Kurs ishi bajardi: pp 302- guruh talabasi M. G‘. Muzaffarova Rahbar: Psixologiya kafedrasi o`qituvchisi E. A. Asrorxonova Toshkent 2023 mundarija kirish

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

“Psixologik maslahat va kouching" fanidan

“Havas hissini rivojlantirish bo‘yicha psixologik maslahatni tashkil etish shart sharoitlari” mavzusidagi
KURS ISHI

Bajardi: PP 302- guruh talabasi M.G‘. Muzaffarova

Rahbar: Psixologiya kafedrasi o`qituvchisi E. A. Asrorxonova
Toshkent - 2023
MUNDARIJA


KIRISH ................................................................................................................... 3
I BOB. PSIXOLOGIK MASLAHAT VA UNING BOSQICHLARI ………... 7
1.1 Psixologik maslahatni tashkil etishda havas hissining o‘rni …………….…… 7
1.2 Havas hissini rivojlantirishda psixologik maslahatni tashkil etish shart sharoitlari …………………………………………………………………………………… 22
II BOB. HAVAS HISSINI RIVOJLANTIRISHDA PSIXOLOGIK MASLAHATNI TASHKIL ETISH USULLARI …………………………….. 28
2.1 Havas hissini shakllantirishda psixologik metod ............................................ 28
2.2 Havas hissini rivojlantirishda muomolar bo‘yicha psixologik maslahat va amaliy tavsiyalar ………………………………………………………………………… 36


Xulosa…………………………………………………………………………… 40
Foydalanilgan adabiyotlar rо‘yhati…………………………………………… 41


Kirish
Mavzuning dolzarbligi: Inson psixologiyasini tushinish, tahlil qilish, rivojlantirishga jiddiy e'tibor berishmasalasi hamma zamonlarda va hamma davlatlarda ham ijtimoiyiqtisodiytaraqqiyotning yetakchi vazifalaridan biri bo‘lib kelgan. XX asr bo‘sag‘asida psixologiya fani va uning ilg‘or vakillari o‘zlarining navbatdagi jahonshumul ilmiy maqsadlari – insonga, ayni paytda, jamiyatgapsixologik xizmat ko‘rsatish tizimining muqarrarligini nazariy-ilmiy jihatdan asoslab berishga muvaffaq bo‘ldilar.
Psixolog-maslahatchiga hayotda va hammadan ham ko‘p yordam so‘rab murojaat etuvchilar orasida ko‘plab omadsiz odamlar bor, aynan omadsizlik o‘zini jismoniy nosog‘lom deb o‘ylovchi mana shu odamlar psixolog tomonidan yordam kutishga majbur etadi. Psixolog-maslahatchiga murojaat etuvchilar orasida u voki bu emotsional chetlanishga ega odamlar uchraydi, bu chetlanishlar o‘z navbatida ko‘plab ruhsizlik holati va umidsizlik oqibati hisoblanadi. Bu odamlar qachon psixologdan faol yordam izlashni boshlaydilar. Bu odatda ularda muammo paydo bolishi bilan darhol sodir bo‘lmaydi, balki ularning hayotida eng og‘ir damlar boshlanganida murojaat etadilar. Odam nima qilishni bilmaganida, yoki o‘z muammosini mustaqil hal etish uchun uning imkoniyatlari qolmaganda psixologmaslahatchiga yordam so‘rab keladi.
Ruhiy holati yomon boэlganida, uning xayolida u bilan yoki unga yaqin odamlar bilan qandaydir qo‘rqinchli holat sodir bo‘layotgandek, yomon oqibatlarga olib kelishi mumkindek tuyulganda odam yordam so‘rab psixologga murojaat etishi mumkin. Odamlar psixolog-masiahatchidan nimani kutishadi? Nima uchun unga murojaat etishadi? Bu savollarga quyidagicha javob berish mumkin:
1. Ba’zi mijozlar o‘z muammolarini umuman qanday hal etishni biladilar va psixolog-maslahatchidan faqat ruhiy madad izlab boradilar.
2. Boshqalari muammoni qanday qilib hal etishni bilmaydilar va maslahat so‘rab boradilar.
3. O‘zlariga to‘la ishonmaydiganlar yoki o‘z muammolarini hal etish uchun mavjud imkoniyatlaridan qaysi birini tanlashni bilmaydiganlar. Ularni ishontirish va ularning faolliklarini kerakli tomonga yo‘naltirish kerak.
4. Bu ko‘pincha bir o‘zi yakka bo‘lgan odamlar - shunchaki kim bilandir yurakdan gaplashib olish kerak, ularda odatda jiddiy psixologik muammolar bolmaydi, lekin vaqti-vaqti bilan diqqat bilan eshitadigan va mehribon suhbatdoshga juda muhtoj bo‘ladilar.
Psixologik maslahat mijozlari orasida shunchaki qiziquvchanlik yoki shunchaki u bilan bahslashish istagi psixolog-maslahatchiga olib keladiganlari ham uchrab turadi. Ba’zilar haqiqatan ham psixolog - maslahatchi nima ekanligini va u nima bilan shug'ullanishini bilishni xohlaydilar, boshqalar oldindan ular psixolog-maslahatchiik maslahat davomida mijoz xulqini kuzatish natijalariga tayanishi kerak.
Psixologik maslahat — bu psixolog kasbiy mutaxassislik faoliyatida nisbatan yangi soha hisoblanib, mamlakatimiz fan taraqqiyotida psixologiyaga oid ilmiy îadqiqot ishlari psixologiya fanini o‘qitish, psixologik korreksiya va psixodiagnostika kabi an’anaviy amaliy ish shakllari bilan bir qatorda mustaqil faoliyat sohasi sifatida yaqinda ajralib chiqdi. So‘zsiz bu faoliyat mutaxassisdan m axsusjuda chuqur bilim hamda kasbiy tayyorgarlikni talab etadi. Bu tayyorgarlikni oddiygina tashkil etish, yuqorida sanab o‘tilgan bilim sohalari va malakalar bilan almashtirish mumkin emas, biroq psixologmaslahatchi uchun mazkur bilimlarning barchasi ham juda zarur.
L.V.Vigotskiy (1960) ifodalaganidеk, birgina formula bilan qamrab olinishi mumkin emasligini unutmaslik lozim. Uning xususiyatlarini tushunish uchun ushbu davrning psixik taraqqiyotiga dahldor ichki harakatga kеltiruvchi kuch va ziddiyatlar oʻrganilishi, oʻsmirlik davrining barcha bеlgilar majmui tabiatini ochuvchi oʻziga xos psixologik va ijtimoiy yutuqlarni ajratish lozim. Bunday bosh psixosotsial muvaffaqiyatlardan biri ilk bosqichda (12-14 yoshda), L.I.Bojovich fikriga koʻra, oʻsmirlar oʻz fikrini ifodalash va oʻzini namoyon qilish imkoniyatini yaratuvchi oʻzo ʻzini anglash bosqichi, yakunlovchi bosqich (15-17 yosh) da esa oʻz kеlajak muammosini ilk bosqichga xos orzu havaslar asosida emas, balki oʻzining haqiqiy imkoniyatlarini va tashqi sharoitlarni hisobga olgan holda hal etish zarurati bilan bogʻliq oʻz taqdirini oʻzi bеlgilashi hisoblanadi. Oʻsmirning oʻz taqdirini oʻzi bеlgilashi va hayotdagi maqsadini aniqlash zarurati bilan bogʻliq. Bu intilish va ehtiyojlardan mahrum boʻlish yosh davrlari psixologiyasida mе'yor doirasida koʻriladigan inqirozni, ayrim hollarda esa, psixiatriya sohasiga doir psixologik xulqatvor koʻrinishlarini vujudga kеltirishi mumkin.