Mab3У : экология ва унинг ривожланиши режа: Экологиянинг ривожланиш тарихи

Геккель томонидан 1869 йилда фанга киритилган
. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Э.Геккель “экология” сўзига таъриф берар экан, инсон томонидан 
“табиатни иқтисодий тадқиқ қилиш” деган иборалари биз учун алоҳида 
аҳамият касб этади. Чунки у табиатни сон жиҳатдан ифодаланиши 
инсон иқтисодиѐтига нечоқли боғлиқлигини ифода этди.
 

---

“Экология” сўзи - грекча сўз бўлиб, “oikos” - уй, яшаш жойи, 
маскан ва “logos” фан деган маъноларни билдиради. “Экология” сўзи 
ўз мазмунига кўра, “уй ҳақидаги, ўзининг яшаш жой ҳақидаги фан” 
деган маънони англатади.
Дарҳақиқат, экология тушунчаси жуда кенг бўлиб, уни 
кенгайтиришда, экология фанининг шаклланиши ва ривожланишида 
кўпгина олимлар ҳисса қўшдилар.
Экология фанининг тарихи табиий фанларнинг тараққиѐт босқичлари 
билан узвий боғлиқдир. Қадимги юнон олими Афлотун (Аристотель 
эрамизгача бўлган 384-322 йиллар) дунѐнинг пайдо бўлиши ҳақида 
фикр юритиб, табиатдаги барча мавжудот бир-бири билан боғлиқдир, 
деган.
Афлотуннинг шогирди Теофраст Эрезийский (эрамиздан олдинги 
378-280 йилларда яшаган) ўсимликлар дунѐсини ўрганиб, 
уларнинг турли шароитда ҳар хил шаклда (дарахтсимон 
, бутасимон ва ўтсимон) бўлишларини қайд қилган. 

---

Ўзбек қомусий олими Абу Райҳон Беруний (973-1051 йиллар) ѐзиб 
қолдирган асарларида йил ва фаслларнинг ўзгариши билан 
ҳайвонлар ва ўсимликларнинг ўзгариши тўғрисида фикр 
юритилган. 
Беруний баъзи табиий-илмий масалаларда табиат ҳаѐтидаги 
диалектикани топишга ҳаракат қилади ва шу зайлда умумий 
шаклда бўлса ҳам кейинги даврлардаги табиатшунос олимларга 
баъзи муҳим илмий муаммоларни ечишлари учун йўл кўрсатиб 
беради. Хусусан, Беруний айтадики, гарчанд, ердаги ўсимлик ва 
ҳайвонларнинг яшаши учун зарур
имкониятлар чекланган бўлса-да,
ўсимлик ва ҳайвонлар чексиз
кўпайишга интилади ва шу
мақсадда курашади.

---