Kurs jumisi Orinladi Sherniyazova. A qabilladi B. Jollibekov

Sınıwı polyarlanģan nur
Eger polyarlanbag’an nur Brewsterniń múyeshine tusse (θB) shıyshe plitalar kompleksinde, túsiw tegisligine perpendikulyar bolǵan Ayrim terbelisler plitalardıń hár birinde sawlelenedi hám qalǵan terbelisler sinadi.
Anıq nátiyje sonnan ibarat, barlıq sawlelengen nurlar bir tegislikte polyarlang’an, sınǵan nurlar bólek polyarlang’an.
Sirtlar sanı qansha kóp bolsa, sınǵan nurlar tegislikke perpendikulyar túrde kóbirek terbelislerdi joǵatadı. Oxir aqıbet uzatılǵan jaqtılıq, polyarlanbag’an jaqtılıq penen birdey túsiw tegisliginde sızıqlı túrde polarizatsiya etiledi.
Polyarizatsiyalanģan nurdi shashıw
Qandayda bir ortalıqta osilgan kishi bólekshelerge túsetuǵın jaqtılıq onıń atom dúzilisi menen jutıladı. Atom hám molekulalarda induktsiya etilgen elektr maydanı túsip atırǵan nuriiniń terbelis tegisligine parallel túrde terbelislerge iye. Tap sol tárzde, elektr maydanı tarqalıw baǵdarına perpendikulyar. Bul process dawamında atomlar barlıq múmkin bolǵan jónelislerge búrilgan jaqtılıq fotonlarin shıǵaradı. Shıǵarılǵan fotonlar bóleksheler tárepinen tarqalǵan jaqtılıq tolqınları kompleksin quraydı. Shashılǵan nurdiń túsip atırǵan jaqtılıq nurına perpendikulyar bolǵan bólegi sızıqlı túrde polyarlang’an. Parallel jóneliste tarqalǵan jaqtılıqtıń basqa bólegi polyarlanbag’an, qalǵan bóleksheler tárepinen tarqalǵan jaqtılıqtıń qalǵan bólegi bólek polyarlang’an.
Alınǵan nurdiń tolqın uzınlıǵı menen salıstırılatuǵın shamadaǵı bólekshelerdiń tarqalıwı Reyli tarqalıwı dep ataladı. Bul túrdegi shashiliw aspannıń kók reń in yamasa quyash batıwınıń qızıl reń in túsindiriwge múmkinshilik beredi. Reyli tarqalıwı tolqın uzınlıǵınıń tórtinshi kúshine teris proportsional baylanıslılıqqa iye (1 / λ4).


Birefringence polyarizatsiyalanģan nur
Birefringence - bul eki sındırıw kórsetkishine iye bolǵan birpara materiallardıń , mısalı, kaltsit hám kvartstiń ayriqsha ózgesheligi. Eki qıyqımlıq menen polarizatsiyalang’an nur bir nurli nurdi eki sinirli materialǵa túskende, sáwlelendirilgen nurg’a hám eki sınǵan nurg’a bo’lınıp alınadı.
Eki sınǵan nurlardan biri túsiw tegisligine perpendikulyar terbelis arqalı ekinshisine salıstırǵanda kóbirek ag'adi, ekinshisi parallel túrde oynaydı. Eki nurda materialdan sızıqlı polarizatsiya menen túsiw tegisligine shıǵadı.