі жұмысшылар еңбекақысы; негізгі құрал-жабдықтар амортизациясы; материалдық емес активтер өтелімі; несиеге пайыз төлеу; өндірістік көмекші жұмысшыларының еңбекақысы. . Айнымалы шығындарға жатпайтын шығындар: негізгі капитал амортизациясы. отын; шикізат; негізгі жұмысшылар еңбекақысы; өнім өндіруге қажетті жылу; . Төмендегі шығын түрлерінің қайсысы экономикалық элементке жатпайды: кезең шығындары; материалдық шығындар; еңбекақыға жұмсалатын шығындар; негізгі қор амортизациясы; әлеуметтік сақтандыру аударымы. . Кезең шығындарына жатпайтын шығындар: өндірістік жұмысшылар еңбекақысы; жалпы шығындар; әкімшілік шығындары; өткізу шығындары; пайыз төлеу шығындары. . Сатылған өнімнің өзіндік құнына кірмейтін шығындар: өндірісті қайта құруға кеткен шығындар; инженер-техникалық қызметкерлердің біліктілігін көтеруге жұмсалатын шығындар; кеңес беру, аудиторлық және өзге де қызметтер ақысы; маркетинг бөлімінің қызметкерлерінің еңбекақысы; өндірістік қызметпен байланысты іссапар шығындары; . Өндірушілерді тек қажеттілігі бар тауарларды ғана өндіруге итермелейтін, негізгі реттеуші тетікті қалай атаймыз бәсекелестік сапалы маркетинг делдалдық өзіне қарату мадақтау . Өнеркәсіп және сауда істерінде адал әдетке қайшылық білдіретін кез -келген іс - әрекетті қалай атайды адал ниетті емес бәсеке адал ниетті бәсеке өз пайдасын көздеу бәсекелестің жағдайын ойлау бәсекелеске жәрдем беру . Жоғары тұтынушылық қасиеттерге ие тауарларға сұранысты қалыптастыру мен тауар өткізуді ынталандыруды қалай деп атаймыз адал ниетті бәсеке адал ниетті емес бәсеке өз пайдасын көздеу бәсекелестің жағдайын ойлау бәсекелеске жәрдем беру . Нарықтың талабын анықтайтын және тауардың басқа тауармен салыстырғандағы оның сапалық және экономикалық қасиеттерін кешенді бағалайтын кез - келген тауардың негізгі маңызды сипаттамаларының бірі бәсекеге қабілеттілік адал ниетті бәсеке адал ниетті емес бәсеке өз пайдасын көздеу бәсекелестің жағдайын ойлау . Өнімнің нақты сипаттамаларының қажетті стандарттары мен басқа нормативті қүжаттарға сай екенін растауға бағытталған іс әрекеттер жүйесі сертификация сапасын тексеру сапасын бақылау зертханалық тексеру технологиялық талап . Сертификация үдерісін анықтайтын негізгі құжаты ретінде сандартизация бойынша халықаралық ұйымының қай стандарты жатады ИСО-9000 ИСО-9050 ИСО-9010 ИСО-9020 ИСО-9030 . Сапа жағынан талаптарға сай келетін өнімді шығару үшін жоспарлы және жүйелі түрде атқарылатын іс-шаралардың жиынтығы өнімнің сапасын қамтамасыз ету сапаны басқару сапаны жақсарту сапаны бақылау сапаны зерттеу . Сапа жағынан талаптарға сай келетін өнімді шығару үшін күнделікті іс әрекет пен оның әдістері сапаны басқару өнімнің сапасын қамтамасыз ету сапаны жақсарту сапаны бақылау сапаны зерттеу . Өнімнің техникалық деңгейін, оның жасалу сапасын, өндіріс элементтерін және сапа жүйесін жоғарылатуға бағытталған іс әрекетті күнделікті тұрақты жүргізу сапаны жақсарту сапаны басқару өнімнің сапасын қамтамасыз ету сапаны бақылау сапаны зерттеу . Сапаны жақсатру үшін өндіріске қатысты емес үдерістерді атқарғанда болатын шығындарды қалай атаймыз сапа үшін жанама шығындар сапа үшін тура шығындар жаңа технология шығындары шикізаттың сапасын көтеру үшін шығындар сапа үшін тәртіпті нығайту шығындары . Тауарды тұтыну қасиетінің жиынтығын қалай түсінуге болады тауардың пайдалылығы тауардың қажеттілігі тауардың көркемділігі тауардың басқаға қарағанда артықшылығы тауардың арзандылығы . Ұқсас тауарды таңдағаннан кейін оның бәсекелік қабілеттілігін анықтайтын қандай қасиеттерін анықтауға кірісу керек негізгі тұтыну қасиеттерін тауардың қажеттілігі тауардың көркемділігі тауардың басқаға қарағанда ұтымдылығын тауардың арзандылығы . Егер бағаланып отырған тауар ұқсас тауарға қарағанда ешқандай қасиеттерінен басымдылық көрсетпей, бір-ақ тұтыну қасиетінің көрсеткішінен төмен болса, онда оның сапасы қалай деп саналады төмен бағалы деп тең бағалы деп басымды бағалы деп тауардың бағалануы белгісіз деп жоғары бағалы деп . Екеуінің тұтыну қасиетінің көрсеткіштері бірдей болған жағдайда онда олар қандай бағалы деп саналады тең бағалы деп төмен бағалы деп басымды бағалы деп тауардың бағалануы белгісіз деп жоғары бағалы деп . Ешқандай көрсеткіштерінен төмен болмай, бір ғана көрсеткішінен асып түссе, онда бағаланып отырған тауар ұқсасына қарағанда қандай деп саналады басымды деп тең бағалы деп төмен бағалы деп тауардың бағалануы белгісіз деп жоғары бағалы деп . Шамасы пайдаланып жатқан еңбек, материалды ресурстарға, техниканың деңгейіне, өндірісті және еңбекті техникалық жағынан ұйымдастыруға және т.б. байланысты болатын қандай фактор шығындар қорқайтарымы еңбекөнімділігі еңбексыйымдылығы кезең шығындары . Қазіргі жағдайда пайданы көбейтудің бірден бір көзі болып қандай іс-әрекет жатады инновациялық инвестициялық ұйымдастырушылық мотивация ұйымдастырушылық және мотивация . Жыл бойы негізгі және негізгі емес қызметтерден алынған табыс нені құрайды жылдық жиынтық табысты жылдық жиынтық шығынды жылдық жиынтық пайданы жылдық жиынтық еңбекақыны жылдық жиынтық несиені . Сатып алушылардың алған активтер үшін төлеген сомасын не деп атайды сату құны өзіндік құны теңдестік құны қалдық құны бастапқы құны . Сатылған тауарлардың, орындалған жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің құны не болып табылады оларды сатудан түскен табыс болып өзіндік құны болып еңбекақысы болып еңбекөнімділігі болып қорқайтарымы . Амортизацияға жатпайтын активтер орнатылмаған құрал-жабдықтар ғимарат құрал-жабдықтар құрылғылар саймандар . Салық төлеушінің ақысыз алған кез келген мүлік, сондай-ақ орындалған жұмыстары мен көрсетілген қызметтері қалай аталады тегін алынған мүлік тегін алынған қаражат тегін алынған құнды қағаз тегін алынған дивиденд тегін алынған пайда . Акциялары бойынша төленуге тиісті табыс қалай аталады дивидендтер сыйлық еңбекақы сыйақы материалды көмек . Несиелер үшін; қаржы лизингі бойынша немесе сенімгерлік басқаруға берілген мүлік үшін; депозиттер; жинақтаушы сақтандыру шарттары; борыштық бағалы қағаздар бойынша төлемдер қалай аталады пайыздар түріндегі табыс сатудан түскен табыс еңбектен түскен табыс сыйақы сыйлық . Шетелдің валютасымен жасалған операциялар бойынша пайда болатын айырма қалай аталады бағамдық айырма (оң, теріс) пайыздар түріндегі табыс сатудан түскен табыс еңбектен түскен табыс сыйақы . Егер ағымдағы активтер өсетін болса, онда ағымдағы ақша қаражаттары қалай өзгерерді азаяды көбееді өзгермейді мүмкін көбеюі мүмкін өзгермеуі . Ағымдағы міндеттемелердің сомасы өссе, онда ақша ағымының сомасы қалай өзгереді ақша ағымының сомасы да өседі ақша ағымының сомасы да азаяды ақша ағымының сомасы өзгермейді ақша ағымының сомасы мүмкін көбеюі ақша ағымының сомасы мүмкін өзгермеуі . Ұзақ мерзімді активтерді сатып алу, қайтадан сату және берілген несиені өтеу және алу қандай қызметке жатады инвестициялық қызметке инновациялық қызметке активті көбейту қызметіне банктік қызметке өндірістік қызметке . Кәсіпорындарда табыстылықтың деңгейінің жоғарлауына тікелей әсер ететін негізгі факторларға келесілер жатады өндірілген өнім көлемінің өсуі өнімнің өзіндік құнының жоғарлауы пайда көлемінің азаюы өндірістік негізгі қорлар мен айналым қаражаттарының айналым уақытының ұзаруы қорлардың толық пайдаланбауы . Өнімді сатудан түскен пайда неге тең болады: өнімді сатудан түскен ақшадан толық өзіндік құнды алып тастағанда; өнімді сатудан түскен ақшадан өндірістік өзіндік құнды алып тастағанда; жалпы табысқа; жұмыскерлердің еңбекақысын шегергенде қалған өнімді (жұмыс, қызмет) сатудан түскен табысқа; өнімді сатудан түскен ақшадан кезең шығынын алып тастағанда; . Сатылған өнімнен түскен табыс пен оның толық өзіндік құнының арасындағы айырма, бұл: өнімді сатудан түскен пайда; теңдестік пайда; өтелу мерзімі; еңбек өнімділігі; табыстылық; . Өнімді сатудан түскен пайда қандай формуламен анықталынады: Пс = (баға – толық өзіндік құн) х өндіріс көлемі; Пс = (өзіндік құн-бағ х өндіріс көлемі; Пс = (өндіріс көлемі - өзіндік құн) х баға; Пс = (баға- өндірістік өзіндік құн) х өндіріс көлемі; Пс = өндіріс көлемі : (баға- өзіндік құн). . Табыстылықті өсірудің негізгі жолдары: өнім сапасын жақсарту, өнімнің өзіндік құнын төмендету; қойма жұмысын жақсарту; жұмыскерлердің еңбек жағдайын жақсарту; өндірістік үдерістердің диверсификациясы; көмекші шаруашығықтар құру; . Кәсіпорын қарамағындағы барлық ақша қаражаттар жиынтығын, сондай-ақ оны қалыптастыру, бөлістіру мен пайдалану жүйесін қалай айтамыз кәсіпорын қаржысы таза пайда амортизация аударымы пайда мен амортизация аударымы несие капиталы . Меншікті капитал құрамына не кіреді жарғылық капитал несие капиталы несиелік қарыз айналым капиталы айналыс қоры . Өтімді активтерге не жатады ақша және құнды қағаздар ақша құнды қағаздар пайда табыс . Кәсіпорынның абсолютті қаржылық тұрақтылығы нені қамтамасыз етеді өндірістік запастар мен шығындардың көлемін қамтамасыз етеді еңбекақы дер кезінде беріледі қарыздар уақытылы қайтарылады көп пайда алынады өндіріс көлемі өседі . Өз міндеттемелерін орындай алатындығын бағалауға қандай көрсеткіш мүмкіндік береді несиеқабілеттілігі өтімділік табыстылық қорқайтарымы еңбексыйымдылығы . Пайданың өсу факторларын талдау кәсіпорынның іс-әрекетінің қандай нәтижелерін талдауға жатады қаржылық нәтижелерін өндіріс тиімділігін табыстылығын қорқайтарымын өтімділігін . Кәсіпорынның бүкіл мүлкін пайдалану тиімділігін қандай көрсеткіш көрсетеді капитал табыстылығы сатылым табыстылығы капиталдың жалпы айналымдылығы дайын өнімнің айналымдылығы дебиторлық берешектің айналымдылығы . Сатылған өнімнің әр бірлігіне қанша пайда тиесілі екендігін қандай көрсеткіш көрсетеді сатылым табыстылығы капитал табыстылығы капиталдың жалпы айналымдылығы дайын өнімнің айналымдылығы дебиторлық берешектің айналымдылығы . Сатудан түскен табысты кәсіпорын қаржылық теңдестіктің активіне бөлгенде не табылады капиталдың жалпы айналымдылығы сатылым табыстылығы капитал табыстылығы дайын өнімнің айналымдылығы дебиторлық берешектің айналымдылығы . Сатудан түскен табысты дайын өнім көлеміне бөлгенде не табылады дайын өнімнің айналымдылығы капиталдың жалпы айналымдылығы сатылым табыстылығы капитал табыстылығы дебиторлық берешектің айналымдылығы . Сатудан түскен табысты дебиторлық берешекке бөлгенде не табылады дебиторлық берешектің айналымдылығы дайын өнімнің айналымдылығы капиталдың жалпы айналымдылығы сатылым табыстылығы капитал табыстылығы . Зауыттың сатылатын өнімнің жоспарлы көлемі 200 млн. теңге. Жоспарлы жылдағы НОҚ-дың орташажылдың көлемі 400 млн. теңге. Жоспарлы жылдағы қорқайтарымы неге тең 0,5 200 2 1 1,5 . Зауыттың сатылатын өнімнің жоспарлы көлемі 400 млн. теңге. Жоспарлы жылдағы НОҚ-дың орташажылдың көлемі 800 млн. теңге. Жоспарлы жылдағы қорқайтарымы неге тең 0,5 200 2 1 1,5 . Зауыттың сатылатын өнімнің жоспарлы көлемі 300 млн. теңге. Жоспарлы жылдағы НОҚ-дың орташажылдың көлемі 600 млн. теңге. Жоспарлы жылдағы қорқайтарымы неге тең 0,5 200 2 1 1,5 . Цехта 500 мың тонна өнім өндірілді. Цехтағы негізгі жұмысшылардың саны 60 адам. Есеп беру жылында цехтағы негізгі жұмысшылардың жұмыс істеген уақыты 80 адам сағат. Өнімнің еңбек сыйымдылығын анықтаңыз 0,16 6,25 10 1,33 1,5 . Цехта 1000 мың тонна өнім өндірілді. Цехтағы негізгі жұмысшылардың саны 120 адам. Есеп беру жылында цехтағы негізгі жұмысшылардың жұмыс істеген уақыты 160 адам сағат. Өнімнің еңбек сыйымдылығын анықтаңыз 0,16 6,25 10 1,33 1,5 . Цехта 750 мың тонна өнім өндірілді. Цехтағы негізгі жұмысшылардың саны 90 адам. Есеп беру жылында цехтағы негізгі жұмысшылардың жұмыс істеген уақыты 90 адам сағат. Өнімнің еңбек сыйымдылығын анықтаңыз 0,12 6,25 10 1,33 1,5 . Өндірілген өнімнің жалпы еңбек сыйымдылығы-20060 мың адам-сағат, 1 жыл ішінде 802,4 мың тонна өнім өндірілді. Өнім бірлігінің еңбексыйымдылығын анықтаңыз 25 35 0,4 250 40 . Өндірілген өнімнің жалпы еңбек сыйымдылығы-40120 мың адам-сағат, 1 жыл ішінде 1604,8 мың тонна өнім өндірілді. Өнім бірлігінің еңбексыйымдылығын анықтаңыз 25 35 0,4 250 40 . Өндірілген өнімнің жалпы еңбек сыйымдылығы-30090 мың адам-сағат, 1 жыл ішінде 1203,6 мың тонна өнім өндірілді. Өнім бірлігінің еңбексыйымдылығын анықтаңыз 25 35 0,4 250 40 . Бір жылда 268 мың тонна өнім өндірілді, негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны-17527,2 мың теңге. Өнімнің қорсыйымдылының анықтаңыз 65,4 1,2 43,6 12 66,9 . Бір жылда 536 мың тонна өнім өндірілді, негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны-35054,4 мың теңге. Өнімнің қорсыйымдылының анықтаңыз 65,4 1,2 43,6 12 66,9 . Бір жылда 402 мың тонна өнім өндірілді, негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны-26290,8 мың теңге. Өнімнің қорсыйымдылының анықтаңыз 65,4 1,2 43,6 12 66,9 . Кәсіпорынның жылдық өнім көлемі-66096 мың теңге, негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны-49600 мың теңге. Қорқайтарымын анықтаңыз 1.33 теңге 1.50 теңге 0.97 теңге 0.32 теңге 1.7 теңге . Кәсіпорынның жылдық өнім көлемі-132192 мың теңге, негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны-99200 мың теңге. Қорқайтарымын анықтаңыз 1.33 теңге 1.50 теңге 0.97 теңге 0.32 теңге 1.7 теңге . Руднотеримялық электропештің бастапқы құны 2 млн. теңге. Амортизациялық бөлінулер мөлшері- 10%, электропештің пайдаланынған уақыты 5 жыл. Руднотермиялық пештің қалдың құынын анықтаңыз. (млн. теңге) 1 0,36 0,1 0,5 1,5 . Руднотеримялық электропештің бастапқы құны 4 млн. теңге. Амортизациялық бөлінулер мөлшері- 10%, электропештің пайдаланынған уақыты 5 жыл. Руднотермиялық пештің қалдың құынын анықтаңыз. (млн. теңге) 2 0,36 0,1 0,5 1,5 . Руднотеримялық электропештің бастапқы құны 3 млн. теңге. Амортизациялық бөлінулер мөлшері- 10%, электропештің пайдаланынған уақыты 5 жыл. Руднотермиялық пештің қалдың құынын анықтаңыз. (млн. теңге) 1,5 0,36 0,1 0,5 1,5 . Құрал - жабдық данасының көтерме бағасы 200 мың теңгеге тең. Жеткізуге және құруға кеткен шығындар көтерме бағаның 12% құрайды. Амортизациялық бөлінулер мөлшері 12%, құрал - жабдық пайдалануда 8 жыл болған. Құрал-жабдықтың қалдақ құнын анықтаңыз 8960 7240 8250 7560 1740 . Құрал - жабдық данасының көтерме бағасы 400 мың теңгеге тең. Жеткізуге және құруға кеткен шығындар көтерме бағаның 12% құрайды. Амортизациялық бөлінулер мөлшері 12%, құрал - жабдық пайдалануда 8 жыл болған. Құрал-жабдықтың қалдақ құнын анықтаңыз 17920 7240 8250 7560 1740 . Құрал - жабдық данасының көтерме бағасы 300 мың теңгеге тең. Жеткізуге және құруға кеткен шығындар көтерме бағаның 12% құрайды. Амортизациялық бөлінулер мөлшері 12%, құрал - жабдық пайдалануда 8 жыл болған. Құрал-жабдықтың қалдақ құнын анықтаңыз 13440 7240 8250 7560 1740 . Аппараттың көтерме бағасы 300 мың теңге жеткізуте және құру шығындары көтерме бағаның 12 %-ын құрайды. Аппарат пайдалануда 6 жыл болған. Аппараттың қалдың құны 94,08 мың теңгені құрайды. Амортизациялық бөлінулер мөлшері қаншаға тең 9 11 11,5 13 15 . Аппараттың көтерме бағасы 600 мың теңге жеткізуте және құру шығындары көтерме бағаның 12 %-ын құрайды. Аппарат пайдалануда 6 жыл болған. Аппараттың қалдың құны 188,16 мың теңгені құрайды. Амортизациялық бөлінулер мөлшері қаншаға тең 9 11 11,5 13 15 . Аппараттың көтерме бағасы 450 мың теңге жеткізуте және құру шығындары көтерме бағаның 12 %-ын құрайды. Аппарат пайдалануда 6 жыл болған. Аппараттың қалдың құны 94,08 мың теңгені құрайды. Амортизациялық бөлінулер мөлшері қаншаға тең 10,2 11 11,5 13 15 . Негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны-39200 мың теңге, жұмысшылардың орта жылдық саны - 6356 адам болса, қормен жабдықтау көлемі неге тең 6167,4 теңге 61000 теңге 40524 теңге 56000 теңге 352186 теңге . Негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны-78400 мың теңге, жұмысшылардың орта жылдық саны - 12712 адам болса, қормен жабдықтау көлемі неге тең 6167,4 теңге 61000 теңге 40524 теңге 56000 теңге 352186 теңге . Негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны-58800 мың теңге, жұмысшылардың орта жылдық саны - 9534 адам болса, қормен жабдықтау көлемі неге тең 6167,4 теңге 61000 теңге 40524 теңге 56000 теңге 352186 теңге . Берілгені: тауарлық өнімнің жылдық көлемі - 26055 мың теңге негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны - 20844 мың теңге. Қорқайтарымын анықтаңыз 1,25 1,44 0,98 1,98 1,75 . Берілгені: тауарлық өнімнің жылдық көлемі - 52110 мың теңге негізгі өндірістік қорлардың орта жылдық құны - 41688 мың теңге. Қорқайтарымын анықтаңыз 1,25 1,44 0,98 1,98 1,75 . Сатудан түскен жылдың табыс 100 млн. теңге, айналмалы қорлардың айналым коэффициенті -10. Айналмалы қорлардың ортажылдық қалдығы неге тең 10 90 1 100 110 . Сатудан түскен жылдың табыс 200 млн. теңге, айналмалы қорлардың айналым коэффициенті -20. Айналмалы қорлардың ортажылдық қалдығы неге тең 10 90 1 100 110 . Сатудан түскен жылдың табыс 300 млн. теңге, айналмалы қорлардың айналым коэффициенті -30. Айналмалы қорлардың ортажылдық қалдығы неге тең 10 90 1 100 110 . Сатудан түскен жылдың табыс 200 млн. теңге. Айналмалы қорлардың айналым коэффициенті -10.1 болса, айналым ұзақтығы күнмен есептегенде қаншаға тең 36 20 10 2000 190 . Сатудан түскен жылдың табыс 200 млн. теңге. Айналмалы қорлардың айналым коэффициенті -15 болса, айналым ұзақтығы күнмен есептегенде қаншаға тең 24 20 10 3000 190 . Сатудан түскен жылдың табыс 200 млн. теңге. Айналмалы қорлардың айналым коэффициенті -20 болса, айналым ұзақтығы күнмен есептегенде қаншаға тең 18 20 10 4000 190 . Сатудан түскен табыс жылына 200 млн. теңгені құрайды, ал айналмалы қорлардың орташажылдың қалдығы 20 млн„ теңге. Айналмалы қорлардың айналым коэффициенті неге тең 10 180 0,1 220 4000 . Сатудан түскен табыс жылына 400 млн. теңгені құрайды, ал айналмалы қорлардың орташажылдың қалдығы 40 млн„ теңге. Айналмалы қорлардың айналым коэффициенті неге тең 10 180 0,1 220 16000 . Сатудан түскен табыс жылына 300 млн. теңгені құрайды, ал айналмалы қорлардың орташажылдың қалдығы 20 млн„ теңге. Айналмалы қорлардың айналым коэффициенті неге тең 15 180 0,1 220 400 . Сатудан түскен жылдың табыс 200 млн. теңге, бір айналым ұзақтығы күнмен есептегенде - 24 тең. Айналмалы қорлардың айналым коэффициенті қаншаға тең 15 0,83 176 224 0,12 . Жыл алымында химиялық зауытта айналмалы қорлардың айналымы 28 күн, ал бір жылда өткізілген өнімнің көлемі 50000 теңгені құрады. 1 айналымның ұзақтығын 4 күнге қысқартқан кездегі айналмалы қорлардың, қажеттілігін анықтаңыз. (млн. теңге) 3,33 172,8 750 275 90 . Жыл алымында химиялық зауытта айналмалы қорлардың айналымы 28 күн, ал бір жылда өткізілген өнімнің көлемі 100000 теңгені құрады. Бір айналымның ұзақтығын 4 күнге қысқартқан кездегі айналмалы қорлардың, қажеттілігін анықтаңыз. (млн. теңге) 6,66 172,8 750 275 90 . Жыл алымында химиялық зауытта айналмалы қорлардың айналымы 28 күн, ал бір жылда өткізілген өнімнің көлемі 75000 теңгені құрады. 1 айналымның ұзақтығын 4 күнге қысқартқан кездегі айналмалы қорлардың, қажеттілігін анықтаңыз. (млн. теңге) 5 172,8 750 27 5 90 . Егер өндірілген өнім көлемі -230 данаэ өнімнің бір данасының бағасы -150 теңге, орта тізімдік саны - 8 адам екені белгілі болғанда, құндық түрдегі еңбек өнімділігін есептеңіз 4312,5 4313.5 4320 4400 3521 . Есеп жылында зауыт 200 млн. теңге сомасына өнім өнідірді. Бір жұмысшының еңбек өнімділігі - 0,2 млн, теңгеге тең. Есеп жылындағы жұмысшылар саны қаншаға тең болады 1000 1200 1100 1300 40 . Егер өнім өндіру көлемін 12%-ке арттыру, ал өнеркәсіптік-өндірістік қызметкерлер санын 1,8%-ке кеміту жоспарланса, онда жоспарлы жылы еңбек өнімділігін қанша пайызға өсетінін анықтаңыз 14 11 12 112 115 . Егер еңбек өнімділігін 20%-ке, ал өнеркәсіптік - өндірістік қызметкерлер санын 1,5%-ке кемітілсе, оңда зауыттағы өнім көлемін жоспарлы жылы қанша пайызға кемитінін анықтаңыз 21,2% 20% 82% 15% 12% . Егер еңбек өнімділігін 15%-ке, ал өнеркәсіптік өндірістік қызметкерлер санын 1,3%-ке кемітілсе, онда зауыттағы өнім көлемін жоспарлы жылы қанша пайызға өсетінін анықтаңыз 16,2 12,5 11,7 10,9 15,3 . Егер зауыттағы өнім өндіру көлемін 18 %-ке, ал еңбек өнімділігін 23%-ке арттырса, онда жоспарлы жылы өнеркәсіптік қызметкерлер санын қанша пайызға кемитінін анықтаңыз 4,07 5,6 5,0 6,1 3,5 . Гальван элементтері өндірісіндегі агломерат массасын дайындайтын 5 разряд жұмысшы 1 айда 40т масса өңдеді. Аусымдық өнімділік мөлшері - 2000 кг. масса, күндік тарифтік мөлшерлеме - 720 теңгеге тең. Жұмысшының айлық жалақысын анықтаңыз: 14400; 15200; 16100; 17200; 11119. . Цех жұмысшы айына - 60 тонна өнім өндірді, өнімділіктің аусымдық мөлшері - 3 тонна, күндік тарифтік мөлшерлеме - 560 теңге. Жұмысшының айлық жалақысын анықтаңыз 11200 11500 12100 11900 12150 . 4 разрад жұмысшысы 1 айда 23 күн жұмыс істеді. 4 разрядтың сағаттық тарифтік мөлшерлемесі 68 теңгеге тең. Аусым ұзақтылығы 8 сағат, еңбек шарты - орташа. Жұмысшығын айлық жалақысын анықтаңыз 12512 19550 12650 11500 12700 Download 0.6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling