Лаборатория машғулотлари Мавзу Популяциялар ва жамоалар екологияси тушунчаси. Популяцияларнинг асосий хусусиятлари Мақсад

Вазифани бажариш манбаи маълумотларига мисол:
Вариант - 1
Ҳайвон тури-қуён н мин-8 б, бирлик / йил - 4
д, бирлик/йил – 0,5 бирлик, бирлик / йил-0,005
Аҳолининг биотик потенциалини ҳисобланг: р = 4-0,5 = 3,5
Биз популяцияни ўзгартириш тенгламасидан фойдаланамиз (3), variant бўйича берилган параметрлар учун компютер ёки калкулятор Н(ҳисоб-китоб) ёрдамида ҳисоблаймиз ва аҳоли ўзгариши графигини тузамиз (расм.2):

Nmax= 3.5/0.005=700 особей	Nкрит ≈ 1/2 Nmax= 700/2=350 особей
Т0,9 ≈ 3,5 года ( по графику)	Ткрит ≈ 3 года.

Хулоса:
Қуён популяцияси ижобий биотик потенциалга ега ва бу шароитда ўз сонини 700 йил ичида 4,5 кишига оширишга қодир. Дастлабки 3 йил ичида аҳоли фаол (експонент) ўсиш ҳолатида ва 350 кишига етганда, аҳолини тартибга солишнинг асосий омили озиқ-овқат ва фазовий ресурслар учун турлараро рақобат бўлади.

Шахсий вазифа вариантлари

Вар.	Вид животных	N min	b, ед/год	d, ед/год	δ, ед/год
1	Кролик	10	3	0,3	0,005
2	Дятел	18	1,5	0,2	0,003
3	Косуля	12	0,5	0,05	0,007
4	Ёж амурский	10	3	0,3	0,002
5	Лось	25	0,4	0,04	0,001
6	Амурский тигр	45	0,2	0,08	0,002
7	Иволга	20	1	0,6	0,001
8	Стерх	25	1,2	0,3	0,001
9	Голубая сорока	15	1,5	0,3	0,001
10	Дальневосточный леопард	30	0,3	0,07	0,001
11	Рысь	30	0,3	0,1	0,002
12	Кабан	45	1,2	0,1	0,001
13	Изюбр	12	0,5	0,3	0,008
14	Утка мандаринка	23	1,2	0,4	0,001
15	Серая цапля	15	1,1	0,2	0,001
16	Волк	2,0	2,0	0,5	0,001

Мавзуга оид саволлар:

1. Аҳолининг статик хусусиятлари: умумий сони, зичлиги, тузилиши (ҳажми, yoshi, жинси).
2. Организмларнинг катталиги ва популяция зичлиги ўртасидаги боғлиқлик.
3. Космосдаги аҳоли: тасодифий, йиғилган (доғли) ва шахсларни мунтазам жойлаштириш.
4. Ҳудудий хатти-ҳаракатлар.
5. Ҳудудни ҳимоя қилиш харажатлари ва бир вақтнинг ўзида олинган фойда нисбати.
6. Аҳолининг динамик хусусиятлари: аҳолининг ўсиш даражаси, туғилиш, ўлим, иммиграция ва емиграция интенсивлиги.
7. Популяция динамикаси унда содир бўладиган жараёнлар мувозанати сифатида.
8. Ўлимни ёшга қараб тақсимлаш.
9. Коҳорт (динамик) ва статик омон қолиш жадваллари: уларни қуриш усуллари.
10. Турли ёшдагилар учун кутилаётган умр кўриш давомийлигини ҳисоблаш.
11. Организмларнинг яшаш егри чизиқларининг асосий турлари.
12. Кўпайиш интенсивлигини ҳисобга оладиган демографик жадваллар.
13. Кўпайтириш коеффициентини аниқлаш.
14. Авлод вақти ва уни баҳолаш усуллари.
15. Аҳолининг експоненсиал ўсиши.
16. Експонент ўсиш тезлиги: унинг организм хусусиятларига боғлиқлиги (ҳажми ва бошқалар.), ресурсларнинг мавжудлиги ва атроф-муҳит шароитлари.
17. Барқарор ёш тақсимоти.
18. Демографик жадваллар бўйича експонент ўсиш суръатларини ҳисоблаш.
19. Аҳолининг репродуктив тузилиши.
20. Популяцияларнинг ёш тузилишининг ҳар хил турлари ва уларнинг популяция динамикаси билан алоқаси.
21. Аҳоли биомассасининг динамикаси.
22. Аҳоли динамикаси муаммоси.
23. Аҳоли ўсишини тартибга солишнинг логистик модели: шартлари ва оқибатлари.
24. Рақамнинг кечикиши ва ўз-ўзини тебранишининг таъсири.
25. Лаборатория тажрибаларида ўз-ўзидан тебраниш режимини кўпайтириш.
26. Зичликка боғлиқ ва мустақил омиллар.
27. Унинг гуллаб-яшнаши учун зарур бўлган minimal аҳоли сони.