Loyihalash uchun quyidagi parametrlar berilgan: Zvenolarning uzunliklari

loyihalash uchun quyidagi parametrlar berilgan:
Zvenolarning uzunliklari:








1. Elektrodvigatelning aylanishlar soni








2. Krivoshiplarning aylanishlar soni








3. Zvenolarning massalari:














4.Inertsiya momentlari:








5.Qarshilik kuchi








6. Tashqi ilashmaning moduli








7. Tishlar soni








8. Planetar mehanizmning moduli








9 Faza burchaklari:


kotarilish va qaytish fazalari








uzoqda turish burchagi





Mehanizmni kinematik tahlili


Mehanizmning kinematik tahlilida uning sxemasi mashtabda chizilib, ayrim zvenolarning og'irlik markaz trayektoriyalari chiziladi, zveno nuqtalarining chiziqli tezlik va tezlanishlari hamda zvenolarning burchak tezlik va tezlanishlari aniqlanadi


Mexanizmning kinematik sxemasini chizish


Buning uchun mexanizmning uzunlik mashtabini tanlaymiz.





Ya'ni, haqiqiy uzunligi








bo'lgan yetakchi zveno 1 ni sxemada 50 mm li kesmaga almashtirib chizamiz


Yetakchi zvenoning bir marta to'la aylanishida 12 vaziyatini chizamiz. Bu aylanani teng 12 qismga bo'lamiz va krivoshipning har 30' da burilgan vaziyatini olamiz.


Zvenolarning hamda qurish uchun zarur bo'lgan geometrik o'lchamlarning chizma uzunliklari aniqlanadi. Bunda zvenolarning chizmadagi uzunliklari quyidagiga teng bo'ladi.








Mexanizmning tezliklar rejasini qurish.


Tezliklar rejasini qurish quyidagi qoidalarga amal qilgan holda bajariladi:


1. Tezlik rejasi tezlik vektor tenglama asosida quriladi; 2. Tezlik vektor tenglama zvenoning oxirgi nuqtasi (zvenolarni bog'lab turgan kinematik juft) uchun tuziladi; 3. Tezlik vektor tenglamalar soni kinematik juft bog'lab turgan zvenolar soniga teng bo'ladi








Bu tenglamada








nuqtaning absolyut tezlik vektori,








nuqtaning aylanish markazi O nuqtaning


absolyut tezlik vektori,








nuqtaning aylanish markazi Onuqtaga nisbatan nisbiy tezlik vektori.








deb qabul qilamiz. Bunda tezlik masshtabi quyidagiga teng bo'ladi.





































































































































































































































































































































Quyidagi jadval to'ldiriladi 12 xolat uchun


Tezlanishlar rejalarini qurish


Tezlanish rejalari tezlik rejalari qurilib, tezlik qiymatlari aniqlangandan so'ng bajariladi. Tezlanish rejalarini qurishda yuqorida ko'rsatilgan tezlik rejalarini qurishdagi qoidalarga amal qilinadi. Krivoshipga tegishli ,,A'' nuqtasining tezlanish vektor tenglamasi quyidagicha bo'ladi

















Bunda








nuqtaning absolyut tezlanish vektori;





aylanish markazi O ning absolyut tezlanish vektor,


qo'zgalmas bo'lgani sababli











nuqtaning aylanish markaziga nisbatan normal tezlanishi tashkil


etuvchi vektori;








nuqtaning aylanish markaziga nisbatan tangensial tezlanish tashkil etuvchi vektori.


Tezlanish mashtabi:





Zvenolarning og'irlik markazlari holatlari tezlik rejasi kabi aniqlanadi.


,,B'' nuqtaning absolyut va nisbiy tezlanishlari rejadan quyidagicha aniqlanadi

















Tezlanish planidan quyidagi o'lchamlarni olamiz

























































































































































































































































































































































































































Mexanizmning kinetotostatik tahlili


Bunday tahlilda kinematik juftlardagi reaksiya kuchlarini, zvenolarning inersiya kuchlarini hisobga olgan holda hamda




muvozanatlovchi kuch va moment aniqlanadi.


Kuchga hisoblash uchun quyidagilar berilgan:














Qarshilik kuchi va inertsiya momenti:














Kinematik juftlardagi reaksiya kuchlari har bir Assur guruhi uchun alohida aniqlanadi. Assur guruhlariga bo'lishini oxirgi, ijrochi mexanizmdan boshlanadi. Mexanizmni assur guruhini qaysi holatiga olinganiga qarab chizmadan quyidagi o'lchamlar olinadi:









































Og'irlik va inertsiya kuchlarini aniqlaymiz;


























Momentini ham aniqlaymiz:











,,B'' nuqtasiga 1 va 2 zvenolardan ta'sir etayotgan reaksiya kuchini

















aniqlash uchun, barcha kuchlardan ,,B'' nuqtasiga nisbatan muvozanat momenti tenglamasi yoziladi:






















Vektor muvozanat tenglama quyidagicha bo'ladi:





Ma'lum kuchlarning eng katta qiymatidan kuch mashtabi tanlanadi:








Malum kuchlarning vektor uzunliklari aniqlanadi.
































Rejadan vektor uzunliklari bo'yicha no'malum bo'lgan kuchlarning haqiqiy qiymatlari aniqlanadi:



































Mexanizm zvenolaridagi barcha kuchlardan bosh zvenoga keltirilgan muvozanat kuchi aniqlanadi





Kirivoship o'z holatida chizilib,











kuch vektorlari ,,A'' nuqtasiga o'z yo'nalishida qo'yiladi. Bunda





Krivoship markazi ,,O'' nisbatan muvozanat tenglamasidan


























reaksiya kuchi rejadan aniqlanadi. Vektor muvozanat tenglamasi quyidagicha bo'ladi





Ma'lum kuchlarning eng katta qiymatidan kuch mashtabi tanlanadi:














Muvozanatlovchi kuchni N.E.Jukovskiy qattiq richagi yordamida aniqlash.


Buning uchun tezlik rejasini





yonalishida





burib, tashqi va inersiya kuchlarining vektor yo'nalishlarini


mos nuqtalarga qo'yib qutbga nisbatan moment muvozanat tenglamasi yoziladi va shu tenglamada

Nisbiy hatolik

Berilgan qiymatlar:


Tishlar soni:








Tashqi ilashmaning moduli:














Elektrodvigatelning aylanishlar soni:








Krivoshipning aylanishlar soni:








Tishli g'ildiraklarning geometrik parametrlarini aniqlaymiz:


Boluvchi aylanalari radiuslari:














Gildirak tishlari balandliklari:























Asosiy aylanalarning radiuslari:








Ilashmaning boshlang'ich aylana yoyi bo'yich qadami:

















Gildirak tishlarining botiqligi aylanasi radiuslari:














Gildirak tishlarining tashqi aylanasi radiuslari:














Galtelning yumaloqlanish radiusi:








O'qlararo masofa








Qoplanish koeffitsiyenti quyidagicha aniqlanadi:





Chizma uzunlik masshtabi





ni tanlaymiz. Bunda tishning chizmadagi balandligi





bolishi kerak.











G'ildirakning











markazlari oralig'ini topamiz:

















markazlar to'gri chiziq bilan tutashtiriladi, bu markazlardan














radiuslari bilan bo'lish aylanalari chiziladi.


Ikki aylananing urinish nuqtasidan (P) bo'lish aylanalariga urinma chiziq τ -τ o'tkaziladi. Urinma chiziq τ -τ markazlar











ni tutashtiruvchi chiziqga perpendikulyar bo'ladi.











markazlardan











Qutb nuqtasi P dan urinma chiziq τ -τ ga α =20 burchak asosiy aylanalarga umumiy bo'lgan urinma chiziq N-N o'tkaziladi. Bu urinma chiziq asosiy aylanalar r.b4 va r.b5 da urinish nuqtalari A va B ni beradi. Bunda kesma AB nazariy ilashish chizig'i deyiladi.

Gildiraklarning

markazlaridan

















radiuslar bilan g'ildirak tishlarining chiziqlari aylanasi,











radiuslari bilan g'ildirak tishlarining botiqlari aylanalari chiziladi.





Boshlangich aylana yoyi bo'yicha tishning qalinligi








belgilaymiz va uni teng ikki qismga


bo'lamiz. Uni g'ildirak markazi





bilan tutashtirib, tishning simmetriya o'qini hosil qilamiz. Simmetrik proesiyalsh


usulida tishning ikkinchi evolenta profilin chizamiz. Har bir g'ildiraklarning uchtadan tishi chiziladi.


PLANETAR REDUKTOR HISOBI.


Tishli mexanizmning umumiy uzatish soni





Planetar mexanizmning uzatish soni:





Planetar mexanizmning uzatish soni:





qabul qilamiz


Tishli g'ildirakning tag qismi qirqilmaslik shartidan:








deb qabul qilamiz:


Tenglamadan tashqi g'ildirakning tishlar soni aniqlanadi:








Loyihalsh shartiga kora





bo'lishi kerak.


O'qlar mos kelish shartidan ikkinchi g'ildirakning tishlar soni aniqlanadi:








bo'lishi kerak


Satelitlar sonini qo'shnichilik shartiga tekshirib ko'ramiz:










Planetar mexanizmning tishlar g'ildiraklarini bo'luvchi aylana radiuslarini aniqlaymiz:




















Tashqi g'ildirak radiusi








qabul qilib, uzunlik masshtabini tanlaymiz:





Markaziy g'ildirak va satelitning chizmadagi bo'luvchi aylana radiuslarini aniqlaymiz:














KULOCHOKLI MEXANIZMNI LOYIHALASH.


Quyidagi parametrlar berilgan:





Faza burchaklari:





Kotarilish va qaytish burchaklari:











Uzoqda turish burchagi:








Ruxsat etilgan bosim burchagi:








Kulochokning aylanishlar soni:











Kulochokning harakat qonuni tezlanish analogi grafigi ko'rinishida berilgan.





Maksimal ko'tarilish balandligi:








Kulochokning faza burchaklari quyidagicha taqsimlanadi:

















Kulochokning ish burchagining masshtabi:


Gradusdagi ifodasi








Radiandagi ifodasi:








Tezlanish anologi grafigi


quriladi. Ordinata o'qi bo'yicha maksimal amplitudasi 100 mm olingan ,,ψ ''


o'qi bo'yicha kulochokning ish burchagining chizmadagi qiymatlari olinadi. Hosil qilingan diagrammani grafik integrallab analog diagrammasi quriladi. OH.1=57.2 mm masofasi ixtiyoriy tanlangan. Tezlik diagrammasini yana bir marta grafik integrallab kulochokning burchak yo'li diagrammasi quriladi











Diagramma mashtablarini aniqlaymiz


Kulochokning burchak yo'li masshtabi:

Bu yerda

siljish diagrammasi ordinatsining maksimal qiymati, mm


Tezlik anologining ordinata mashtabi














Tezlanish anologining ordinata mashtabi


Shundan keyin ordinatalar o'qining chizig'iy tezligi va urinma tezlanishi mashtabi





ni aniqlaymiz. Nazariy


mexanika kursidan ma'lumki, yo'lning burilish burchagi bo'yicha birinchi hosilasi chizig'iy tezlik ordinatasiga proporsional bo'ladi. ya'ni





Demak, bundan


Chiziqli tezligining ordinata mashtabi

















kulochokning burchagiy tezligi.


Chiziqli tezlanish ordinata mashtabi quyidagicha aniqlanadi








Kulochokning minimal radiusini aniqlash.


Siljish S=S(ψ ) digrammasidagi 1-1, 2-2, 3-3, ...absissa bo'linmalariga tegishli S ordinata qiymatlarini gorizontal


chiziqlar bilan S=S(ds/dψ ) diagrammasiga ko'chiramiz. Shu bo'linmalarga tegishli tezlik analogi ds/dψ =(ds/dψ )ψ ning diagrammasi 1-1*,2-2*, 3-3*... ordinatalarini yordamchi chizma vositasida 45 gradusga burib yangi diagrammaning ds/dψ abssisalari o'qiga ko'chiramiz. Belgilangan 1*, 2*, 3*, ... nuqtalar silliq chiziq bilan birlashtiriladi. Hosil bo'lgan egri chiziqning chap va o'ng tomonlariga berilgan bosim burchagi α =30 gradus bo'yicha urinmalar otkazamiz.
Grafikning OS ordinatalar o'qining davomida kesishuv nuqtasi O.k ni aniqlaymiz. Bu urinma chiziqlar bilan chegaralangan yuza kulochokning aylanish markazidan geometrik o'rinlarini bildiradi.


Demak, kulochokning aylanish markazi O.k ni OO kesmanong davomida a=10 20 foizga oshirib olamiz. u holda kulochokning minimal radiusi








Kulochokning profilini chizisha


Kulochokning aylanish markazini ixtiyoriy O nuqtada belgilaymiz. Bu nuqtada





radiusida aylana chizamiz.


Turtkichning ko'tarila boshlash vaziyatini aniqlaymiz. So'ngra O nuqtadan vertikal chiziq o'tkazib, bu chiziqdan kulochokning aylanishiga qarama qarshi tomonga kotarilish, uzoqda turish va qaytish burchaklari chiziladi.Bu burchaklarni S=S(ψ ) diagrammasiga moslab, teng qismlarga bo'lamizda kulochokning aylanasida 0, 1, 2, 3, ... nuqtalarni olamiz.


Turtkichning roligining radiusi