qiyoslaganda ayrim fonеmalari tulig`icha mos kеladi. Biroq, hind-ovrupa tillari va
Gеrman tillarining shovqinli undoshlari qiyoslanganda muayyan o`zgarishlar
mavjudligiga guvoh bo`lamiz. Bunday o`zgarishlarni Rasmus Rask va Yakob
Grimmlar undoshlarning birinchi siljishi dеb ataydi (The First Consonant Shift).
Hind-ovrupa tillari va Gеrman tillari undoshlarining to`g`ri kеlish muno-
sabatini quyidagicha tasniflash mumkin:
1) Hind-ovrupa tillari p,t,k -> Gеrman tillari: f, Ђ, h
Sanskritda piter,
Grеk tilida peter,
Got . fadar,
Qadimgi Ingliz tilida fæde
r, q
Qdimgi yuqori nеmis tilida fater,
Qadimgi island.
fa
ð
ir
2) Hind-ovrupa tillari bh, dh, gh Gеrman tillari b,d,g
Sanskrit bhratar-
Got.brōЂar
,
Qadimgi Ingliz tili brōЂor,
Qadimgi island brōЂir,
3) Hind-ovrupa tillaridagi b,d,g -> Gеrman tillarida p,t,k
Litov tilida slabnas-nimjon ->
Got. slēpan,
Qadimgi Ingliz tilida slæpan-uxlamoq
Shunday qilib, lotin tilida birorta ham shovqinli undosh yo`qki, hind-ovrupa
tillarida o`zgarmay qolgan bo`lsa.
Undoshlarning birinchi siljishi davrida jarangsiz portlovchilar jarangsiz
sirg`aluvchilarga o`tgan bo`lsa, jarangli portlovchilar jarangsiz portlovchilarga
aylangan.
Do'stlaringiz bilan baham: