Lochinbekovich jismoniy tarbiya va sport
Download 1.18 Mb. Pdf ko'rish
|
JISMONIY TARBIYA VA SPORT qollanma 2
|
CHegara va chegaraga yaqin og‘irliklarni qo‘llash uslubi – maksimal kuch
sifatini rivojlantirish jarayonlaridan hisoblanadi. CHegara og‗irliklari deb inson imkoniyatlari bir marta ko‗tarishga yaraydigan og‗irliklar miqdori hisoblanadi. CHegaraga yaqin og‗irliklar esa inson ikki uch marotaba ko‗tara oladigan og‗irliklar miqdori sanaladi. Bunday og‗ir yuklar bilan mashqlarni bajarishda jarohatlanishlar sodir bo‗lishini e‘tiborga olib, mashqlar faqat yuqori malakali sportchilar mashg‗ulotlarida amalga oshiriladi. Og‗ir yuklar bilan mashqlar kuchanish va nafasni tutib turish bilan bajariladi. Kuchanish va nafasni tutib turishda ichki organlarda qon aylanishi buzilish kuzatiladi, shuningdek bosh miyada ham qon aylanishida salbiy holat ro‗y beradi, bu holat hushdan ketishga olib kelishi mumkin. Imkoniyatlar darajasidagi og‘irliklar qo‘llash uslubi – bu uslubda inson ko‗tara oladigan og‗irliklarini charchagunga qadar maksimal miqdorda ko‗p marotaba ko‗tarishi tavsiya etiladi. Mashq sekin tempda bajariladi. Mashg‗ulot davomida umumiy og‗irligi juda katta hajmdagi yuklarni ko‗tarish kerak. Bu uslubda muskul hajmini ortishiga hamda maskul chidamliligini rivojlanishiga yordam beradi. Dinamik urinishlar uslubi – mashqlar yordamida tezkor kuch sifatini rivojlantiriladi. SHunga qaramay muskul hajmi deyarli o‗zgarmaydi. Uslubning asosiy mohiyati imkoniyat darajasidagi og‗irliklarni ko‗p marotaba tez tempda ko‗tarish tavsiya etiladi. Mashqlarni to‗g‗ri bajarish uchun og‗irliklarning hajmi salbiy ta‘sir etmasligi muhim. Og‗irliklar mashq tempini pasaytirmasligi va mashq bajarish texnikasini o‗zgartirmasligi kerak. Statik urinishlar uslubi – uslubning talabiga asosan muskullarni zo‗riqtirish harakatlarini 5-6 soniya davom etuvchi kuchanish bilan bajariladi. Bizga ma‘lumki kuchni rivojalanishida uni namoyon qilishdagi tana holati muhim bo‗lib hisoblanadi. SHuning uchun muskul guruhlarini ko‗proq kuchanishini talab 112 etadigan tana holatini tanlab muskullarni zo‗riqtirish kerak. Uslubning afzalligi shundaki, kuchanish mashqlarini barcha joylarda, hech qanday jixozlarsiz bajarish mumkin. Kuchanish mashqlari bilan tananining barcha muskul guruhlariga ta‘sir ko‗rsatish imkoniyati bor. SHuningdek jarohatlanishlar tufayli vaqtincha harakatlar cheklanganda ham kuchanish mashqlarini bajarish mumkin. Statik urinishlar uslubida bajariladigan kuchanish mashqlarini boshqa uslublar bilan muvofiqlikda bajarish mumkin. SHunga qaramay kuchanish mashqlari dinamik kuchni rivojlanishiga deyarli ta‘sir etmaydi. Kuchni rivojlantirish vositalari muskul kuchanishi va zo‗riqishini talab etadigan mashqlardan iborat bo‗ladi. Bularga: - Tashqi ta‘sirlarni – shtanga, gantellar, to‗ldirma to‗plar og‗irligi, sherigining qarshiliklari, trenajerdagi mashqlar; - O‗z tanasi og‗irligini engish – turnikda tortilish, yotgan holda qo‗llarni bukib yozish, yotgan holda oyoqlarni bukib yozish, o‗tirib turish mashqlari; - Tana qarshiliklarini engish mashqlarini kiritish mumkin. Tana tuzilishi har hil bo‗lgan insonlarda muskul kuchi har hil tarzda rivojlanadi. Normostenik va giperstenik tana tuzilishiga ega insonlarda kuch mashqlari tezda ijobiy natijalar ko‗rsatadi. Astenik tana tuzilishiga ega insonlarda muskul hajmi va kuchini o‗sishi sekinlik bilan boradi. SHunga qaramay barcha shakldagi tana tuzilishiga ega insonlar muntazam reja asosida mashg‗ulotlarda ishtirok etish bilan muskul kuchini samarali ortirishga erishishlari mumkin. Kuch mashqlari bilan muntazam shug‗ullanish, yurak qon tomir tizimiga ta‘sir etishi qon bosimini ortishiga olib keladi. Mashg‗ulotlar jarayonlarida yurak qon tomir tizimi faoliyatini rivojlantirish mashqlariga katta e‘tibor qaratish kerak. SHuningdek kuch mashqlarining tana bo‗g‗imlariga salbiy ta‘sir ko‗rsatishni oldini olish uchun egiluvchanlikni ta‘minlaydigan hamda muskullarni bo‗shashtirish mashqlarini bajarish tavsiya etiladi. Bu bilan bo‗g‗imlar, umurtqa pag‗onasi disklari oralaridagi va suyaklarda bo‗ladigan ezilishlar – deformasiyalarning oldi olinadi. |
