Lochinbekovich jismoniy tarbiya va sport
Sog‘lik darajasi va uni baholash asoslari
Download 1.18 Mb. Pdf ko'rish
|
JISMONIY TARBIYA VA SPORT qollanma 2
Sog‘lik darajasi va uni baholash asoslari
Salomatlikni izoxlaydigan ko‗plab tushunchalar mavjud. Ko‗p hollarda sog‗lik deganda inson organizmi zaxira quvvatlari tushuniladi. Demak sog‗lik hech qanday kasalliklarni organizmda mavjud emasligi va insonning jismoniy rivojlanganligi va ma‘naviy ruhiy imkoniyatlari kengligi hamda zaxira quvvatlari bilan izoxlanadi. ―Zaxira quvvatlari‖ olimlar ta‘kidlashicha ―Kasal bo‗lmaslikka, kasallikda nobul bo‗lmaslikka, uzoq umr ko‗rish, hayotdan rohatlanish, bor quvvatni mexnatga sarf etish, atrofdagilar hurmatiga sazovor bo‗lish demakdir‖. Sog‗likning muhim jihatlaridan biri atrof muhit ta‘sirlariga chidamlilikni ta‘minlash. Bunday qobiliyat tug‗ma va ortirilgan malaka va ko‗nikmlar ta‘sirida shakllanadi. Ushbu qobiliyat jismoniy tarbiya jarayonlarida ham yaxshi rivojlanadi. CHiniqtirish bilan muvofiqlikda jismoniy fazilatlarni rivojlantirish organizm fiziologik jarayonlarini takomillashtirib, qizib ketish va sovuq o‗tishi, gipoksiya, atmosfera havosining zaharli ta‘sirlariga insonning chidamliligini ortiradi, natijada esa ishchanlik qobiliyati ko‗tariladi, kasalliklarga chalinish darajasi pasayadi. Muntazam jismoniy mashqlar bilan shug‗ullanishda aqliy va jismoniy mexnatni bajarishda ruhiy barqarorlik shakllanadi. Jismoniy mashqlar bilan shug‗ullanish, organizm zaxira quvvatlarini ortirish bilan birga, atrof muhit ta‘sirlariga moslashuvchanlik qobiliyatini rivojlantirish omillarida biri bo‗lib 65 hisoblanadi. Inson organizmi funksional tizimlarining zaxira quvvatlari sog‗lik darajasini belgilaydi. Salomatlik darajasi sifatida inson organizmi funksional tizimlarining ko‗rsatkichlari va ularning faoliyati hamda ijtimoiy farovonlik darajasini ko‗rsatish mumkin. YUqori darajadagi salomatlik inson organizmi tizimlarining yuksak hayotiy faoliyatini, fiziologik zaxiralarning mavjudligi hamda muvaffaqiyatli ijtimoiy va ma‘naviy farovon turmush tarzi olib borishni belgilaydi. Salomatlikni baholashda muhim organlar faoliyatining ko‗rsatkichlarini aniqlash ko‗zda tutiladi. Birinchi guruhga yurak qon tomir va nafas olish tizimi faoliyatining ko‗rsatkichlari kiritiladi: Ikkinchi guruhga jismoniy fazilatlar kuch, chidamlilik, tezkorlik, chaqqonlik va egiluvchanlik sifatlarining rivojlanganlik darajasi kiritiladi: Uchinchi guruhga inson turmush tarzi shakllari kiritiladi: To‗rtinchi guruhga immun tizimi va boshqa ichki a‘zolar faoliyatining holati kiritiladi. Salomatlik darajasini baholash tartibi – har bir guruhga o‗n ballik tizimda ball qo‗yiladi. To‗plangan jami balni guruhlar soni – to‗rtga bo‗linadi. Hosil bo‗lgan ball salomatlik darajasini belgilaydi. 8-10 ball salomatlik yuqori darajada, 5-7 ball sog‗lik yaxshi darajada, 4 balldan quyi ko‗rsatkich sog‗lik darajasi past deb baholanadi. Salomatlikni baholash yordamida: - Organizmdagi zaif tizimlarni aniqlash va ularni rivojlantirish, davolashni tashkil etish mumkin; - Salomatlik darajasiga muvofiq sog‗lomlashtirish tadbirlarini rejalashtirish va ular ta‘sirini baholash mumkin; - Hayotga xavf soluvchi kasalliklarni aniqlash va ularni odini olish mumkin. |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling