Лойиҳа бошқаруви
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
d34162b09795326379b49813fea2a638
|
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ ~ 7 ~ риш бўйича маслаҳатлар махсус консалтинг фирмалари томонидан амалга оширилар эди. Лойиҳаларни бошқариш тизимларининг энг жадал ривожланиши босқичи шахсий компютерларнинг пайдо бўлиши билан бошланди, шунда компютер кўпгина менежерлар учун ишлайдиган воситага айланди. Бошқарув тизимлари фойдаланувчилари доирасининг сези- ларли даражада кенгайиши янги турдаги лойиҳаларни бошқариш учун тизимларни яратиш заруриятини туғдирди, бундай тизимларнинг муҳим кўрсаткичларидан бири бу қулайликдир. Янги авлод менеж- менти тизимлари ҳар қандай менежерга тушунарли бўлган, махсус тайёргарликни талаб қилмайдиган ва осон ва тез ишга туширишни таъминлайдиган лойиҳаларни бошқариш воситаси сифатида ишлаб чиқилган. Time Line ушбу тизимлар синфига тегишлидир. Ушбу синф тизимларининг янги версияларини ишлаб чиқувчилар тизимларнинг ташқи соддалигини сақлаб қолишга интилиб, уларнинг функционал- лиги ва кучини доимий равишда кенгайтирдилар ва шу билан бирга паст нархларни ушлаб турдилар, бу эса деярли ҳар қандай даражадаги фирмаларга тизимлардан фойдаланишга имкон берди. Ҳозирги вақтда АҚШ ҳаётнинг кўп соҳаларида лойиҳаларни бошқариш тизимларидан фойдаланишнинг чуқур анъаналарини иш- лаб чиқди. Режалаштирилган лойиҳалар орасида асосий улушни кичик лойиҳалар ташкил этади. Масалан, InfoWorld томонидан олиб борил- ган тадқиқотлар шуни кўрсатадики, AҚШ фойдаланувчиларининг эллик фоизи 500 дан 1000 гача иш ўринлари режаларини қўллаб- қувватлаш учун тизимларни талаб қилади ва фойдаланувчиларнинг атиги 28 фоизи 1000 дан ошиқ иш ўринлари жадвалларини ишлаб чиқадилар. Ресурслар нуқтаи назаридан, фойдаланувчиларнинг 38 фоизи лойиҳа доирасида 50-100 турдаги ресурсларни бошқариши керак ва фойдаланувчиларнинг атиги 28 фоизи 100 дан ортиқ турдаги ресурсларни бошқаришлари керак. Тадқиқотлар натижасида лойиҳа жадвалларининг ўртача ҳажми ҳам аниқланди: кичик лойиҳалар учун - 81 иш ўринлари ва 14 турдаги ресурслар, ўрта лойиҳалар учун - 417 иш ўринлари ва 47 турдаги манбалар, йирик лойиҳалар учун - 1919 иш ўринлари ва 165 турдаги ресурслар. Ушбу рақамлар менежернинг ўз ташкилотини лойиҳавий бошқарув шаклига ўтишнинг фойдаси ҳақида ўйлаши учун бошланғич нуқтаси бўлиб хизмат қилиши мумкин. Кўриб турганингиздек, лойиҳани бошқариш тизимини амалда қўллаш жуда кичик лойиҳалар учун ҳам самарали бўлиши мумкин. ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ ~ 8 ~ Табиийки, лойиҳаларни бошқариш тизимларидан фойдаланувчи- лар доираси кенгайиши билан улардан фойдаланиш усуллари ва мисоллари кенгайиб бормоқда. Ғарбий компютер журналларида мун- тазам равишда лойиҳаларни бошқариш тизимлари тўғрисида мақола- лар, шу жумладан бундай тизимларнинг фойдаланувчиларига масла- ҳатлар ва менежментнинг турли соҳаларида муаммоларни ҳал қилиш учун тармоқни режалаштириш техникасидан фойдаланиш йўллари таҳлил қилинади. Лойиҳа амалга ошириладиган асосий фаолият йўналишлари бўйича турларини қуйидагиларга бўлиш мумкин: 1. техник (бизнес-марказ қуриш лойиҳаси); 2. ташкилий (олий таълим тизимини қайта қуриш лойиҳаси); 3. иқтисодий (молиявий барқарорлик лойиҳаси); 4. ижтимоий (боғчалар қуриш лойиҳаси); 5. аралаш (чиқиндиларни йўқ қилиш бўйича лойиҳа). Агар улар ичидан асосийларини кўриб чиқадиган бўлсак: Ташкилий лойиҳа. Бу мақсадлар олдиндан белгиланиши билан тавсифланади, аммо миқдорий ва сифатли натижаларни аниқлаш жуда қийин, чунки улар тизимни ташкилий такомиллаштириш билан боғ- лиқ; муддати ва муддати олдиндан белгиланади; иложи борича ресурс- лар тақдим этилади; лойиҳа харажатлари қайд этилади ва иқтисодий самарадорлик учун назорат қилинади, аммо лойиҳа ривожланиб бориши билан тузатилиши керак. Иқтисодий лойиҳа. У ўзига хос хусусиятларга эга: мақсад тизимнинг иқтисодий кўрсаткичларини яхшилаш; асосий мақсадлар олдиндан айтиб ўтилади, аммо лойиҳанинг ривожланиши давомида тузатишни талаб қилади; худди шу нарса лойиҳа вақтига нисбатан қўлланилади; иложи борича ресурслар тақдим этилади; харажатлар олдиндан аниқланади, харажатлар самарадорлиги мониторинги қилинади ва лойиҳа бажарилиши давомида аниқланади. Ижтимоий лойиҳа. Улар бир-биридан фарқ қилади, чунки мақсадлар аниқланади ва улар оралиқ натижаларга эришилганда, миқдорий ва сифат жиҳатидан баҳолаш қийин бўлганда тузатилиши керак; лойиҳанинг муддати ва давомийлиги эҳтимолий омилларга боғлиқ ёки фақат режалаштирилган ва кейинчалик аниқланиши керак; лойиҳа харажатлари одатда бюджет маблағларига боғлиқ; ресурслар керак бўлганда иложи борича ажратилади. Ижтимоий лойиҳаларда энг катта ноаниқликлар мавжуд бўлади. |
