М. Т. Миракмалов халқ табиий географик терминлари тошкент-2009

1.
Предмет ва ҳодисаларнинг мантиқан ажратилган муҳим 
белгиларини умумлаштириб, бирлаштириб акс эттирувчи умумий 
тасаввуф;
2.
Онглилик даражаси, онг;
3.
Инсоннинг билим ва тасаввурлари даражаси, савия.
Географик 
ном 
эса 
маълум 
объектларга, 
предметларга 
атаб 
қўйиладиган атоқли от, асосан исмлардан иборат бўлади.
Терминларга қуйидаги талаблар қўйилади:
1. Терминларни тўғри танлаш.
2. Уларни терминлар тизимида (системасида) таҳлил қилиш.
3.
Терминлар қисқа, ихчам, аниқ, жарангдор, талаффузи осон 
бўлиши керак;
Л.Ю.Белаховнинг фикрича, термин қанчалик қисқа, аниқ, жарангдор 
бўлса, у шунчалик кўп ишлатилади. Бунинг учун айрим термин
элементларини қисқартиришга тўғри келади. Масалан: Àгеографик муҳитÁ 
ўрнига ÀмуҳитÁ, Àиқтисодий районÁ ўрнига ÀрайонÁ, Àтерриториал ишлаб 
чиқариш комплекси (ҳудудий ишлаб чиқариш мажмуаси)Á ўрнига Àкомплекс 
(мажмуа)Á, бу ҳодиса эллипсис деб юритилади.
1
4.
Терминлар илмий ва этимологик ҳамда грамматик жиҳатдан 
тўғри бўлиши керак.
5.
Термин бир маъноли бўлиши керак, яъни полиссемия – кўп 
маъноликка барҳам берилиши лозим.
Фанга янги термин кириталётган пайтда унинг маънодоши бўлиш-
бўлмаслигига эътибор берилмоғи лозим. Бу илмий терминшуносликни 
атрофлича билишни талаб қилади.
1
Белахов Л.Ю. Проблемы государственной стандаризации терминологии. -М.: 1968.-С.22.

---

59
ÀСўзларнинг кўп маъноли бўлиши табиий ҳол, лекин терминларнинг
кўп маъноли бўлиши бу борада олиб борилаётган илмий ишларнинг энг 
муҳим камчиликларидан биридирÁ.
1