Логистика

Yettinchi prinsp shundan iboratki, logistika jarayonining har qanday alohida 
bo‘g‘inini rejalashtirish yoki loyihalashda ushbu bo‘g‘inni alohida ko‘rib chiqish kerak 
emas, balki ushbu bo‘g‘inning butun biznes logistika tizimiga ta’sirini bashorat qilish 
kerak. Ushbu tamoyil tovarlarni tashish texnologiyasi va shartlarini ko‘rib chiqishda, 
ya’ni yuk jo‘natuvchi tomonidan transport korxonasi o‘rtasida zarur transport 
xizmatini muhokama qilishda amalga oshiriladi. 
Transport logistikasining sakkizinchi prinspi transport korxonasiga transport 
xizmatining har bir alohida elementar operatsiyasining narxini hisoblashni tavsiya 
qiladi, masalan: 
● bo‘sh transport vositasini yuklash uchun mijozga yetkazib berish; 
● paddondagi bitta transport paketini transport vositasiga yuklash; 
● omborga 1 tonna qoplanmagan yuklarni tushirish; 
● 1 km masofada 1 tonna yuk tashish. 

---

106 
Transport logistikasining to‘qqizinchi prinspi buyurtmachiga tovarlarni 
tashishning eng samarali variantini, texnologiyasini va shartlarini taklif qilish uchun 
tovarlarni tashishning barcha raqobatbardosh variantlari bo‘yicha texnik-iqtisodiy 
hisob-kitoblar hamda asoslarni bajarishdan iborat. Ushbu hisob-kitoblar va asoslar 
transport kompaniyasi tomonidan oldindan amalga oshirilishi,kompyuter ma’lumotlar 
bankida saqlanishi mumkin. Yuklarni tashishning tavsiya etilgan varianti jo‘natuvchi 
uchun ham, transport korxonasi uchun ham eng foydali bo‘lishi kerak. Yuklarni 
tashishni tashkil etishga bunday yondashuv har doim transport xizmatining yuqori 
professional darajasini ko‘rsatadi va transport xizmatlari bozorida muvaffaqiyatli 
raqobatlashish uchun zarur bo‘lgan transport korxonasining qulay imidjini 
shakllantiradi. 
Transport logistikasining o‘ninchi prinspi har bir transport korxonasiga bir, besh 
va 10 yillik strategiyani ishlab chiqishni, uni boshqa korxonalar, davlat organlari va 
transport korxonasining bo‘linmalari hamda alohida xodimlari bilan bo‘lgan 
munosabatlarida boshqarishni tavsiya qiladi. Transport korxonasi strategiyasida: 
● transport korxonasi faoliyatining mohiyati, uning ijtimoiy ahamiyati, transport 
xizmatlari bozorining ehtiyojlari va rivojlanishini hisobga olgan holda keng taqdim 
etish; 
● transport kompaniyasining mijozlarga taqdim etadigan afzalliklari (transport 
xizmatlarining hajmi va sifati, imtiyozli tariflarni taqdim etish shartlari); 
● transport xizmatlarini bozorga chiqarish siyosati; 
● transport korxonasining kelajakdagi holati va rivojlanishi: bir yil, besh yil, 10 
yil; 
● korporativ axloq qoidalari (boshqa korxonalar va tashkilotlar bilan, transport 
korxonasining alohida bo‘linmalari va xizmatlari o‘rtasidagi munosabatlar qoidalari); 
● shaxsiy axloq qoidalari (transport korxonasi xodimlari o‘rtasidagi 
munosabatlar qoidalari). 
Transport logistikasining o‘n birinchi prinspi transport korxonasi tomonidan o‘z 
faoliyatidagi mintaqada yuk jo‘natuvchilar va qabul qiluvchilar, mavjud va mumkin 
bo‘lgan yuk oqimlari, boshqa transport korxonalari, raqobatchilar, transportning 
boshqa turlari - multimodal transport bo‘yicha mumkin bo‘lgan sheriklar to‘g‘risida 
eng to‘liq ma’lumotlarni to‘plash va ulardan foydalanishdir.Bu davlat organlari, 
transport qonunchiligi, banklar va sug‘urta kompaniyalari, yuk terminallari va 
portlardagi va temir yo‘l stantsiyalaridagi yuk tashish omborlari, bojxona omborlari va 
boshqalar. Ushbu ma’lumotlar bazasi ma’lum kompyuter dasturlari asosida asta-sekin 
shakllanishi va to‘ldirilishi mumkin. 
Transport logistikasining o‘n ikkinchi prinspi o‘zaro manfaatlar va murosalarni 
hisobga olgan holda transport jarayonlarining ishtirokchisi bo‘lgan boshqa transport 
korxonalari bilan yaxshi biznes, sheriklik aloqalarini yaratish va saqlashni tavsiya 
qiladi. Hamkorlar hisobidan katta daromad olish uchun bir-biriga aniq qarshilik 
ko‘rsatish, odatda, logistika jarayonining qo‘shimcha to‘siqlari va kechikishlariga, 
nizoli yoki hatto dushmanlik holatlariga olib keladi, bunda yuklarni samarali tashishni 
tashkil qilish qiyin va natijada logistika jarayonining barcha ishtirokchilari zarar 
ko‘rishi mumkin. 

---

107