M. N. Musayev sanoat chiqindilarini tozalash texnologiyasi
Download 3.87 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Nazorat uchun savollar
- Sanoatda keng tarqalgan erituvchi bug‘larining o ‘z -o ‘zidan alanga olish haroratlari (ta)
- Nazorat uchun savollar: 145
- S 0 2+ H 20 + 0 , 5 0 2-* H 2S 0 4
- 2 H g + M n 0 2->H g2M n 0 2
- Suvlarning ishlatilishiga qarab sinflanishi.
- Texnologik suvlar yuvuvchi, reaksiyaga va muhitga xizmat qiluvchi
|
141 www.ziyouz.com kutubxonasi chiqarib tashlanadi, masalan, sovitish fazasi yoki quritish fazasi. Ikki fazali siklda faqat adsorbsiya va desorbsiya fazalari o ‘tkaziladi. JV j
C , g/m 3 1 Atseton 3,0 2 Benzin 2,0 3 Benzol 2,0 4 Butil atsetat 1,5 5 Ksilol 2,1 6 Metil atsetat 2,1 7 Toluol 2,0 8 Etil spirti 1,8 9 CS2 6,0 10 Trixloretilen 1,8 11 Metilenxlorid 2,0 12 Tetraxloruglerod 4,5 Rekuperatsion qurilmalarda ushlab qolinadigan organik erituvchi bug'larining gazdagi tarkibi va miqdori, ham da ishlab chiqarishning im koniyatiga qarab regeneratsiya jarayonining u yoki bu sikli tanlanadi. Agar tozalanadigan gazda uchuvchan erituvchi bug'lari yuqori ko n sen tratsiy ad a b o 'lsa , un d a t o 'r t fazali siklni q o 'lla sh m aqsadga m uvofiq, agar o 'r ta va kam k o n sen tratsiy ali b o 'lsa (2-3 g /m 3), unda uch fazali siklni qo'llash kerak (bunda sovitish fazasi chiqarib tashlanadi). Ikki fazali sikl esa chiqindi gazdagi suv bilan um um an aralashm aydigan organik erituvchi bug'larini u sh lab qolish lozim b o 'lg a n d a q o 'lla n ila d i. R ek u p e ra tsio n qurilm alarning uzluksiz ishlashi uchun adsorberlar kam ida 2 ta bo'lishi kerak. Odatda adsorberlar 6 tagacha bo'lishi mumkin. Endi ikki fazali siklda ishlaydigan absorbsion qurilm ani ko'rib chiqamiz. Adsoiberlaiga AR-3 markali aktivlangan ko'mir solingan. 1—ventilator orqali organik erituvchi bug'lari (OEB) 2—kaloriferlaiga beriladi (konsentratsiyasi 5-6 g/m 3). U yerda qisman qizdirilib, keyin aktivlangan k o'm ir bilan to'ldirilgan adsorberlarga uzatiladi. Tozalangan gaz adsorbeming quyi qismidan atmosferaga chiqarib yuboriladi. Adsorbent to'yingandan keyin (odatda 8 -1 2 soatdan keyin) yutilgan erituvchi bug'lari desorbsiya qilinadi (ajratiladi). Buning uchun adsorbeming quyi qismidan qizdirilgan suv bug'i beriladi (harorat 115—118 °C atroflda bo'ladi). 142 www.ziyouz.com kutubxonasi 13.1-rasm. Terini nitroemal bilan bo‘yash jarayonida hosU bo‘luvchi bug‘-havo aralashmalar! tarkibidagi organfk erituvchi bug‘larini absorbsion ushlab qolish qurflmasining sxemasi: 1-ventilator, 2-kalorifer, 3-adsorberlar, 4-kondensator, 5-fazalami ajratuvchi, 6-qatlamlami ajratuvchi. Desorbsiya jarayoni kondensatorda to'planadigan kondensatning konsentratsiyasi va zichligiga qarab davom ettiriladi. Distillatning zichligi 0,966 g/sm3 ga yetganda jarayon to‘xtatiladi. Kondensatorda suyuq holga kelgan organik erituvchi bug‘lari oldin 5 — apparatda suyuq va gaz qatlam lariga, keyin esa 6 — apparatda suyuq qatlamlarga ajratiladi va omborlarga yuboriladi. Keyingi paytlarda organik materialll yutuvchi sorbentlami tayyorlashga e’tilx)r kuchaydi. Bunda yuqori faol va yemirilishga chidamli aktivlangan ko‘mirlam i tayyorlash bilan birga aktiv uglerod tolalar asosidagi to ‘qilgan va to ‘qilmagan materiallar ham keng ishlatilmoqda. Ushbu materiallar yuqori yutuvchanlik qobiliyatiga ega bo‘ladi (99%gacha). Nazorat uchun savollar: 1. Organik erituvchi bug‘lari qaysi jarayonlarda hosil bo'ladi? 2. Organik erituvchi bug‘larini rekuperatsiya qilishning qanday usullari bor? 3. R ekuperatsion qurilm alarning texnologik sikllari qanday bosqichlardan iborat va ulami ikki, uch va to ‘rt sikli bo‘lishligi nimaga bog‘liq?
www.ziyouz.com kutubxonasi 14-BOB. GAZLARNI YUQORI HARORATDA ZARARSIZIANTIRISH (TERMIK USUL) Toksik, yomon hidli oson oksidlanuvchi gazlar ko‘p hollarda maxsus apparatlarda yoqish orqali zararsizlantiriladi. Ushbu usul oddiyligi bilan boshqa usullardan farqlanadi. Bu usul ko‘pincha lak- buyoq sanoatida, kimyo, elektrotexnika hamda bo‘yash sexlari bo'lgan sanoat ishlab chiqarish korxonalarida hosil bo‘ladigan gazlarni, ya’ni bo‘yoqlar tarkibidagi erituvchilaming bug'larini tozalashda qo‘llaniladi. Bunda tozalanuvchi gaz havo kislorodi yordamida yoqiladi. Shunda hosil b o ‘lgan gazlar boshlang'ich gazga nisbatan zaharsiz b o ‘lishi kerak. Tozalash jarayoni maxsus yondirgichlarda, sanoat pechlarida va ochiq mash’allarda amalga oshiriladi. Bunda chiqindi gaz tarkibidagi uglevodorod tarkibli gazlar (bug‘lar) yoqilg'i gaz alangasida to ‘liq yonib ketadi va atmosferaga chiqarib yuboriladi. Y ongan gazlar issiqligidan ham kerakli m aqsadda foydalanish mumkin. Buning uchun b a’zan pech ichiga issiqlik almashtirgichi ham o ‘rnatiladi. Termik neytralizatorlaming konstruksiyasi shunday tuzilgan bo‘lishi lozimki, bunda chiqindi gaz tarkibidagi yonuvchan oiganik modda bug‘i pech ichida yonib ketishga ulgurishi lozim. Bu esa organik moddaning o‘z- o ‘zidan alanga olish haroratini apparat ichida vujudga keltirishga bog‘liq. Odatda bu vaqt 0,1-0,5 sekundni (ba’zan 1 sekundni) tashkil etadi. Shuning uchun bunday apparatlam i ishlatishda Chiqindi gaz JZ E- 14.1-rasm. Sanoat chiqindi gazlarini termik zararsizlantirish (termik neytralizator) sxemasi:
a) issiqlik almashtirgichsiz; b) issiqlik almashtirgichli. 144 www.ziyouz.com kutubxonasi zararsizlantiriladigan moddaning o ‘z- o‘zidan alanga olish haroratini bilgan holda shu haroratni apparat ichida vujudga keltirishga harakat qilish lozim. Bu esa chiqindi tashlamalaming zararsizlantirish darajasini (to‘liq yonib ketishi) oshirishga olib keladi. Apparat ishlashining samaradorligini oshirish uchun apparat ichida harorat moddalarning o‘z-o‘zidan alanga olish haroratiga qaraganda 100-150°C ga ko'paytiriladi. Quyidagi jadvalda sanoatda ko'plab hosil b o ‘lib tashianadigan tashlamalaming o ‘z -o ‘zidan alanga olish haroratlari keltirilgan. Sanoatda keng tarqalgan erituvchi bug‘larining o ‘z -o ‘zidan alanga olish haroratlari (ta) M o d d a t °c
M o d d a t „ "C
M o d d a t»."C
Am m iak 649
M etan 537
Ftal angidrid 584
Atseton 538
M etil spirti 470
Furfiirol 393
Benzol 579
M etil eflr 350
F urfunl spirti 490
Butadien 449
M etiletilketon 516
X Iorbenzol 674
Butil spirti 367
Nitrobenzol 496
Siklogeksan 268
V inilatsetat 426
O lein kislota 363
Siklogeksanon 495
Vodorodsian 538
Propan 468
E pixlorgidrin 410
G litserin 393
Propilen 504
Etan 510
Dibutilftalat 404
Serovodorod 260
E tilatsetat 486
Dixlorm etan 640
Skipidar 253
Etilbenzol 466
D ixloretilen 413
Stirol 491
Etilenoksid 430
Kerosin 254
Toluol 552
Etilenglikol 413
Krezol 559
U glerod oksidi 652
Etil spirti 426
Ksilol 496
Fenol 715
Etil efiri 186
Ja’zan chiqindi tashlam alari tarki ?ida organik erituvchi bug‘l: ko'plab uchrasa, ular yoqilg'i sifatida ham ishlatilishi mumkin. Chiqindi tashlam alar tarkibidagi yonuvchan m oddalarning issiqlik chiqarish qobiliyati 3,3 5 -3 ,7 7 M D j/m 3 ga teng boMganda va yuqori harorat beiganda mustaqil yoqilg'i sifatida qo'llanilishi mumkin. Lekin ko‘p hollarda chiqindi tashlamalarda yonuvchan aralashm alarning miqdori yetarli bo'lm agani uchun qo'shim cha yoqilg‘i gazning ishlatilishini taqozo etadi. Odatda 1000 m 3 gaz uchun 2 0 -3 0 kg shartli yoqllg‘ining ishlatilishi aniqlangan.
www.ziyouz.com kutubxonasi 1. Toksik, yom on hidli oson oksidlanuvchi gazlar qanday zararsizlantiriladi? 2. Termik zararsizlashtirish jarayonida hosil bo'lgan issiqlikdan qanday foydalanish mumkin? 3. Termik zararsizlashtirish jarayonida qo'llaniladigan apparatlami ishlatishda qaysi haroratni apparat ichida vujudga keltirishga harakat qilish lozim? 4. Termik neytralizatorlarning konstruktsiyasi qanday tuzilgan? 146 www.ziyouz.com kutubxonasi 15-BO B. GAZLARNI SIM O B B U G ‘LARIDAN TOZALASH A tm osfera havosini sim ob b u g 'lari bilan ifloslanishi rangli m etallurgiya, issiqlik energetika, kim yoviy va boshqa sanoat tarm o q larin in g tashlam alari hisobiga so d ir b o 'la d i. C hiqindi tashlamalarda simob va uning birikmalari bug' va aerozol ko'rinishida, hamda chang zarralariga ilashgan holda bo'lishi mumkin. Simobning konsentratsiyasi keng doirada o'zgaradi. Simob va uning birikmalari miqdori, konsentratsiyasiga qarab, uni ushlab qolish usullari fizik va kimyoviy usullaiga bo'linadi. Fizik usullaiga kondensatsiyalash, absorbsiyalash, adsorbsiyalash va aerozollami filtrlarda ushlab qolish usullari kiradi. Kimyoviy usullaiga xemosorbsiya va gaz fazasida ushlab qolish usuli kiradi. Simob m oddalari bilan konsentrlangan tashlam alarni dastlabki tozalash uchun odatda fizik usuliar, keyin esa ularni chuqurroq tozalash uchun kimyoviy usul qo'llaniladi. X em osorbsion usul tashlam a tarkibida simobdan tashqari boshqa kom ponentlar ham uchraganda ishlatiladi. Katta miqdordagi gaz tashlam alarini simob birikm alaridan tozalash (dem erkurizatsiyalash) u c h u n asosan a b s o r b s io n u s u l q o 'l l a n i l a d i . B u n in g u c h u n k o 'p m c h a dem erkurizatsiyalash uchun aktivlangan k o 'm ir ishlatiladi. Gaz tarkibida oltingugurt angidridini uchrashi aktivlangan ko'm irni deaktivlanishiga olib keladi, lekin gazda kislorod va suv bug'lari bo'lganda adsorbentda yutilgan oltingugurtning oksidlanishi sodir bo'lib, sulfat kislota hosil bo'lishiga olib keladi: S 0 2+ H 20 + 0 , 5 0 2-* H 2S 0 4 Hosil bo'lgan sulfat kislota simob bug'lari bilan o'zaro ta ’sirlashib, HgS04 ni hosil qiladi. Bu esa gaz tashlamasini to'liq demerkurizatsiyalashga olib keladi. Shuning uchun simob bug'lariga nisbatan ikki-uch baravar oltingugurt angidridi ko'p bo'lgan nam (nisbiy namligi 40—100% bo'lgan) gazlarni tozalash maqsadga muvofiqdir. Bunday sharoitda tozalangan gazda simob bug'larining qoldiq konsentratsiyasi «0,0075 m g/m3 ni tashkil etadi. To'yingan adsorbent — aktivlangan ko'miming desorbsiyasi 46,6 kPa (350 mm.sim.ustuni) vakuum ostida bir soat vaqt davomida 97% regeneratsiyasini amalga oshirish va uni qayta ishlatish mumkin. Regeneratsiyani 100% quritilgan oltingugurt angidridi bilan ishlov berish orqali ham amalga oshirish mumkin. 147 www.ziyouz.com kutubxonasi Demerkurizatsiyalash uchun qo‘llaniladigan aktivlangan ko‘m ir dastlab ishlatishdan oldin sulfat kislota, tem ir va simob xlorid, metall sulfidlari bilan modifikatsiyalanadi. Shu prinsi pdaB 2 vitamini ishlab chiqarish jarayonida hosil bo‘lgan ventilatsion tashlamalar o ‘z tarkibidagi simob bug‘laridan tozalanadi. Ushbu qurilmaning sxemasi 15.1-rasmda keltirilgan. 15.1-rasm. Ventilatsion tashlamalarni demerkurizatsiyalash absorbsion qurilmasining sxemasi:
1-aralashtirgich; 2-kaIorifer, 3-rcaktor; 4,5-ventilator. Adsorbent reaktorda AP markali aktivlangan ko‘mirni natriy xloridning suvli eritmasi bilan ishlov berish va keyin issiq havo yordamida quritish orqali tayyorlanadi. Shu tarzda modifikatsiyalangan adsorbent adsorberning yuqori qismidan lyuk orqali silindrik adsorberga yuklanadi. Bunda perforatsiyalangan halqasimon devorlar orqali tozalashga yuborilgan gaz o ‘tganda, uning tarkibidagi simob bug'lari aktivlangan ko‘mirga yutilib qoladi. Adsorbent to ‘yingandan so‘ng adsorberdan bo‘shatilib olinadi va uning tarkibiga yutilib qolgan simob pirom etallurgik usul yordam ida rekuperatsiya qilinadi. Sim ob konsentratsiyasi 0,13 m g/m 3 li 4 0 m in g m 3/soat hajmdagi ventilatsion ta sh la m a la rn i 5,5 t m o d ifik atsiy alan g an k o ‘m ir y u k lan g an adsorberdan (qatlam qalinligi 0,2 m, filtratsiya yuzasi 40 m 2) o'tkazilganda tozalash darajasi 99,0% ni tashkil etadi. Aktivlangan ko‘mir qatori xemosoibent sifatida boshqa adsorbentlar ham ishlatilishi mumkin. Ularga silikagel, seolit, glinozem, pemza, magniy oksid, kremnezem kabi moddalar kiradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi Katta miqdordagi simob tarkibli tashlam alarni tozalash uchun q a to r ko rx o n alard a m aydalangan m arganes rudasi (piroluzit) ishlatiladi. Bunda tozalash jarayoni donalar yuzasida boradigan quyidagi reaksiyaga asoslangan bo‘ladi: 2 H g + M n 0 2->H g2M n 0 2 Tozalanadigan gazda oltingugurt angidridi va kislorod uchraganda bir vaqtda marganes va simobning sulfatlari ham hosil bo'ladi. Ko‘pchilik ishlab chiqarishning chiqindi gazlarida simobga qaraganda oltingugurt angidridining miqdori ko'proq b o ‘ladi. Shuning uchun gazlami simobdan tozalashdan oldin ular tarkibidagi oltingugurt angidridi ohakli suv yordamida ushlab qolinadi, keyin esa piroluzit bilan kontakt qilinadi. Shundan keyin demerkurizatsiyalangan gazlar atmosferaga chiqarib yuboriladi. Simob bilan to'yingan adsorbent maxsus rotatsion groxotlarda maydalanadi va uning yuzasidagi simob yutilgan qatlam ajratib olinadi. Saralangan 1-2% simob tarkibli adsorbentni simob rudasi bilan biigalikda kuydirilib, uning tarkibidan simob ajratib olinadi va uni o'zi qayta gaz tozalashda qo'llaniladi. Yuqorida keltirilgan texnologiya asosida 1 1 shartli ushlab qolingan simob uchun 2 0 1 piroluzit sarf bo'ladi. Bunda demerkurizatsiya darajasi 90—96% ni tashkil etadi. Chiqindi tashlamalarni simob bug'laridan tozalashni sanab o'tilgan qattiq usullaridan tashqari ba’zi donador va tolasimon materiallarni ishlatgan holda ion almashish usullarini ham qo'llash mumkin. Bunda ion almashish smolalarida kationitlar Hg+2 formasida, anionitlar esa adsorbsiyalangan yod yoki yod birikmalari formasida bo'ladi. Nazorat uchun savollar: 1. A trof-m uhitni simob bug'lari bilan ifloslanishi qaysi korxonalar ta ’sirida ro'y beradi? 2. Simob bug'larining atrof-m uhitga va mson organizmiga ta ’siri qanday? 3. Simob moddalari bilan konsentrlangan tashlam alar qanday zararsizlantiriladi? 4. Demerkurizatsiyalash uchun qo'llaniladigan aktivlangan ko'm ir qanday modifikatsiyalanadi? 5. Simob bug'larini ushlab qolish uchun aktivlangan ko'm irdan tashqari yana qanday adsorbentlar qo'llaniladi?
www.ziyouz.com kutubxonasi 16-BOB. C H IQ IN D I OQOVA SUVLARNI TOZALASH, SUVLARNING XOSSALARI VA ULARNING SIN F LA N ISH I Suv haqida. Suv tabiatdagi eng oddiy m oddalardan bin, lekin yerda hayot davom etishi uchun uning xizmati beqiyosdir. Suv juda ko‘p tabiiy jarayonlarni borishida asosiy rolni o'ynaydi. Yeming asosiy qismi suvdan iboratdir. Yerdagi mavjud barcha moddalaming tarkibida suv uchraydi. Insonlar tanasining 65%i suvdan iboratdir, uning miyasini 85%ini suv tashkil etadi. Birorta tirik oiganizmlaming, o ‘simliklarning hayotini suvsiz tasaw ur etib bo'lmaydi. Shuning uchun suv resurslarini asrab-avaylash, uni ifloslamaslik, samarali ishlatish asosiy vazifalardan biridir. Hozirgi kunda yerda suvning umumiy miqdori 1386 m ln.km 3 tashkil qiladi, shundan 97,5 %i sho‘r suv, qolgani chuchuk suvlami tashkil etadi. C huchuk suvnmg umumiy miqdori — 35 mln.km3 ga te n g . Dunyo bo'yicha chuchuk suvning ishlatilishi yiliga 3900 mlrd m 3/yil ni tashkil qiladi. Shu m iqdom ing yarmisi butunlay ishlatiladi, ya’ni butunlay yo‘qoladi, qolgan yarmi esa oqova suv ko‘rinishida qaytib keladi. Tabiiy suvlar o'zida erigan tuzlarning miqdori, ya’ni mineralligi bo'yicha quyidagi sinflarga bo'linadi: (g/1 da) 1) chuchuk suvlar (<1 g/1 dan past); 2) sal tuzli (1-10); 3) sho‘r (10-50); 4) namakob (>50 g/1 dan yuqori). Suvda erigan anionlarning borligiga qarab suvlar gidrokarbonatli, sulfatli va xloridli suvlarga bo ‘linadi. Suvlarning qattiqligi — suvda erigan Ca+2 va Mg+2 ionlarining konsentratsiyasiga qarab belgilanadi (mmolChekv/1). Qattiqlikni o‘zi karbonatli va nokarbonatli xillariga boMinadi. Suvning umumiy qattiqligi 2 xil qattiqlikning yig‘indisi orqali baholanadi. Bunda karbonatli suvlar suvda erigan kalsiy, magniy bikarbonat tuzlarining miqdori bilan, nokarbonatli suvlarda esa kalsiy, magniy xloridli, sulfatli, nitratli tuzlarni erigan m iqdori bilan baholanadi. Sanoatda suv xomashyo, energiya manbayi, sovituvchi, erituvchi, ekstragent, uzatuvchi va boshqa ko‘p m aqsadlarda ju d a keng qo'llaniladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi Suvning xususiyatlari. Toza suvning zichligi +15 °C da, atmosfera bosimida 999 kg/m 3 ga teng. Suvdagi aralashm alam ing miqdorini oshishi bilan uning zichligi ham oshib boradi. Dengiz suvining erigan tuzlari konsentratsiyasi 35m g/m 3 ga teng b o ‘lganda, uning zichligi 1028 kg /m 3 atrofida bo ‘ladi. Suvda tuz m iqdorini 1 kg/ m 3 ga o ‘zgarishi, uning zichligini 0,8 kg/m 3 ga o ‘zgartiradi. H aroratni — t ko‘tarilib borishi bilan suvning qovushqoqligi —
t,0 C
0 5 10 15 20
25 30
35 p
,мП а.с 1,797 1,523 1,301 1,138 1,007 0,895 0,800 0,723 Tuz miqdorining oshib borishi suv qovushqoqligini ko'paytiradi. Suvning sirt tarangligi a 18°C da 73, 100°C da esa 52,5 m H /m ni tashkil etadi. Suvning issiqlik sig'imi 0°C da 4180 D j/kg °C ga , 35°C da esa minimumga teng bo'ladi. Suvning muz holatidan suyuq holatiga o'tish issiqligi 330 kDj/kg ni, bug' holatiga o'tish issiqligi esa atmosfera bosimi va 100°C da 2250 kD j/kg rri tashkil etadi. Suv elektr tokini kuchsiz o ‘tkazuvchi. Suvda tuz miqdorining oshishi unda elektr tokining o'tkazilishini ham oshiradi. Suvning tiniqligi va loyqaligi undagi mexanik aralashmalaming miqdoriga qarab baholanadi. Aralashma qancha ko‘p b o ‘lsa, suvning tiniqligi shuncha kam, loyqaligi shuncha ko‘p bo'ladi. Uniqlik yorug'lik nurini suv ichiga kirib borish uzunligi bilan aniqlanadi va numing to'lqin uzunligiga bog'liq bo'ladi. Bunda ultrabinafsha nurlar oson, infraqizil nurlar esa suvdan qiyinchilik bilan o'tadi. Ushbu ko'rsatkich suvning sifatini va undagi aralashmalar miqdorini aniqlashda ishlatiladi.
ishlatilishiga qarab sovituvchi, texnologik va eneigetik suvlaiga bo'linadi. Issiqlik almashtiigichlar (теплообменник)с1а sovitishga ishlatiladigan suvlar m oddalar bilan kontakt qilmaydi (aralashmaydi), shuning uchun ular ifloslanmaydi, faqat sal qiziydi. Sanoatda ishlatiladigan suvlarning 65—80 %i sovituvchi agent (vosita) sifatida ishlatiladi. Katta kimyoviy korxonalarda sovitish maqsadida yiliga 440 m ln.m 3 suv sarf qilinadi. Texnologik suvlar yuvuvchi, reaksiyaga va muhitga xizmat qiluvchi turlariga bo'linadi. Muhitga xizmat qiluvchi suvlar qattiq moddalami 151 www.ziyouz.com kutubxonasi eritishda, pulpalar hosil qilishda, rudalarni qayta ishlash va boyitishda, m ahsulotlarni gidrotransportida ishlatiladi.Yuvuvchi suvlar gazlarni tozalashda (absorbsiya), suyuq (ekstraksiya) va qattiq moddalarini yuvishda ishlatiladi. Reaksion suvlar reagentlar bilan birgalikda o'tkaziladigan reaksiyalarda, suyuq aralashm alarni haydashda va shu kabi boshqa jarayonlarda ishlatiladi. Texnologik suvlar turli moddalar bilan bevosita kontakt qiladi. Energetik suvlar bug' ishlab chiqarishga, apparatlami va xonalam i isitishga xizmat qiladi. 16.1-rasm . S uvlam ing ishlatilishi bo'yicha sinflanishi. Nazorat uchun savollar: 1. Yerda suvning miqdori va uning ahamiyati qanday? 2. Tabiiy suvlar qanday sinflanadi? 3. Suvning xususiyatlari qanday? 4. Suv ishlatilishiga qarab qanday sinflanadi?
Download 3.87 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|