Laboratoriya ishi №5 Suvning umumiy qattiqligini kompleksometrik usulda aniqlash

Laboratoriya ishi № 5
Suvning umumiy qattiqligini kompleksometrik usulda aniqlash
Suvning qattiqligi turli sohalarda suvdan foydalanishni tavsiflovchi asosiy ko‘rsatkichlardan biridir. Suvning qattiqligi uning tarkibidagi ishqoriy yer elementlari, asosan kalsiy va magniy ionlarining tarkib topishidan kelib chiqadigan xususiyatlar majmuidir.
Suvning pH va ishqoriyligiga qarab, 10°J dan yuqori qattiqlik suv tarqatish tizimida va qizdirilganda shkalada shlaklar hosil bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Qattiqligi 5 °J dan kam bo‘lgan suv suv quvurlariga o‘yuvchi ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Suvning qattiqligi uning ta’m xususiyatlari jihatidan inson iste’moli uchun qo‘llanilishiga ham ta’sir qilishi mumkin.
Qattiqlikni kompleksometrik (titrimetrik) aniqlashda aluminiy, kadmiy, qo‘rg‘oshin, temir, kobalt, mis, marganes, qalay va rux ionlari ekvivalent nuqtani aniqlashga ta’sir etadi va aniqlashga xalaqit beradi. Ortofosfat va karbonat ionlari kalsiyni titrlash sharoitida cho‘ktirishi mumkin. Ayrim organik moddalar aniqlashga ham xalaqit berishi mumkin. Agar aralashuvchi ta’sipHi bartaraf etib bo‘lmaydigan bo‘lsa, qattiqlikni atom spektrometriyasi orqali aniqlash tavsiya etiladi.
Ushbu usulda tabiiy (yer usti va yer osti) suvlapHi, shu jumladan ichimlik suv ta’minoti suv manbalarini, shuningdek ichimlik suvini, shu jumladan idishlarga qadoqlangan suvlapHing qatiqligini aniqlashga mo‘ljallangan. Davlat standarti GOST 31954-2012 asosida tekshiruv o‘tkaziladi.
Usulning mohiyati
Usul ishqoriy yer elementlari ionlari bilan trilon b ning murakkab birikmalarini hosil qilishga asoslangan. Aniqlash namunani trilon B eritmasi bilan pH = 10 da indikator ishtirokida titrlash orqali amalga oshiriladi. Eng past aniqlanadigan suvning qattiqligi 0,1 °J ni tashkil etadi.
KOMPLEKSONOMETRIK TITRLASH METODI
Metodning mohiyati. Kompleksonometrik titrlash metodi metall kationlarining kompleksonlar bilan kompleks birikma hosil qilish reaksiyasiga asoslangan. Bunda juda barqaror, suvda yaxshi eruvchan ichki kompleks birikmalar hosil bo‘ladi. Titrimetrik analizda asosan etilendiamintetraatsetat kislotasi (EDTA) ning natriyli tuzi ishlatiladi. Uni ko‘pincha trilon-B yoki komplekson III deb ham ataladi. Komplekson III ning molekular formulasi quyidagicha:
Bu tuzning ionlanish konstantasi katta bo‘lib, metallar bilan hosil qilingan kompleksning barqarorligi metallarning xususiyatiga bog‘liq. Ichki kompleks tuzning hosil bo‘lishida metall ionlari karboksil gruppadagi vodorod atomlari o‘rnini egallaydi, azotvatomlari bilan esa koordinatsion bog‘ hosil qiladi va reaksiya ammiakli bufer aralashma muhitida olib boriladi: