М. Т. Миракмалов халқ табиий географик терминлари тошкент-2009

-ғор (ғар) – тоғ (яғнобликларда ғар – тоғ, бу умуман тоғ маъносида 
эмас, ўтиш довони (ўткил) бўлган ва инсон томонидан ўзлаштирилган тоғ 
этаклари маъносида).
-зой – ер, ўлка (яғнобликларда ер майдони, ҳайдалиб экин экилган ер, 
масалан, Ғантумизой – буғдой экилган жой, яъни яғнобча ғантум – буғдой, 
зой – экин экилган жой, ер маъносида).
-сара – устида, юқорида (масалан, Шахсара – яғноча шах(қоя) устидаги 
жой маъносида).
-пор - қарши, бирон нарсанинг қаршисида (масалан, сўғдча Порвоғ-
боғнинг қаршисидаги жой). Ҳозир Помир микротопонимиясида –пор
топоформанти кенг тарқалган: Пордара, Порйил ва бошқалар.
-рут – дарё, ҳозир руд шаклида ишлатилади ва сув, ариқ, канал, дарёча 
маъноларида қўлланилади.
Ровут топотерминининг маъноси ҳозирча жуда ҳам аниқ эмас. 
А.Л.Хромов форс-тожик адабиётларидаги ровут-роват-равот сўзининг 
маъносини русча луг, яъни ўтзор, кўкламзор билан боғлиқ бўлса керак деб 
ҳисоблайди.
2
Булардан ташқари сўғдча –иф (-еф, -ев), -ич (-уч), -к, -ик (-ек), -т (-д), 
-манд (-мант, -ман), -ванд (-вант), -ин (инд), -он (-ун), -ит, -ар каби 
топоформантлар ёрдамида топонимлар ясалгандир.
1
Бу ҳақда қаранг: Бўриев О. XI-XVI асрлар ёзма манбаларида Тошкент шаҳри ва вилояти топонимияси // 
Тошкент шаҳри ва вилояти топонимлари муаммолари. -Т.: 1994, Б.-48-50.
2
Хромов А.Л. Согдийская топонимия верховьев Зарафшана // Топонимика Востока.-М.: 1969. Б.-96.

---

97
Хулоса тариқасида шуни қайд этиш жозики, сўғд тили лексикасига оид 
соф географик терминлар бизгача етиб келмаган ёки кам сақланиб, улар 
асосан топотерминлар (баъазн топоформант) шаклида жой номларининг 
таркибида сақланиб қолган.
Форс-тожик 
лексикасига