Lokal tarmoqda ma’lumotlar almashinuvi modeli o'raqov Shohruhjon Farxod o'g'li

LOKAL TARMOQDA MA’LUMOTLAR ALMASHINUVI MODELI
O'raqov Shohruhjon Farxod o'g'li
Nizomiy nomidagi TDPU MI 203 guruh talabasi
[e-mail]
Annotatsiya
Ushbu maqolada kompyuterlarda o’zaro axborot ma’lumotlarni almashishda bir –biriga o’zaro ta’sir ko’rsataishda Lokal tarmoqlarining o’rni juda kattaligini hamda lokal tarmoqlar birlashib yirik tarmoqlarni tashkil qilishi haqida fikr mulohazalar bayon qilingan.
Kalit so’zlar: LAN tarmoq,tarmoq topologiyasi,mijoz server,virtual mahalliy tarmoq,mintaqaviy global tarmoq.
KIRISH
Kompyuter bugungi dunyoning muhim qismidir va kompyuter tarmoqlari bizning hayotimizni ancha osonlashtiradi.Kompyuterlar paydo bo’lganidan so’ng ularni o’zaro aloqalarini dasturiy va aparat qismlarni bir-biri bilan o’zaro ta’sirini o’rnatish masalasi paydo bo’ldi.Natijada kompyuterlar birlashtirilib mahalliy tarmoqlar va mahalliy tarmoqlar bir- biri bilan bog’lanib mintaqaviy va global tarmoqlarni tashkil qildi.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METADOLOGIYA
LAN - bu kirish nuqtalari, kabellar, marshrutizatorlar va kalitlardan tashkil topgan kompyuter tarmog'i bo'lib, u qurilmalarni bitta bino, kampus yoki uy tarmog'idagi veb-serverlar va ichki serverlarga va keng tarmoqli tarmoqlar (WAN) orqali boshqa mahalliy tarmoqlarga ulash imkonini beradi. ) yoki Metropolitan Area Network (MAN). LAN tarmog'idagi qurilmalar, odatda shaxsiy kompyuterlar va ish stantsiyalari, fayllarni almashishi va bitta Internet ulanishi orqali bir-biridan foydalanishi mumkin.
Router tarmoqdagi har bir qurilmaga IP manzillarni tayinlaydi va barcha ulangan qurilmalar o'rtasida umumiy Internet ulanishini osonlashtiradi. Tarmoq kaliti marshrutizatorga ulanadi va ulangan qurilmalar o'rtasidagi aloqani osonlashtiradi, lekin mahalliy tarmoq IP konfiguratsiyasi yoki Internet ulanishlarini almashish bilan shug'ullanmaydi. Kalitlar tarmoqdagi mavjud LAN portlari sonini ko'paytirish uchun ideal vositadir.

Mahalliy tarmoq topologiyasi sifatida ham tanilgan Mahalliy tarmoq sxemasi qurilmalar va tarmoq segmentlarining o'zaro bog'langan jismoniy va mantiqiy usullarini tavsiflaydi. LANlar jismoniy signalni uzatish vositasi yoki ma'lumotlarning jismoniy ulanishdan qat'i nazar, qurilmalar o'rtasida tarmoq bo'ylab harakatlanishining mantiqiy usuli bo'yicha tasniflanadi.
LANlar odatda kabellar va kalitlardan iborat bo'lib, ular Internetga kirish uchun router, kabel modem yoki ADSL modemga ulanishi mumkin. LAN tarmoqlari, shuningdek, xavfsizlik devori, yuk balanslagichlari va tarmoq buzilishini aniqlash kabi tarmoq qurilmalarini o'z ichiga olishi mumkin.
Mantiqiy tarmoq topologiyasi misollari mantiqiy shina topologiyasi sifatida tasniflangan buralgan Ethernet juftligini va mantiqiy halqa topologiyasi sifatida tasniflangan token ringni o'z ichiga oladi. Jismoniy tarmoq topologiyasiga misollar yulduz, toʻr, daraxt, halqa, nuqtadan nuqtaga, aylana, gibrid va shinali topologiya tarmoqlarini oʻz ichiga oladi, ularning har biri turli xil konfiguratsiyalar tugunlari va bogʻlanishlaridan iborat.
‍
Mahalliy tarmoqlarning vazifasi kompyuterlarni bir-biriga bog'lash va printerlar, fayllar va boshqa xizmatlarga umumiy foydalanishni ta'minlashdir. Mahalliy tarmoq arxitekturasi peer-to-peer yoki mijoz-server sifatida tasniflanadi . Mijoz-server lokal tarmog'ida bir nechta mijoz-qurilmalar markaziy serverga ulangan bo'lib, ularda ilovalarga kirish, qurilmaga kirish, fayllarni saqlash va tarmoq trafigi boshqariladi. 
Mahalliy tarmoq serverida ishlaydigan ilovalar ma'lumotlar bazasiga kirish, hujjatlarni almashish, elektron pochta va chop etish kabi xizmatlarni taqdim etadi. Peer-to-peer mahalliy tarmog'idagi qurilmalar markaziy serverdan foydalanmasdan ma'lumotlarni to'g'ridan-to'g'ri kommutator yoki routerga almashadi. 
Virtual mahalliy tarmoq (VLAN) - bu qurilmalar to'plamini alohida jismoniy LANlarda birlashtira oladigan va qurilmalar bir xil simga ulangandek aloqa qilish uchun sozlangan qurilmalarning mantiqiy guruhi. Bu tarmoq ma'murlariga qo'shimcha kabellar yoki joriy tarmoq infratuzilmasiga jiddiy o'zgarishlar kiritmasdan o'z tizimlarining xavfsizlik va funktsional talablariga mos keladigan yagona kommutatsiyalangan tarmoqni osongina sozlash imkonini beradi. VLAN-lar Protokol VLAN, Statik VLAN yoki Dinamik VLAN sifatida tasniflanadi
Mintaqaviy kompyuter tarmoqlari bir-biridan ancha uzoqda joylashgan biror bir mintaqaga tegishli obonentlarni birlashtiradi. Misol: biror shahar ichidagi yoki iqtisodiy regionda yoki alohida bir mamlakatda joylashgan obonentlarni birlashtiruvchi tarmoq.Lokal tarmoq kichik bir hududda joylashgan obonentlarni birlashtiradi. Bunday tarmoq odatda aniq bir joyga bog'langan bo'ladi. Misol: biror korxona yoki tashkilotga mahallliy tarmoqning uzunligini 2-3 km bilan cheklash mumkin.Bunday tarmoqlarda axborot almashinish aloqa kabellari (ba'zan, telefon tizimi yoki radiokanal) orqali amalga oshiriladi. Bunda foydalanuvchilar tarmoqqa ulangan kompyuterlardagi ma'lumotlarni birgalikda qayta ishlash va ma'lumotlarni ayirboshlash va dastur, chop etish qurilmasi, modem va boshqa qurilmalardan birgalikda foydalanish imkoniyatiga ega bo'lishadi.Shuning uchun, bittadan ko'p kompyuterga ega bo'lgan firmalar o'z kompyuterlarini lokal tarmoqqa birlashtiradi.
Global kompyuter tarmoqlari turli mamlakatlarda turli qit'alarda joylashgan obonentlarni birlashtiradi. Obonentlar orasida aloqa bunday tarmoqlarda telefon aloqa liniyalarida, radio aloqa, sputnik aloqa tizimlari asosida amalga oshiriladi
XULOSA
Kompyuterlarda axborotlar oqimini kerakli sohalarga yo’naltirish hamda ma’lumotlar almashish biz foydalanuvchilarning vaqtdan hamda mablag’dan samarali foydalanishimiz uchun local tarmoqlarning o’rni va bu tarmoqlar birlashib mintaqaviy global tarmoqlarni tashkil qilish hozirgi zamonaviy dunyoda bu tarmoqlarsiz o’zaro aloqalar uzilib qoladi.Tarmoqlar juda kata ishlarni amalga oshirishga imkon beradi.
ADABIYOTLAR RO’YXATI
https://www.heavy.ai/technical-glossary/local-area-network
https://www.sciencedirect.com/topics/nursing-and-health-professions/local-area-network
http://elib.buxdu.uz/index.php/pages/referatlar-mustaqil-ish-kurs-ishi/item/11373-lokal-va-global-tarmoqlar