Lektsiya tayanish háreket aparatiniń mexanikaliq jaraqatlaniwlari. İMmoblizatsiya reje

Ximiyalıq kúyiw 
Ximiyalıq kúyiwler kislota, ıshqarlar hám b. ximiyalıq zatlar tasirinde kelip shıǵadı. Ximiyalıq 
kúyiwlerde tiykarǵı ilaj teriniń aǵar suwda keminde 15 minut juwıw bolıp esaplanadı, bul tek hak penen 
kúygende usınılmaydi. Kislotalar menen kúygende kúshsiz ishqorlar (natriy gidrokarbonat), ishqorlar 
menen kúygende bolsa kúshsiz kislotalar (0, 01 % xlorid kislota, 1-2 % sholmoli kislota) menen juwıw 
usınıladı. Eger Ximiyalıq zat kiyimge jaǵılǵan bolsa, onı tezde sheship alıw lazım. 
Kislotalar menen kúygende beloklar maydalanadı, kislotalı proteinatlar kompleksi payda boladı, 
toqımalar kewip, koagollyatsion (qurǵaq) nekroz rawajlanadı. İshqorlar menen kúygende ishqoriy 
proteinatlar payda boladı, maylar sabinlanadı hám kulikbatsion (ıgal) nekroz rawajlanadı. 
Ayrım zatlar menen kúygende ulıwma ózgerisler gúzetiledi. Maselen, fosfor hám pikrin kislota 
nefrotoksik. tanin kislota gepatotoksik tasirine iye hám xak. 
Elektr togı hám nurdan kúyiw. 
Elektr tokınan kúyiw tok deregi menen kuralsız baylanısta bolǵan jerde gúzetiledi. Meditsinalıq járdem 
hám aymaqlıq emlew ilajları termik kúyiwdegi sıyaqlı. 
Nurdan kúyiw-yadro portlaǵanda gúzetiledi. Radioaktiv zatlar denege jutılıp, toqımalardı ózgeriwine alıp 
keledi. Deneniń malim bir bólimi nurlanǵanda nurdan kúyiw, pútin dene nurlanıw bolǵanda bolsa nur 
keselligi delinedi. Meditsinalıq járdem ilajları aseptik baylam qoyıw, muzli qaltasha yamasa suwıq suwǵa 
ıgallangan baylam qoyıw, nekrozga ushıraǵan toqımalardı alıp taslaw hám xak. dan ibarat. 1-2 darejeli 
kúyiwde maz qoyıp baylaw usınıladı. Venaga 0, 5 % novokain eritpesi jiberiliwi múmkin. Nur 
keselliginde bolsa nawqas arnawlı emlewxanada uzaq waqıt dawlanadı. 
SUWIQ URIWI. 

---

Toqımalardı tómen temperatura tasirinde jaraqatlanıwı suwıq alıw delinedi. Kóbirek Sibir hám Uzaq 
shıǵıs ellerde uhiraydi. Suwıq urıwda hawa temperaturası, kiyim, iǵallıq, samal, adamniń jeke maslasıw 
qasiyetleri rol oynaydi. Maselen, suwıq jerde jasawshılar kóp maslasqan boladı. Alkogol qan tamırlardı 
keńeyttiredi hám ıssılıqti joǵaltıwıǵa alıp kelip, suwıq urıwın kúsheytiredi. 
Suwıq urıwdıń reaktiv óldi hám reaktiv dáwiri parıqlanadı. Reaktiv óldi dáwiri bir neshe saattan 1 kún 
dawam etip, teriniń aǵarǵanlıǵı, tsianoz, suwıqlıǵı, kem seziwshenligi menen tavsiflanadı. Suwıq urgan 
jerde ashıw hám paresteziya seziledi, awrıw bolıwı múmkin. Jaraqatlanǵan jerde temperatura muǵdarına 
keliwi menen reaktiv basqısh baslanadı. 
Reaktiv basqıshta teriniń qızarıwı, qızıwı, awrıw ashısıw gúzetiledi. Teri isińen, reńi hár túrli boladı. Isıw 
hám teriniń reńi jaraqatlanıwdiń tereńligin bildirmeydi.