Laboratoriya ishi. Nazorat uchun savollar va topshiriqlar

2. Lokal tarmoqda ishlashning asosiy afzalligi quyidagicha: ko`p marta foydalaniladigan rejimda dasturli modem, printerlar tarmog`idagi disketlarning umumiy resurslaridan va hamma kirishi mumkin bo`lgan diskda saqlanuvchi ma'lumotlardan foydalanish, shuningdek, bir kompyuterdan boshqasiga axborot uzatish imkoniyati, rеsurslardan birgalikda foydalanish, axborotlarni bir kompyutеrdan boshqasiga uzatish yoki boshqa kompyutеrga ham kirish, global tarmoqqa chiqish va lokal tarmoqda kompyutеrlar orasidagi masofa yaqin bo‘lganligi sabab, tеlеfon aloqa kanallaridan foydalanilmaydi.

3. Server komp’yuteriga operatsion tizimini o‘rnatish jarayoni keyinchalik u nima uchun ishlati-lishiga bog‘liq emas. Masalan, server operatsion tizimi tarmoq-
qa tegishli bo‘lmagan istalgan komp’yuterga ham o‘rnatish 
mumkin. 
Operatsion tizim to‘liq o‘rnatilgandan so‘ng, server vazi-
fasi va nimaga mo‘ljallanganligi aniqlanadi.  Bu narsa asosan 
server ko‘rsatkichiga bog‘liq, qanchalik server kuchli bo‘lsa, 
shunchalik uning vazifalari ham ko‘payaveradi.

4. "Client-server" (inglizcha mijoz-server) - kompyuterlar yoki tarmoq arxitekturasi, unda ish joylari yoki tarmoq yuki xizmat ko'rsatuvchi provayderlar o'rtasida, serverlar deb nomlangan va mijozlar deb nomlangan xizmat mijozlari o'rtasida taqsimlanadi.

5. Mahalliy tarmoq qurilmalariga quyidagilar kiradi .

-axborot uzatish uchun kabellar.

-Kabellarni ulash uchun razyomlar

-Moslovchi terminatorlar.

-Tarmoq adapterlari.

-Repiterlar.

-Transiverlar.

-Konsentratorlar.

-Ko’priklar.

-Yo’naltirgichlar.

-Shlyuzlar.

6. Asbob – uskunalarga, ishlatiladigan kabel turiga, mumkin bo‘lgan va eng qulay almashuvni boshqaradigan usullariga, ishlash ishonchligiga, tarmoqlarni kengaytirish imkoniyatlariga topologiya talablarini belgilaydi. Garchi tarmoqdan foydalanuvchiga topologiyani tanlash tez – tez bo‘lmasa ham, asosiy topoloiyalarning xususiyatlari, ularning ustunliklari va kamchiliklarini bilishi kerak.

Tarmoqning uchta asosiy topologiyalari mavjud:

• shina (bus), bunda hamma kompyuterlar bir aloqa liniyasiga parallel ulanadi va har bir kompyuterdan axborot bir vaqtda hamma qolgan kompyuterlarga uzatiladi (1-rasm);

rasm 1

• yulduz (star), bunda bitta markaziy kompyuterga chetda qolgan kompyuterlar ulanadi, shu bilan birga har biri o‘zining alohida aloqa liniyalaridan foydalanadi (2-rasm);

rasm 2

• halqa (ring), bunda har bir kompyuter axborotni har doim faqat bitta zanjirda kelayotgan kompyuterga uzatadi, axborotni esa faqat zanjirdagi oldinda kelayotgan kompyuterdan oladi va bu zanjir “halqa” bo‘lib birlashgan (3-rasm).

rasm 3

7. Tarmoq adapteri qurilmani tarmoqqa ulatadi. Terim kompyuterlar uchun Ethernet plagin kartalari tomonidan ommalashtirildi, lekin boshqa USB- tarmoq adapterlari va simsiz tarmoq adapterlariga ham qo'llaniladi.

Aksariyat zamonaviy qurilmalar qurilmaning anakartiga o'rnatilgan NIC yoki tarmoq interfeysi kartasi bilan oldindan jihozlangan bo'ladi. Bunga faqat ish stoli va noutbuklar kabi simli qurilmalar, shuningdek planshetlar, mobil telefonlar va boshqa simsiz qurilmalar kiradi.

Biroq, tarmoq kartasi, bundan avval uni qo'llab-quvvatlamagan qurilmada simsiz yoki simli qurilmalarga ruxsat beruvchi qo'shimcha qurilma ekanligidan farq qiladi. Misol uchun, kabeli simsiz ishlaydigan kompyuter, simsiz NIC bo'lmasa, imsiz tarmoq adapteri bilan Wi-Fi interfeysini ishlatishi mumkin.

8. Buferning kattaligi to'g'ridan-to'g'ri vazifalarni bajarish paytida dasturning qancha tizim qo'ng'iroqlarini boshlashiga bog'liq. Agar dasturiy ta'minot har safar ma'lumotlarni qayta ishlashdan oldin ularni buferga o'qisa, u holda siz o'qish vaqti samarali sarflanishi uchun uning hajmini juda aniq hisoblashingiz kerak. Biroq, aksariyat oqim dasturlari bufer sig'imi ortishidan foyda ko'radi. Ular doimiy ravishda buferdan ma'lumotlarni qayta ishlaydi va uning hajmi qanchalik katta bo'lsa, tizim qo'ng'iroqlarini bajarishga kam vaqt sarflanadi. Agar mahalliy manbadan olingan ma'lumotlarning tizim chaqiruvi uzoq kechikishlarni talab qilsa, qattiq diskdagi xatolarni tuzatish kerak bo'lishi mumkin.

9. NICning ishlashi to'g'ridan-to'g'ri butun tarmoqning ma'lumotlarni uzatish tezligiga ta'sir qiladi. Uydan foydalanish uchun tarmoq adapterlarini yoki SMB yoki ma'lumotlar markazlari uchun server tarmoq adapterini qidiryapsizmi, tarmoq adapterini sotib olishdan oldin tarmoq adapteri nima ekanligini, tarmoq adapterining tarkibiy qismi va funktsiyalari va tarmoq adapterlarining turlarini tushunishingiz kerak.

10. 10Base-T standarti, yuqorida tavsiflanganlar singari, allaqachon eskirgan, ammo tarmoq bundan 5-10 yil oldin qurilgan turli korxonalarda hali ham keng tarqalgan. Siz 10Base-T tarmog'ini yaratishingiz ehtimoldan yiroq emasligiga qaramay, ushbu standartni tushunish shunchaki zarur: axir bu zamonaviy tarmoqlarning standarti bo'lgan 100Base-TX tarmog'ining o'ziga xos prototipidir.

Ushbu standart ((10Base-T) tarmoqlarida ikkita ekranlanmagan o'ralgan juftlik (UTP) ishlatiladi. Ushbu tarmoqni qurish uchun zarur bo'lgan simi UTP3 yoki UTP 3-cat bilan belgilanadi.

11.  juft siqish - bu odatda RJ-45 deb nomlangan 8P8C 8-pinli ulagichlar bo'lgan kabelning uchlariga maxsus ulagichlarni ulash tartibi (garchi bu biroz noto'g'ri bo'lsa ham). Bunday holda, ulagichlar UTP kabellari uchun ekranlanmagan, FTP yoki STP kabellari uchun ekranlangan bo'lishi mumkin.

Plaginli ulagichlarni sotib olishdan saqlaning. Ular yumshoq simli kabellar bilan ishlashga mo'ljallangan va o'rnatish uchun biroz mahorat talab etiladi.

Simlarni yotqizish uchun ulagichning ichkarisida 8 ta kichik oluklar kesiladi (har bir yadro uchun bittadan), yuqorida metall uchlari uchida joylashgan. Agar siz ulagichni kontaktlarni yuqoriga ko'tarib, qulfni sizga qarab tutsangiz va simi kiritilishi sizga qarasa, u holda birinchi aloqa o'ng tomonda, sakkizinchisi chap tomonda bo'ladi. Siqish tartibida pinni raqamlash muhim ahamiyatga ega, shuning uchun buni eslang.

Ulagichlarda ikkita asosiy ulanish diagrammasi mavjud: EIA / TIA-568A va EIA / TIA-568B.

EIA / TIA-568A sxemasidan foydalanganda simlar birinchisidan sakkizinchi pog'onalarga quyidagi tartibda yotqizilgan: Oq-Yashil, Yashil, Oq-To'q, Moviy, Oq-Moviy, To'q, Oq-Jigarrang va Jigarrang. EIA / TIA-568B sxemasida simlar shunday davom etadi: Oq-to'q sariq, To'q sariq, Oq-yashil, Moviy, Oq-ko'k, Yashil, Oq-jigarrang va Jigarrang.