Lim,fan va innovatsiyalar vazirligi muhammad al-xorazimiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

OLIY TA’LIM,FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZIMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

“Kompyuter arxitekturasi” fanidan

Mustaqil ish

Mavzu: Kompyuter arxitekturasining apparatli va dasturiy modellari.

Bajardi: 042-20 guruh talabasi

_________________________
Tekshirdi: _________________

Toshkent 2023

Reja:

Kirish
1. Kompyuter arxitekturasi

2. Kompyuter arxitekturasining apparatli modeli
3. Kompyuter arxitekturasining dasturiy modellari
Xulosa
Foydalangan adabiyotlar


Kirish

EHM arxitekturasi deganda uning ishlash tamoyillari, mantiqiy tashkil etilishi, tuzilishi, resurslari, ya’ni ma’lumotlarni qayta ishlash jarayoniga ma’lum vaqt oralig’ida ajratilishi mumkin bo’lgan hisoblash tizimining vositalari tushuniladi. Zamonaviy shaxsiy kompyuterlarning arxitekturasi trunk-modul printsipiga asoslanadi.Modulli printsip iste'molchiga kerakli kompyuter konfiguratsiyasini tanlash va kerak bo'lganda uni yangilash imkonini beradi. Tizimning modulli tashkil etilishi axborot almashinuvining magistral (avtobus) tamoyiliga asoslanadi.

Magistral yoki tizim shinasi - bu xotira manzillash, ma'lumotlarni uzatish va xizmat ko'rsatish signallari, protsessor, xotira va tashqi qurilmalarda bir-biriga bog'langan elektron liniyalar to'plami. Shaxsiy kompyuter qurilmalari o'rtasida ma'lumot almashish barcha modullarni bog'laydigan uchta ko'p bitli avtobuslar orqali amalga oshiriladi: ma'lumotlar shinasi, manzil shinasi va boshqaruv shinasi... Jismoniy darajadagi individual kompyuter modullarini magistralga ulash kontrollerlar yordamida amalga oshiriladi va dasturiy ta'minot darajasida u drayverlar tomonidan ta'minlanadi. Tekshirgich protsessordan signal oladi va mos keladigan qurilma bu signalni qabul qilishi va unga javob berishi uchun uni dekodlaydi. Protsessor qurilmaning reaktsiyasi uchun javobgar emas - bu boshqaruvchining vazifasi. Shuning uchun tashqi kompyuter qurilmalari almashtirilishi mumkin va bunday modullar to'plami o'zboshimchalik bilan.
Bit ma'lumot kengligi avtobus hisoblanadi protsessor bit kengligi tomonidan o'rnatiladi, ikkilik bitlar soni bir soat ichida aylanishi protsessor jarayonlar.
Ma'lumotlar shinasi orqali ma'lumotlar protsessordan har qanday qurilmaga ham, teskari yo'nalishda ham uzatilishi mumkin, ya'ni. ma'lumotlar shinasi ikki tomonlama. Ma'lumot uzatish shinasi yordamida protsessorning asosiy ish rejimlari quyidagilarni o'z ichiga oladi: operativ xotiradan va tashqi xotira qurilmalaridan ma'lumotlarni yozish / o'qish, kirish qurilmalaridan ma'lumotlarni o'qish, ma'lumotlarni chiqish qurilmalariga yuborish.
Ma'lumotlar almashinuvi uchun abonentni tanlash protsessor tomonidan amalga oshiriladi, u ushbu qurilmaning manzil kodini, operativ xotira uchun esa - xotira katakchasining manzil kodini yaratadi.  Nazorat avtobus axborot almashuvida ishtirok qurilmalar o'zaro hamkorligini sinxronlashtirish axborot almashish tabiatini aniqlash signallari va signallari uzatadi. Tashqi qurilmalar avtobuslarga interfeys orqali ulanadi . Interfeys deganda shaxsiy kompyuterning periferik qurilmasining u bilan markaziy protsessor o'rtasida axborot almashinuvini tashkil etishni belgilovchi turli xarakteristikalar yig'indisi tushuniladi.