Lala ta’rizliler ta’rtibi

Juwmaqlaw
Juwmaqlap aytqanda Lala ta’rizliler qatari o’simlikleri biologiyalıq ózgeshelikin úyreniw járdeminde Lalatarizliler tuqimlasiniñ wákilleri menen tanısıp shıqtım. Lalatarizliler tuqimlasi wákilleri piyazbasli kóp jıllıq ósimlik esaplanadı.
Bul klasqa kiretuǵın tuqimlaslar óz-ara juda jaqsi baylanısqan bolıp, tek birewi samal járdeminde, qalǵanları bolsa shibin-shirkeyler menen, geyde qus járdeminde shańlanadı. Bular túrli biologiyalıq ozgesheliklerge iye bolıp, hár túrlı kóriniske iye. Tiykarınan, qurǵaqlıqqa maslasqan ósimlikler esaplanadı. Bul klasstıń derlik barlıq túrleri tirishilik forması kóp jıllıq shòp ósimlikler bolıp tabıladı. Olar kóbinese piyazbasli hám iri tamirpaqalli boladı. Olar arasında puta hám terektàrizli túrleri júdá kemshilikti payda etedi. Terektarizli wákillerine tómendegilerdi kórsete alamız :Dratsena, palma, yukka bambuk hám basqalar. Gulqo'rg'ani tuwrı, geyde zigomorf, birdey reńli, kóbirek gúlde tajtàrizli , 3 ten 2 sheńber bolıp jaylasadı. Geyde gulqo'rg'an japıraqları 2-4-5 ten de boladı. Ataliqlari 6, geyde ishki sheńberdegisi rawajlanbaydı. Mıywe japiragi derlik mudamı 3, olar qosılıp ósip 3 uyali ústki túyinshe payda etedi.
Lalatarizliler tuqimlasi lala tuwisina tiyisli ósimliklerdiń derlik barlıǵı Ózbekstan “Qızıl kitapi” ga kiritilgen. Soniñ ushın bul tuwis wákillerin saqlap álpeshlewimiz kerek. Bul tuwis wákilleriniń joǵalıp ketiwine tiykarǵı sebep, bul tuwis wákilleriniń piyazbaslarinin kóplegen terip alınıwı hám de sharwa mallariniñ baģiliwi sebepli tuwis wákilleri azayıp barıp atır. Bul tuwis wákilleriniń azayıp barıwdıń aldın alıw ilajları islep shıǵılǵan, Bul ilajlar Ózbekstan FA dıń Botanika baǵı tárepinen islep shıǵılǵan. Sonin mn bul tuwis wákillerin ıqlımlastırıw ilajları da islep shıǵılǵan. Házirgi kúnde bul gruppa wákilleri tarqalǵan taw hám ádirler plantatsiya etilgen. Biz studentler de bul tuwis wákilleriniń azayıp barıw aldın alıw ilajların islep shıǵıwımız múmkin. Bul ilajlardı islep shıǵıw arqalı watanımızdıń pán rawajlanıwına úles qosıwımız múmkin.

Bul tuwis wákilleri xalıq xojalıǵında da úlken áhmiyetke iye. Lala gruppası wákillerinen birpara wákilleri tábiyat kórinisili ósimlik retinde egiledi. Ásirese Gollandiyada lalalar tábiyat kórinisili ósimlik retinde egin maydanlarında arnawlı egiledi hám qadrlenedi.