Kurs ishining dolzarbligi

{;
;
return natija;
}
Funiksuyalar tanasini tasvirlashda Funksiya qaytaradigan qiymat yoki ifoda return so‘zidan keyin probel bilan yozilishi kerak va nuqtali vergul quyiladi.
Misol: C++ dasturlash tilida ikki sonning yig’indisini hisoblash uchun Funksiya yarating va unga murojaat qilishni tasvirlang.
#include
int fak(int n){
int p=1;
for(int i=1;i<=n*n;i++)
p=p*i;
return p;
}
using namespace std;
int main(){
int x;
cin>>x;
cout< return 0;
}

Kiritilgan ma’limotlar: 2 3 Dastur natijasi: 5

2.1.Funksiyalarni e’lon qilmasdan undan foydalanish
C++ dasturlas tilida Funksiyalardan foydalanishning bir qancha usullari mavjud. Bu usullardan biri C++dasturlash tilida Funksiyalarni e’lon qilmasdan Funksiyalardan foydalanish usulidir. Agar Funksiya protipidan foydalanmasa, albatta, main() Funksiyasi ichida shu Funksiyaga murojaatdanoldin Funksiyani e’lon qilish jarayonini keltirish kerak. Funksiya protipidan foydalanmasdan Funksiyaga murojaat qilishni quyidagi masala orqali ko‘rib o‘tamiz.
Misol: ! factorialni hisoblash jarayonini Funksiya yordamida tasvirlash.
#include
int fak(int n){
int p=1;
for(int i=1;i<=n*n;i++)
p=p*i;
return p;
}
using namespace std;
int main(){
int x;
cin>>x;
cout< return 0;
}
Kiritilgan ma’limot: 2 Dastur natijasi: 24

Bob bo‘yicha xulosa qilsak makroslar hamda funksiyalarni bir biridan farqli taraflarini ko‘rib chiqdim hamda funksiyalar matematik masalalarda kupincha qulanishi haqida ma;limotga ega bo‘ldim.

II BOB. FUNKSIYALARDA O‘ZGARUVCHILAR BILAN ISHLASH
2.1. Global va lokal oʻzgaruvchilar
C++ dasturlash tilida lokal oʻzgaruvchi blok, funksiya yoki konstruktor ichida eʼlon qilinadigan va ishga tushiriladigan oʻzgaruvchidir. Mahalliy o‘zgaruvchilarga faqat ular e'lon qilingan blokda kirish mumkin va blok bajarilgandan so‘ng yo‘q qilinadiMahalliy o‘zgaruvchilar vaqtinchalik qiymatlarni saqlash uchun ishlatiladi, ular ma'lum bir Funksiya yoki kod blokidagi hisob-kitoblar yoki operatsiyalar uchun ishlatilishi mumkin. Ular til tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan har qanday ma'lumot turi, jumladan raqamli, belgilar yoki foydalanuvchi tomonidan belgilangan turdagi bo‘lishi mumkin.Lokal o‘zgaruvchilar ko‘pincha C++ dasturlashda dastur holatini saqlash va Funksiyani bajarish jarayonida oraliq natijalarni saqlash uchun ishlatiladi. Mahalliy o‘zgaruvchilardan foydalanish dastur samaradorligini oshirish, xotiradan foydalanishni kamaytirish va koddagi boshqa Funksiyalar va o‘zgaruvchilar bilan ziddiyatlarni oldini olishga yordam beradi.
Global va mahalliy o‘zgaruvchilar kompyuter dasturlashda, xususan, protsessual va ob'ektga yo‘naltirilgan dasturlash tillarida, o‘zgaruvchining qamrovini aniqlash uchun ishlatiladi. Global o‘zgaruvchi - bu dasturning istalgan joyidan kirish mumkin bo‘lgan o‘zgaruvchi va uning qiymati dasturning butun bajarilishi davomida bir xil bo‘lib qoladi. Ular odatda dasturning boshida aniqlanadi va ularga dastur ichidagi har qanday funksiya yoki modul orqali kirish mumkin. Global o‘zgaruvchilardan tejamkorlik bilan foydalanish kerak, chunki ular kutilmagan yon ta'sirga olib kelishi va kodni tushunish va saqlashni qiyinlashtirishi mumkin. Boshqa tomondan, mahalliy o‘zgaruvchilar funksiya yoki kod blokida aniqlangan o‘zgaruvchilar bo‘lib, ularga faqat shu Funksiya yoki blokda kirish mumkin. Funksiya yoki blokdan chiqqanda mahalliy o‘zgaruvchining qiymati yo‘qoladi. Mahalliy o‘zgaruvchilarga afzallik beriladi, chunki ular kodni tartibli saqlashga yordam beradi va ular global o‘zgaruvchilarga nisbatan kamroq xotira sarflaydi. Xulosa qilib aytganda, global o‘zgaruvchilarga dastur davomida kirish mumkin, mahalliy o‘zgaruvchilarga esa faqat ma'lum bir funksiya yoki kod blokida kirish mumkin. Aniq va samarali dastur yozish uchun vaziyatga qarab mos o‘zgaruvchi turini tanlash muhimdir. ³
C++ dasturlash tilida tuziladigan dasturlar tarkibida bir nechta oʻzgaruvchilardan foydalaniladi. C++ dasturlash tilida funksiyalar mavzusidan keyin o‘zgaruvchilar ikki turga ajratiladi, ya'ni global va lokal oʻzgaruvchilar.
Ta'rif: Dastur tarkibining ixtiyoriy joyida foydalanish mumkin boʻlgan oʻzgaruvchilar global oʻzgaruvchilar deyiladi.
Global oʻzgaruvchilar dasturning ixtiyoriy qismida o‘z qiymatini saqlaydi, hattoki, main() funksiyasining ichidagi o‘zgaruvchilar ham global hisoblanmaydi, chunki main() funksiyasidan tashqarida main() funksiyasi ichidagi o‘zgaruvchilar o‘z qiymatini saqlamaydi. Global oʻzgaruvchilar main() funksiyasidan oldin e'lon qilinadi. C++ dasturlash tilidagi funksiyalar tarkibidagi o‘zgaruvchilar global hisoblanmaydi. Global boʻlmagan oʻzgaruvchilar faqatgini o‘z funksiya blok ichiga tegishli boʻladi.
Ta'rif: C++ dasturlash tilidagi funksiyalar tarkibidagi o‘zgaruvchilar lokal o‘zgaruvchilar deyiladi.
Dastur tarkibidagi gifunksiyalar tarkibidagi barcha oʻzgaruvchilar lokal hisoblanadi, funksiya tarkibidagi oʻzgaruvchilar faqatgina funksiyaning oʻz bloki ichida oʻrinli boʻladi. Global va lokal o‘zgaruvchilarni aniqlash uchun quyidagi keltirilgan sonning bo‘luvchilar yig'indisini hisoblovchi dastur orqali aniqlaymiz.
#include
int buluvchi (int x);
float m;
int x=16;
using namespace std;
int main() {
cout<return 0;
}
int buluvchi(int n){
int p=0;
for(int i=1;i<=n;i++)
if(n%i==0) p++;
return p;
}
Dastur natijasi

Yuqoridagi dastur tarkibiga e'tibor qaratsak, main() funksiyasidan oldin e'lon qilingan m va x o‘zgaruvchilar global hisoblanadi, main() va buluvchi (n) funksiyalari tarkibidagi oʻzgaruvchilar lokal hisoblanadi. Global oʻzgaruvchilarni dasturning ixtiyoriy joyida foydalanish imkoniyati mavjud, lokal o‘zgaruvchilarni esa faqatgina oʻz funksiya bloki ichida foydalanish mumkin.

Global va lokal oʻzgaruvchilar haqida aytilgan global va lokal o‘zgaruvchilarni yashash davri haqida tushuncha beriladi.⁴
Global oʻzgaruvchilarni yashash davri dastur ishga tushirilgandan toki tugaguncha hisoblanadi. Lokal oʻzgaruvchilarni yashash davri esa faqatgina oʻzgaruvchi keltirilgan funksiya ishga tushurilgan vaqti hisoblanadi.
Agar dasturdagi global oʻzgaruvchilar funksiya tarkibida alohida boshlang'ich qiymati berilsa, uning global qiymati unutiladi va funksiya tarkibidagi qiymat hisobga olinadi.
Global va lokal o‘zgaruvchilarni yashash davri quyidagi masala orqali aniqlaymiz:
#include
int a=20, b=10;
using namespace std;
int main (){
cout<return 0;
}
int yig(int a, int b){
a=4;b=5;
return 0;
}
int yig (int a,int b)
{
a=4;b=5;
return 0;
}
Kiritilgan ma’limotlar: 4 5 Dastur natijasi: 9

Dastur tarkibida a=20, b=10 global sifatida aniqlangan edi, lekin yig(a,b) funksiyasini tarkibida a=4, b=5 boʻlganligi uchun a va b larning boshlang'ich qiymatlari unitiladi va natija 9 ga teng boʻladi.
Global oʻzgaruvchilaming qiymatlarini saqlab qolish uchun a o‘zgaruvchini boshqacha qilib e'lon qilish kerak.
Global oʻzgaruvchilar qiymatlarini saqlab qolish uchun quyidagi rejaga asosan aniqlanadi.