Laboratoriya mashg’ulot №1 (4 soat) mustaqil cho’LG’am qo’ZG’atishli o’zgarmas tok

Vb;k = rN/(2πa)-dvigatelning konstruktiv koeffitsienti; r - juft qutblar soni; N- yakor choftg’amidagi aktiv o‘tkazgichlar soni; a - yakor cholg’amidagi parallel shoxobchalar soni.
O‘TD ning elektromexanik harakteristikasini w(I) aniqlaydigan formula hosil
bo‘ladi, ya’ni

MQ O‘TDni mexanik harakteristikasining w(M) formulasi yuqoridagi ifodadan
foydalanilgan holda olinadi

O‘TD ning elektromexanik va mexanik harakteristikalariga binoan, tezlik tok
va momentga nisbatan chiziqli bog’lanishda bo‘ladi va tenglamalarni quyidagi soddalashtirilgan yozuv formasida ham ko‘rsatish mumkin

bunda, w - ideal salt yurish tezligi:

Δw - tezlikni ideal salt yurish tezligiga nisbatan pasayishi;

b-rasmda O‘TD ning elektromexanik harakteristikalari manba kuchlanishining U qarama - qarshi qutblanganligi uchun ko‘rsatilgan. Xuddi shu rasmda, kuchlanish U=0 bo‘lgandagi, dvigatel harakteristikalari ham ko‘rsatilgan. Bu harakteristikalar tenglamasi yuqoridagi tenglamalardan U=0 da hosil qilinadi

Shunday harakteristikaga ega bo‘lgan O‘TD ning sxemasi.1-rasmda ko‘rsatilgan, bu sxema dinamik to‘xtatish yoki tarmoqqa bog’liqmas ulanishdagi generator sxemasi deyiladi.
Ishni bajarish tartibi:

1. 
   Laboratoriya qurilmasi bilan tanishish
   

1-rasm. O’zgarmas tok motorida tajriba o’tkazish stendi.

1. 
   Ishchi sxemani yeg’ish (to’g’ridan to’g’ri ishga tushirish)
   
2. 
   Mustaqil qo’zg’atish choTg’am qarshilikli o’zgarmas tok motorini
   
3. 
   oddiy usulda ishga tushirish.
   
4. 
   Yeg’ilgan sxemalarni doimiy nazoratini qilish.
   
5. 
   O’lchov qurilmalarini sozligini tekshirish va ularni elektr zanjiriga
   

ulash bo’yicha tushunchaga ega bo’lish.

2-rasm. O’zgarmas tok mashinalarini elektr tarmog’iga ulanishi

3-rasm. Ulanishning prinsipial sxemasi.

Elektr motorni ishga tushirish jarayonida ketma ketlik holatida bajarish yo’lga qo’yilsin. Motor ishga tushirilganda ulangan o’lchov qurilmalari yordamida 1.2-jadval to’ldirilsin.

Tajribadagi elektr motorning passport malumotlarini 1.1 -jadvalga kiriting. Elektr motorni passport malumotlarini olishda uning konstruktiv tuzilishida mavjud malumotlarga tayanib yoki maxsus qo’llanma yordamida to’ldiring.

Oddiy usulda ishga tushirish jarayonida olingan qiymatlarni 1,2-jadvalga tushirish. Olingan qiymatlar (Kuchlanish, tok kuchi, elektr motorning aylanuvchi qismini 1 minutda aylanishlar soni) belgilangan qiymatda chiqishiga etibor bering

Olingan qiymatlar asosida 1.3-jadvalni toldiring.

Olingan qiymatlar asosida 1,3-jadvalni to’ldirish uchun qo’llanma:
Aylanishda hosil qilingan moment

Qiymatlar asosida topilgan F.I.K (%)

Bu yerda:
P2-istemol quwati kW
Р1-motorga kirishdagi quwat kw

Kompyuter dasturi yordamida olingan natijalarni taxlil qilish va xarakteristikasini xosil qilish.

Olingan qiymatlar asosida (1.4-rasm) xarakteristika qurilsin

Mustaqil qo’zg’atish cho’lg’amli o’zgarmas tok motorni static tavsiflari asosida qurilgan xarakteristikalar
Nazariy savollar
1. O’zgarmas tok motorlarini ulanish cho’lg’amlari bo’yicha qanday turlari mavjud.
2. Mustaqil qo’zg’atish cho’lg’amli o’zgarmas tok motorni static tavsiflari qanday aniqlanadi.
3. Kompyuter dasturi yordamida olingan natijalarda nisbatli parametrlar nimalarni bildiradi.
4. Aylanishda hosil qilingan moment qanday xisoblanadi.
5. Qiymatlar asosida topilgan F.I.K (%) qanday nisbatda aniqlanadi.

Adabiyot: Чиликин, M. Г. Общий курс электропривода :учебник для вузов М.Г. Чиликии, А. С. Сандлер. - 6-е изд. -Москва : Эиергоиздат, 1981.-576с