M. M. Aliyev 2019 raqamli texnika va mikroprotsessorlar

Nazorat savollari 
1. MF ning turli formalarda tasvirlanishi qanday? 
2. BDNF nima? 
3. Karno kartasining koʻrish qoidasi qanday? 
4. Qaysi tenglamaga Karno kartasi mos keladi? 
 
x3*x2 + x͞1*x0 + x3*x͞2 
x1*x0 + x͞2*x1 + x͞0*x͞3 
x͞0*x͞2 + x͞1*x͞2 + x3*x͞1
*
 
x͞1*x͞0 + x2*x͞1 + x͞3*x͞0 
x0*x1 + x2*x3 + x3*x͞2 

---

70 
3. KOMBINATSION QURILMALAR 
3.1. Multipleksorlar va shifratorlar 
3.1.1. Multipleksorlar 
Multipleksor soʻzi “multiplexer”
2
soʻzidan kelib chiqqan boʻlib, koʻp 
marotaba deb tarjima qilinadi. U bir nechta kirish shinalaridan kelib tushayotgan 
axborotni bitta chiqish shinasiga ixtiyoriy tartibda oʻtkazishni ta’minlaydi. 
Multipleksor ikkita kirish guruhiga va bitta chiqishga ega. Kirishning bir guruhi 
- axborotli, ikkinchisi adresli (boshqaruv) hisoblanadi. Agar multipleksor Nta 
adres kirishidan iborat boʻlsa, u holda axborot kirishlarining soni 2N ga teng 
boʻladi. 
3.1-rasm. Multipleksor sxemalari: a) mexanikali,b) elektronikali 
3.2-rasmda oddiy multipleksor prinsipial sxemasi
2
, haqiqiy jadvali va 
mantiqiy sxemasi keltirilgan, u “ikkita liniya bittaga” koʻrinishiga ega (2:1). 
2
Digital Electronics: Principles, Devices and Applications Anil K. Maini 
© 2007 John Wiley & Sons, Ltd. ISBN-13: 978-0-470-03214-5,
ISBN-10: 0470032146, p.269-277. 
2
Digital Electronics: Principles, Devices and Applications Anil K. Maini 
© 2007 John Wiley & Sons, Ltd. ISBN-13: 978-0-470-03214-5,
ISBN-10: 0470032146, p.272 - 273. 

---

71 
3.2-rasm. Oddiy multipleksorning mantiqiy sxemasi 
3.2c - rasmda keltirilgan variantda kirish zanjirlarini oʻchirish bitta tashqi 
signal yordamida amalga oshiriladi. S=0, F=I
0
boʻlganda, S=1, F=I
1 
boʻladi. Bu 
prinsiplar murakkabroq multipleksorlarini yasash uchun asos boʻladi. 
3.3 va 3.4-rasmlarda “toʻrtta liniya bittaga” (4:1) multipleksorning mantiqiy 
tuzilishsi - TTL L155KP1 mikrosxemaning yarmi tasvirlangan. U uchta D0 - D3 
axborot kirishlaridan ikkita A va V adres kirishlari va V ruxsat etuvchidan 
tashkil topgan. A kirishi chiqishga, V - katta razryadlarga tegishlidir.