Kurs ishi mavzu: Xitoy tilida shaxs oti yasovchi qoʼshimchalar

II.BOB. .SHAXS OTI YASOVCHI QO’SHIMCHALARDAN FOYDALANISH

2.1. Turli turlardagi shaxs oti yasovchi qo'shimchalarni ko'rsatish va ularning foydalanish yo'llarini yoritish.

Shaxs oti yasovchi qo'shimchalar, masalan, "-jiā" yoki "-xiǎo" suffixlari, shaxslar haqida ko'proq ma'lumot beradigan ismlar yaratish uchun foydali bo'ladi. Bu, ayni zamonda, o'z nomi bilan bir-biriga o'xshash yoki bir necha odamlarni tushunishda yordam beradi. Masalan, "Zhāng jiā" ismi Zhāng oilasiga tegishli bo'lib, "Zhāng xiǎo mèi" esa Zhāng oilasi ichida kichkina yoshli kelingan qizni anglatadi.
Shaxs oti yasovchi qo'shimchalar hukumat, soha, kasb, daraja, umumiy xususiyatlar va boshqa xususiyatlarni anglatishda foydali bo'ladi. Masalan, "Zhāng xiǎo lǎoshī" o'qituvchining kichkina yoshli bo'lishini va "Zhāng zhǔrèn" kasbining boshlig'i bo'lishini anglatadi.
Shaxs oti yasovchi qo'shimchalar, shaxslarni tanlashda ham qo'llaniladi. Masalan, bir oilaning yigitlaridan biri "Zhāng xiǎo Zhōng" deyiladi, va bu yigitni oila ichida boshqa yigitlardan farq qilishda yordam beradi.
Shaxs oti yasovchi qo'shimchalar shaxslarning nomlarini tezroq va o'zini yodga solishda ham foydali bo'ladi. Bu suffixlar, Shino tilida ko'p yuzlar va kasblar uchun mavjud va ularga turli xil nomlar yaratishda ishlatiladi.
Shaxs oti yasovchi qo'shimchalarni ko'rsatish va ularning foydalanish yo'llarini quyidagi ko'rinishda yoritish mumkin:
1. -家 (-jiā): Bu qo'shimcha shaxsning yashayotgan joyini yoki uning oilasini belgilash uchun ishlatiladi. Masalan, 张家 (Zhāngjiā) "Zhang oilasi" deb tarjima qilinadi.
2. -先生 (-xiānsheng): Bu qo'shimcha "o'qituvchi" yoki "ustoz" ma'nolarini anglatadi. Masalan, 王先生 (Wáng xiānsheng) "Wang ustoz" deb tarjima qilinadi.
3. -小姐 (-xiǎojie): Bu qo'shimcha "qiz" yoki "ayol" ma'nolarini bildiradi. Masalan, 张小姐 (Zhāng xiǎojie) "Zhang qiz" deb tarjima qilinadi.
4. -师傅 (-shīfu): Bu qo'shimcha "ustoz" yoki "ustozcha" ma'nolarini ifoda qiladi, ayniqsa, kasbli ustozlar uchun. Masalan, 木匠师傅 (Mùjiàng shīfu) "Muyonchi ustozcha" deb tarjima qilinadi.
5. -爷 (-yé): Bu qo'shimcha "ota" yoki "ka'nat" ma'nolarini bildiradi. Masalan, 爷爷 (yéyé) "ota" deb tarjima qilinadi.
6. -哥 (-gē) va -姐 (-jiě): Bu qo'shimchalar "aka" yoki "ukam" ma'nolarini bildirish uchun ishlatiladi. -哥 (-gē) erkek shaxslar uchun, -姐 (-jiě) esa ayollar uchun. Masalan, 张哥 (Zhāng gē) "Zhang aka" deb tarjima qilinadi.
Bu hollarda boshqa shaxs oti yasovchi qo'shimchalar ham ishlatiladi, masalan, -氏 (-shì) "tomonidan", -公 (-gōng) "ustoz", -姓 (-xìng) "familiyasi" va hokazo. Shaxslarning o'zining qadri, kasbi, oilaviy holatlari va boshqa xususiyatlari ko'rsatilishi uchun shaxs oti yasovchi qo'shimchalar jahon tillari ichida keng tarqalgan usullardan biridir.
2. Ishonch:
-子 (zi) - ishonch, vijdon, yoki qayg'urlik ifodalash uchun ishlatiladi, ya'ni shaxsga ya da shaxsga qarshi xususiyatga ega bo'lishni bildiradi. Masalan: xueshengzi - talaba, laoshi - o'qituvchi.
3. Oila a'zosi:
-爸爸 (baba) - ota
-妈妈 (mama) - ona
-哥哥 (gege) - akaxon
-姐姐 (jiejie) - ukaxon
-弟弟 (didi) - ota
-妹妹 (meimei) - qiz bola
4. Unvon va lavozim:
-先生 (xiansheng) - janob
-小姐 (xiaojie) - qiz bola
-太太 (taitai) - hamma joyda ishlatiladi, ammo aslida qiz bola uchun ishlatiladi.
-主席 (zhuxi) - bosh
-局长 (juzhang) - bo'lim mudiri
-经理 (jingli) - direktor
5. Millat, xalq va hududlar:
-中国 (Zhongguo) - Xitoy
-美国 (Meiguo) - AQSH
-日本 (Riben) - Yaponiya
-英国 (Yingguo) - Britaniya
-韩国 (Hanguo) - Koreya

Bu faqat bir necha shaxs oti yasovchi qo'shimchalar misollaridir. Boshqa ko'p qo'shimchalar mavjud, ular xuddi shaxs o'ziga xos xususiyatlarini ifodalash uchun ishlatiladi.