Laboratoriya

Cho’kma hosil bo’lishiga bir xil ionlar konsentratsiyasining ta’siri
Ikkita quruq probirkaga kaliy xlorat КСЮз ni to’yingan, eritmasidan soling. 
Hirinchisiga ozroq kaliy xlorid KC1 ni to’yingan eritmasidan qo’shing, ikkinchisiga 
natriy xlorat NaC103 ni to’yingan eritmasidan soling. Probirkadagi eritmalami
77

---

aralashtiring. Nima kuzatiladi? K C I03 ni eruvchanlik ko’paytmasini ifodasini yozing. 
Kuzatilagan xodisalami eruvchanlik ko’paytmasi qoidasi bilan tushintiring.
Elektrolit ionlaridan birining konsentratsiyasini kamayishida cho’kmani
erishi
a) Probirkaga 
ozgina 
kalsiy 
gidroksiddan 
soling, 
suv 
qo’shing 
va 
aralashtiring. Hosil bo’lgan cho’kmani to’yingan eritmaga suyultirilgan xlorid 
kislotasidan qo’shing. Nima kuzatiladi? Ca(OH)2 ni eruvchanlik ko’paytmasi 
ifodasini yozing va kuzatilgan xodisalami tushintimg.
b) Ikkita probirkaga ozgina quruq kalsiy oksalati Ca(COO)2 >4 dan soling. 
Birinchi probirkaga xlorid kislotasidan qo’shing. Nima kuzatiladi? Shavel, xlorid va 
sirka kislotalarining dissotsilanish darajalarini e’tiborga olib, kuzatilgan xodisalami 
tushintiring.
Qiyin eriydigan elektrolitiar cho’kmalarini eruvchanligini ularning 
eruvchanlik ko’paytmasiga bog’liqligi
Temir(II) va mis (II) sulfid cho’kmalarini tayyorlang. Har bir cho’kmaga 2n 
xlorid kislota eritmasini ta’sir etdiring. Qaysi cho’kma erib ketadi? Cho’kmalami 
eruvchanligi 
farqini 
eruvchanlik 
ko’paytmasi 
qiymati 
orqali 
tushintiring. 
Reaksiyalami ionli tenglamalarini yozing.
Uchuvchan moddalar hosil bo’ladigan reaksiyalar
Probirkaga ozgina biron-bir ammoniy tuzining eritmasidan soling, 1-2 ml NaOH 
eritmasini qo’shing va qaynaguncha qizdiring. Ajralib chiqayotgan bug’ga qizil 
lakmus qog’ozni tuting. Nima kuzatiladi? Tushintiring? Reaksiya tenglamasini 
yozing.