Laboratoriyaishi № Mavzu: Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiqi. Kombinatsionmantiqiy sxemalar analizi Laboratoriya ishining maqsadi

etish.

---

Ishdan maqsad: Deshifratorlar va ularning ishlash printsiplarini o’rganish, 
Dishefratorning shartli belgilanishi, ko`p pog`onali deshifratorlar bilan tanishish Integral 
universal reversiv hisoblagichlarni tadqiq etish, ishlash prinsipi va mantiqiy sxemasini 
o‘rganish. 
Ayiruvchi hisoblagichlar.Ketma-ketli ayiruvchi hisoblagichlar a navbatdagi 
sanoq impulsi kelishi bilan hisoblagichdagi son bittaga kamayadi. Bu hisoblagichlarda 
birinchi impuls kelishi bilan maksimal ikkilik son (uchrazryadli hisoblagichda 
Q
1
=Q
2
=Q
3
=1) yoziladi, keyin har yangi impuls kelishi bilan 0 qiymatgacha kamayib 
boradi 
10.1-rasmda keltirilgan hisoblagich ayiruvchi bo`lib ishlashi mumkin. Buning uchun 
keyingi triggerlarning C kirishini o`zidan avvalgi triggerning invers chiqishlariga ulash, 
S asinxron kirishni esa birorboshlang`ich sonni o`rnatish uchun ishlatish kerak. 
Ayiruvchi hisoblagichning holatlar jadvali 
10.2- jadval 
M 
Q
3 
Q
2 
Q
1 
0 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
0 
2 
1 
0 
1 
3 
1 
0 
0 
4 
0 
1 
1 
5 
0 
1 
0 
6 
0 
0 
1 
7 
0 
0 
0 
8 
1 
1 
1 
Agartrigger20.2-rasmdakeltirilganidek, kirishimpulsiningkesimibilanboshqarilsa, 
ayiruvchihisoblagichsxemasinituzishdakeyingikeluvchitriggerkirishiavvalgitriggerningto
`g`i (noinvers) chiqishibilanulanadi. 
Ixtiyoriy sanoq moduliga ega bo`lgan ketma-ketli hisoblagichlar. 
Umuman olganda, K≠2
n
bo`lgan hisoblagichlar tuzishda, mos keluvchi ikkilik 
hisoblagich sxemasiga ortiqcha holatlarni bartaraf etuvchi teskari aloqa kiritiladi. 
Masalan, sanoq moduli 3 ga teng bo`lgan hisoblagich tuzish uchun ikki razryadli ikkilik 
hisoblagichni (K= 2
2
=4) qo`llash kerak. Unda ikkilik soni 11 ga teng bolgan bitta 
ortiqcha holatni (K= 2
2
- 1 = 3) bartaraf etish mumkin, ya’ni triggerlar to`rtinchi emas, 
uchinchi impuls kelishi bilan nolga o`tishi kerak. Bunday sxemalarni tuzish uchun JK-
triggerlar qulay hisoblanadi. Ikkita JK- triggerida bajarilgan, sanoq moduli 3 ga teng 
bo`lgan hisoblagich sxemasi 10.3-rasmda keltirilgan. Ketma-ketli hisoblagichlarni JK-
triggerlarini kiritib turlicha ulash yordamida ixtiyoriy Ksonini hosil qilish mumkin.