Kunjarani erituvchidan tozalash jarayonini matematik modeli

KUNJARANI ERITUVCHIDAN TOZALASH JARAYONINI MATEMATIK MODELI
Usmonov Axtam Usmonovich
Buxoro Muhandislik Texnologiya Instituti dotsenti
Ibragimov Ulug’bek Murodulloyevich
Buxoro Muhandislik Texnologiya Instituti phd
Jo’rayev Sherzod Shuxratjon o’g’li
Buxoro Muhandislik Texnologiya Instituti 2 bosqich magistranti
Siqish jarayonini harakatlantiruvchi kuchi - bu pressda hosil qilinayotgan bosim hisoblanadi. Siqish darajasi bosimni oshish tabiatiga, uning maksimal qiymatiga, materialga bosim o‘tkazish davomiyligiga bog‘liq bo‘ladi. Pressdagi bosim tayyor mezgani hossalari bilan aniqlanadi. Moyni to‘laqonli ajratib olish uchun mezgani taranglik va plastiklik hossalari hisobga olinadi.
Plastikligi kam bo‘lgan mezgani (quritilib yuborilgan) presslashda, ajralayotgan moy pressdan chiqish tomon harakatlanadi, presslanayotgan material esa quruq, dag‘al, moyliligi yuqori bo‘lgan unsimon massa yoki krupka ko‘rinishida ajraladi. Shuning uchun bosimni ortishi kuzatiladi. Plastikligi yuqori bo‘lgan mezga (yuqori darajada namlangan) kunjara rakushkasi shakliga kirmaydi, balki shaklsiz, plastik massa holida ajraladi. Ajralayotgan moy material kelishi tomon harakatlanadi. Bu holda bosim kamayishi kuzatiladi. Shunday qilib mezgani qovurish jarayonida hosil qilingan plastiklik hossalari pressda hosil bo‘layotgan bosim qiymatini belgilovchi asosiy faktor hisoblanadi. Siqish darajasining ta’siri. Presslash natijasida moy ajralishi, zarrachalarni qisilishi, namlikni bug‘lanishi va materialni zichlashuvi hisobiga mezga hajmi kamayadi [1].

1.1-rasm. Mezgani turli namligida bosimni siqilish darajasiga bog‘liqligi: W3>W2>W1-mezga namligi.
Presslash davomiyligi, o‘z navbatida quvurni geometrik shakliga, valni aylanish tezligiga, chiqish tirqishining o‘lchamiga, materialni pressda harakatlanish tabiatiga, taranglilik-plastiklik hossalariga va boshqa faktorlarga bog‘liq bo‘ladi. Presslanayotgan materialni pressni har bir bo‘limida bo‘lish vaqti quyidagi formuladan aniqlanadi:
τ =V_E + δEc/Vmin (1-β), (1.1)
Bu yerda:
τ – materialni press bo‘limida bo‘lish vaqti,
Ve*b – erkin bo‘shliq hajmi, m3;
Es – mezgani pressni berilgan qismida siqilish darajasi;
Vdaq – pressga bir daqiqa davomida kelayotgan mezga hajmi; m3/daq;
β – materialni pressni avvalgi bo‘limidagi yo‘qotishlarni hisobga oluvchi koeffitsient.
Paxta shrotini ummumiy energetik iste’moliligini xisoblash pasta keltirilgan:
Ozuqa birliklarida umumiy energetik iste’mollilikni (UOI) quyidagi formula bo‘yicha xisoblanadi:
(1.2)
Bu yerda: AEM -Azonsiz ekstraktiv moddalar saqlanishi , g/kg, formula bo‘yicha xisoblanadigan:
(1.3)
P-xom proteinning masaviy ulushi;
J-xom yog‘ massaviy ulushi;
Z-kulning massaviy ulushi;
K₁ -massovaya dolya siroy kletchatki;
Ekstraktorni ishga tushirishdan oldin kondensatorga suv keladigan barcha asoCiy ventillar ochiladi. Ejektor va sovituvchi mashina yoqiladi va uning muzlatishi tekshiriladi. Erituvchi isitgichini suv va havodan bo‘shatib, asta-sekin bug‘ kiruvchi ventil ochiladi. Uni 5-10 min vaqt isitiladi. Keyin isitgichga yangi erituvchi beriladi. Qachon sug‘oruvchi sig‘im erituvchi bilan to‘lsa va tor oqim (struya) paydo bo‘lsa, hamda missellani sirkulyatsiyalovchi oxirgi nasos erituvchi bilan to‘lsa ekstraktorga erituvchini yetkazadilar. Missellani yig‘uvchi sig‘im to‘lgandan keyin missellani haydovchi nasos yoqiladi. Bu erituvchini transport elementlariga o‘tishiga yo‘l qo‘ymaydi. Ekstraktorga kunjarani berish faqat bunkerdagi material balandligi 1,4 m ga yetganda hamda missella yig‘uvchi barcha sig‘imlar erituvchi bilan to‘lganda boshlanadi. Ekstraktor yacheykalari ketma-ket to‘lishi bilan bu yacheykalarga erituvchini forsunka orqali sachratib beradigan sirkulyatsion nasoslar ishga tushiriladi.
Mineral va organik ifloCliklarni hamda puch chigitlarni birgalikda olib tashlangan miqdori

Mineral va organik ifloCliklarni olib tashlangan miqdori

Puch chigitlarni olib tashlangan miqdori

Qobig‘ini ajratishga kelayotgan sheluxaning tarkibi
= =43,42-0,55= 42,87 %
Sheluxadagi chiqindilar tarkibi
Ishlab chiqarishda namlikni yo‘qotishni hisobga olmagan holda sheluxaning chiqish miqdori

Chigitlardagi sheluxa namligi
Namlikni hisobga olgan holda sheluxaning chiqish miqdori

Forpress kunjarasining chiqish miqdori

Shrotning chiqish miqdori

Forpress kunjarasidagi qoldiq moy miqdori
Shrot bilan moyni yo‘qotish miqdori

sheluxa bilan

puch chigit bilan

Moyning umumiy hisoblangan chiqish miqdori
=
Forpress moyining chiqish miqdori
=
Ekstraksiya moyining chiqish miqdori
= - =18,99-14,63= 4,36 %
Namlikni yo‘qotish miqdori