Lirik asarlarni sharhlash tamoyillari (2 soat) Reja


Fosiq – toyilish fe’li mavjud; fojir


Download 24.37 Kb.
bet2/2
Sana19.06.2023
Hajmi24.37 Kb.
#1612930
1   2
Bog'liq
Лирик асарларни шархлар тамойиллари

Fosiq – toyilish fe’li mavjud; fojir – buzg`unchilik fe’li mavjud; munojot – sirlashmoq, qalbdan qilingan maxfiy suhbat; 2-duo ma’nosida; qiyomat – tik turish; 2-tik turadigan kun.
Dajjol – aldamchi, firibgar
Matmu’ – talab qilingan, istalgan
Muzmaryashirin, berkingan; dilda tutilgan
Muztarmajbur qilingan, iztirobga solingan
“Ahsan ul-qisas” – eng go`zal qissa:

  1. Qonli ko`ylak – Ya’qubning ko`zi bo`ladi;

  2. Yirtilgan ko`ylak – Yusuf chohga tashlanadi;

  3. Yo`llangan ko`ylak – Ya’qubning ko`zlari ochiladi.

Yor hajrig`a davo guldin emaskim,
Kimsaga Yusuf isi qon aro har pora qamis.
Habibim istayu gulshan aro har dam gul islarmen,
Meni Yusufdin ayru qildi qonlig` ko`ylagi xursand.
Go`zallik: zohiriy va botiniy. Yusuf birodarlari qul bo`lib sotilishiga sabab bo`ldilar; Misr Azizi marhamat ko`rsatdi; Ya’qub botinni ko`ra oldi.
Sham – ilohiy nur. Solik qalbini yoqqan ilohiy nurning porlashi, mushohada ahlining ko`nglida zuhurlangan irfon nuri.
Shohidqalb bilan tenglashgan narsa, masalan, ishq, vajd, alam.
G`ayn – istig`for bilan o`rtadan ko`tariladigan hijob, parda. U ikki navdir: yupqa va qalin. Qalin parda katta gunoh qilgan, g`aflat bandalarida bo`ladi, hafif – yupqa parda hammada bo`ladi.
Tafakkur – fikr yuritish, fikr orqali haqiqatni bilish. Tafakkur yolg`iz hayot va tiriklikning emas, balki o`lim va fanolikning sirlarini ham bilishdir. Tasavvufda tafakkurning muayyan ma’no, vazifalari ham bor (chuqur fikrlash – tiriklik va baho yo`li; sayoz fikrlash – o`lim va fano yo`li).
O`z vujudingga tafakkur aylagil,
Har ne istarsen, o`zingdin istagil.
Mumtoz adabiyotning markazida turgan mavzu – ishq. Asosiy obrazi – Ayol.
Ishq so`zi istiloh sifatida dastlab Abu Husayn Nuriy tomonidan qo`llangan, ilohiy ishq haqida keng to`xtalgan ilk so`fiy Robiyatu’l Adaviyadir. Ishq maqomiga yetguncha qalb va ruh 7 darajani bosib o`tishi lozim: savdo – ko`z yosh to`kmak; sevgidan sarmastlik; muhabbat – yomon fe’llardan poklanib go`zal xulq bilan ma’shuqaga yaqinlashmoq; shigof – qalbni pora-pora etib otashda yondiradigan sevgi; Junun – ma’shuqaning quliga aylanmoq; sevgi sharobidan mast bo`lib o`zidan kechmoq.
Download 24.37 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling